NYNKEDEJONG
Kan zo'n bestorming in
Tweede Kamergebouw?
Hoe kijken Amerikanen in ons land
6
AANVAL OP HET CAPITOOL NASLEEP
Donald Trump betaalt een hoge prijs voor de oorlogstaal
waarmee hij al wekenlang zijn aanhangers ophitst, culminerend
in de bestorming van het Capitool. Zijn Republikeinse
steunpilaren vallen weg. De kring van vertrouwelingen krimpt
iedere dag een beetje meer. Maar het kan nog erger worden.
Column
$0 @nynke
Ik ben geen Amerikakenner.
Dat hoef ik ook niet te zijn; we
hebben er in Nederland meer
dan genoeg. Ik ben slechts twee
keer in de VSgeweest. Alles wat ik
over dat land weet, heb ik gelezen
in boeken, heb ik gehoord van cor
respondenten die er al jaren wo
nen.
Maar om te kunnen voorspellen
wat er woensdag in Washington
gebeurde, hoef je helemaal geen
Amerikakenner te zijn. Dit had ie
dereen aan kunnen zien komen.
je wel uittekenen wat zijn getrou
wen gaan doen.
De Amerikaanse media waren er
als de kippen bij om deze bestor
ming 'on-Amerikaans' te noemen.
Het was meer iets voor een derde
wereldland, of voor de Balkan. Nee
hoor, dit is óók Amerikaans. Want
dit kan overal gebeuren. Dit is wat
een leider kan aanrichten, wan
neer hij gesteund wordt door zijn
partijgenoten. Wanneer rechts
extremisme niet wordt veroor
deeld, maar gepamperd. Als je fas
cisten die nota bene truien met
daarop 'Camp Auschwitz' dragen,
'bezorgde burgers' noemt, omdat
'fascist' zo ongezellig klinkt.
Als je al deze zaken vier jaar lang
aanwakkert, niet tegenwerkt,
wanneer politici niet tegen hun
leider durven in te gaan omdat ze
bang zijn om hun baan kwijt te ra
ken, dan krijg je dit.
Want ook in ons land zijn er poli
tici en partijen die consequent de
media wantrouwen, die roeptoete-
ren over hoe ons land ons land niet
meer is. Ook hier zijn genoeg
mensen die geloven in complot
theorieën over de elite. Die den
ken dat je geweld nodig hebt om je
zin te kunnen krijgen.
Je hoeft geen kenner van de po
litiek te zijn om die verbanden te
zien.
Dit is wat een leider
kan aanrichten. Dit
kan overal gebeuren
Aanleiding is de historische aanval
op het Capitool, woensdag. Arib
zegt verbijsterd naar de beelden te
hebben gekeken. ,,Het heeft me wel
aan het denken gezet. Zo'n grote
groep mensen die het gebouw bin
nenstormt en de democratie even
buitenspel zet. Het is gelukkig goed
afgelopen.''
Voor de Nederlandse situatie
dacht Arib meteen terug aan een
bestorming door Koerden in 2014,
toen de Tweede Kamer werd voor
gezeten door Anouchka van Mil
tenburg. Arib: ,,Het is belangrijk je
niet te laten verrassen. Het zou zo-
maar weer ergens kunnen gebeu
ren. Ik heb gezegd: laten we voor de
Tweede Kamer nog een keer een
check doen. Het gebouw nog een
keer bekijken op zwakke plekken.''
Volgens Arib is daarover contact
met de NCTV, de Nationaal Coör
dinator Terrorismebestrijding en
Veiligheid, en een aantal deskundi
gen. ,,Onze veiligheidsmensen zijn
erop getraind'', zegt Arib, ,,Ik geloof
niet dat het nog een keer zal gebeu
ren. Maar het is net als een apk van
de auto: je moet nagaan of alles nog
goed is.''
De nummer twee van de PvdA-
kieslijst, die weer in is voor een
nieuwe periode als voorzitter van
de Tweede Kamer, sloeg al eerder
alarm over de dreigende sfeer rond
het gebouwencomplex. Ze vond dat
demonstraties verboden moesten
worden op het Haagse Plein. Virus
ontkenners belaagden de afgelopen
maanden politici.
ls de Trump
Tower in New
York symbool
zou staan voor
het president
schap van Do
nald Trump,
zou die toren - icoon van zijn za
kelijke imperium - nu als een
kaartenhuis in elkaar storten. Het
schild waarachter Trump zich
onaantastbaar en onverwoestbaar
achtte, wordt laag voor laag ont
manteld.
Voor veel Republikeinen, die
zijn uitspattingen tot op zekere
hoogte nog slikten, is de bestor
ming van het Capitool de drup
pel. Ze keren zich massaal tegen
hun president.
Vooral de wijze waarop Trump
al twee maanden de verkiezings
overwinning van Democraat Joe
Biden betwist door hem ongefun
deerd te beschuldigen van 'fraude'
en 'gestolen verkiezingen' gaat
veel partijgenoten te ver.
,,We waren woensdag getuige
van wat er kan gebeuren als man
nen aan de macht en mannen die
verantwoordelijkheid dragen,
weigeren de waarheid te erken
nen'', zegt de Republikeinse se
nator Pat Toomey. ,,We zagen
bloedvergieten omdat de dema
goog ervoor koos leugens te ver
spreiden en wantrouwen jegens
zijn eigen mede-Amerikanen te
zaaien.''
Van het aangekondigde verzet
van twaalf Republikeinse senato
ren in het Amerikaanse Congres
tegen de bekrachtiging van
Bidens overwinning, bleef wei
nig over. Nog maar zes senatoren
maakten bezwaar tegen de ver
kiezingsuitslag in de staat Ari
zona. De anderen lieten na de ge
beurtenissen hun eis van een par
lementair onderzoek varen.
Veelzeggend waren de woor
den van senator Lindsey Graham,
een van Trumps loyaalste bond
genoten. In het Congres wees hij
een onderzoekscommissie af en
erkende hij Biden als de 'legi
tieme president van de Verenigde
Staten'. ,,Trump en ik hebben sa
men een geweldige reis gehad. Ik
vind het heel erg dat het nu zo
Vandaag kan ik
enkel zeggen: ik doe
niet meer mee.
Genoeg is genoeg
moet eindigen. Maar vandaag kan
ik enkel zeggen: ik doe niet meer
mee. Genoeg is genoeg.''
Ook bij partijprominenten
heeft Trump zijn krediet ver
speeld. Oud-president George W.
Bush noemt de opstand 'misse
lijkmakend en hartverscheu
rend'. ,,Ik ben geschokt door het
roekeloze gedrag van sommige
politieke leiders sinds de verkie
zingen en door het gebrek aan
respect dat vandaag wordt ge
toond voor onze instituties, tradi
ties en wetshandhavers.''
Zelfs in zijn eigen Witte Huis
brokkelt de steun voor Trump af.
Verschillende medewerkers stap
ten gisteren op. Onder hen is
Matt Pottinger, plaatsvervangend
nationaal veiligheidsadviseur, die
'onthutst' was over de wijze
waarop Trump zijn aanhangers
ophitste.
Stephanie Grisham, de rechter
hand van presidentsvrouw Mela-
nia en al sinds 2015 betrokken bij
Trump, diende haar ontslag in.
Gevolgd door medewerker Rickie
Niceta en perswoordvoerder
Sarah Matthews. ,,Het land heeft
een vreedzame machtsoverdracht
nodig.'' Verwacht wordt dat het
Witte Huis verder zal leeglopen.
Volgens bronnen moesten me
dewerkers en Trumps dochter
Ivanka zeker drie kwartier op de
president inpraten om hem zover
te krijgen zijn aanhangers via
Twitter te kalmeren.
Trump ziet zijn opgebouwde
kring van loyalisten en vertrou
welingen kleiner worden. Naast
zijn familie zijn dat onder ande
ren advocaat Rudy Guiliani, die
voor de bestorming Trump-aan-
hangers opriep tot een 'strijd', en
senatoren Ted Cruz (Texas) en
Josh Hawley (Missouri). Voor
kerst gaf hij tientallen vertrouwe
lingen nog gratie en in het over
heidsapparaat schroomde hij niet
critici te vervangen door trouwe
volgelingen. Dat deed hij onder
meer in de top van het Pentagon
(ministerie van Defensie).
Een van de slachtoffers was
voormalig defensieminister
James Mattis, die door Trump
werd ontslagen. Mattis be
schouwt zijn voormalige baas als
de schuldige achter de aanval op
Karen Avery had er al snel geen
zin meer in. Ze had om 19.00 uur
woensdagavond de televisie aan
gezet, omdat ze de stemmingen
in het Congres wilde volgen. Bij
het 'Arizona-ding' haakte ze af.
Enkele senatoren wilden de uit
slag in die staat ongeldig laten
verklaren. ,,Het was die Ted Cruz
weer'', zegt ze. ,,Ik kon er niet
meer tegen. Dus toen ben ik de
kamer uitgelopen.'' Even later
riep haar man haar terug: ze wa
ren het Capitool aan het bestor
men! ,,Ik kon het niet geloven.''
Avery groeide op in New Eng
land en verhuisde op haar 19de
naar Washington DC. Inmiddels
woont ze al 22 jaar in Helmond.
En ze kent haar geschiedenis.
,,Iets als dit gebeurde voor de laat
ste keer in 1814. Maar toen was
het oorlog en waren de indringers
de Britse bezetters.''
Nu leek het wel alsof ze naar
beelden uit een ander land zat te
kijken. ,,Ik zag Bagdad, of Mos
kou, maar het was DC. Het is ver
schrikkelijk, het breekt mijn hart.
En het is slecht voor mijn bloed
druk. Ik ben zó boos! En bang, en
gefrustreerd. Het is onwerkelijk
en werkelijk tegelijk.''
Het treurigste vindt ze de men
sen die door de gangen van het
Capitool liepen en foto's aan het
maken waren. Alsof ze op een
feestje waren. ,,En dan die idioot,
en nu zeg ik het nog netjes, in het
kantoor van Nancy Pelosi! Ze
moeten allemaal aangepakt wor
den. En niet alleen zij, maar ook
Donald Trump en Rudy Giuliani
(Trumps advocaat, red.). Die heb
ben de boel opgehitst.''
Ook Christine Armacost (36)
uit Berkel en Rodenrijs zat voor
de tv. De docente aan de Hoge
school Rotterdam was met haar
man aan het zappen tussen de
NOS en CNN. ,,En ondertussen
aan het appen met mijn ouders in
vier jaar lang de democratie in
twijfel trekt, die de media be
schimpt en tot schietschijf bom
bardeert. Die rechts-extremisten
knuffelt, die hun geweld niet ver
oordeelt. Die vier jaar lang heeft
geroepen dat het land terugge
wonnen moet worden, teruggege
ven aan de échte Amerikanen,
want links had het afgepakt. Links,
multicultureel Amerika.
En als die president vervolgens
zélf zegt dat zijn vicepresident de
uitslag van de verkiezingen niet
moet accepteren,
dat de vergade
ring in het Capi
tool gestopt
moet worden,
dat er gevoch
ten moet
worden,
dan kun
vrijdag 8 januari 2021
GO
Leiders
En wij kunnen daarvan leren.
De beveiliging van het Tweede
Kamergebouw zal binnenkort
opnieuw worden gecontroleerd
op 'zwakke plekken'. Dat zegt
Kamervoorzitter Khadija Arib.
Jan Hoedeman
Den Haag
Kan de aftocht van
Tonny van der Mee
Rotterdam/Washington
- Lindsey Graham, Republikeins
senator
Niet alleen aan de andere kant
van de Atlantische Oceaan
zaten Amerikanen verbijsterd
voor de televisie. Ook in Neder
land keken ze met angst en
beven naar de gebeurtenissen
in Washington. „Mijn hart brak.''
Mark van Assen
Helmond
Men neme een president die al
