NIEUWS
'Wij weten
schappers
schamen ons niet
om van opvatting te
veranderen. Voor
ons betekent
dat winst
mende weken zou volgen. Op het
Binnenhof maakt hij ook kennis met
Haagse lekkages: wat op zondag in
een vertrouwelijk overleg in het
Catshuis besproken wordt, komt al
snel in de media. ,,Dan was op zon
dag al overal te lezen wat er beleids
matig besloten zou worden terwijl
ons OMT op maandag nog aan de in
houdelijke discussie moest beginnen.
Lag soms alles al op straat. Dat is bui
tengewoon irritant, schrijf dat gerust
op, ik vind het niet kunnen.''
Het OMT werd dit najaar daarom
naar vrijdag verplaatst, dus vóór de
Catshuissessies. Al blijkt het expert
team ook niet waterdicht. Als dit na
jaar OMT'ers anoniem klagen in de
media, wordt Van Dissel boos. Het is
de enige keer dat collega's hun voor
zitter uit zijn slof zien schieten. ,,Ik
vind dat ondermijnend. Ik wil dat ie
dereen binnen het OMT alles in ver
trouwen kan zeggen, zonder aarze
ling. Maar als er zaken uitgespeeld
worden via de media, vind ik dat heel
vervelend.'' Toch heeft hij er 'nie
mand uitgeschopt', zegt een ander
OMT-lid. ,,Het feit dat de club er nog
is, zegt ook wat over Jaaps stuur
manskunst.'' In België zijn ze inmid
dels toe aan hun vierde variant van
de corona-adviesraad.
SLEUTELMOMENT 2
Al maanden bonken de leden van
het 'RedTeam' op de deur van VWS
en het OMT. De groep - bestaande
uit onder anderen voormalig hoofd
inspecteur Gezondheidszorg Wim
Schellekens en veldepidemioloog
Amrish Baidjoe - heeft eindelijk een
virtueel overleg met Van Dissel. Het
onderhoud duurt nog geen drie
kwartier en de boodschap van de
RIVM-directeur: dank voor het mee
denken, maar een vervolgafspraak of
formele rol voor het RedTeam zit er
wat Van Dissel betreft niet in.
,,Het OMT gaat over de medisch-epi-
demiologische aspecten van het be
strijden van de uitbraak. Daar kun je
niet een enkele gedragswetenschap
per of econoom aan toevoegen, dan
vermeng je binnen het OMT allerlei
belangen. Terwijl juist de politiek
die verschillende adviezen bij el
kaar moet brengen. En dat gebeurt
ook wel: het ministerie van Volksge
zondheid krijgt ook input van ande
ren, de planbureaus.''
,,Wat er in de pers gaande is. Neem
die mondkapjes. Op enig moment
ging het nergens anders meer over
aan talkshowtafels, zo vaak dat we
als OMT zeiden: neem er nu een be
sluit over politiek, dit gediscussieer
zit de crisisaanpak in de weg. Het
werd ook volledig op mij geprojec
teerd, terwijl: ik heb niks voor en
niks tegen een mondkapje. Je ziet in
landen waar het mondkapje gedra
gen wordt, dat het verloop niet an
ders is geweest. Maar zo'n discussie
wordt maar groter en groter.''
,,Er zal ongetwijfeld veel veranderen,
van de surveillance van zulke virus
sen rond dierenmarkten tot aan de
vaccinontwikkeling. Je wilt naar een
situatie waarbij je al kunt zien welke
virussen in de dieren rondgaan die
potentieel kunnen over
springen naar de mens.
Je kijkt ook reactief,
naar zaken als
mondkapjes en
medicijnen: nu
zijn we vaak af
hankelijk van
China en India
voor bijvoor
beeld grondstof
fen. Dat zijn
langjarige plan
nen: een mondkap-
jesfabriek staat er niet
morgen. Toch moet je
het overwegen.''
,,Dat wel, maar in het voorjaar bleek
gewoon dat een pandemie in deze
omvang ons voorstellingsvermogen
te boven ging. Het begrip lockdown
bestond hier niet eens. En bij veel fa
cetten zeg je nu: dat hadden we an
ders moeten doen. Zo is het testen in
Nederland klassiek ingericht rond
relatief kleinschalige microbiologi
sche labs bij ziekenhuizen. Dat func
tioneert in vredestijd uitstekend,
maar naarmate massaal testen nodig
is, gaat dat kraken en moet je naar
een of meer grotere testlabs. Dat
geldt ook voor de GGD'en, die de
centraal werken en nu telkens moes
ten opschalen. Dan stuit je gaande
weg steeds op een volgende zwakke
schakel: beperkte testcapaciteit, de
grenzen van de ic-capaciteit, tekort
aan beschermingsmiddelen. En uit
China kwam achteraf gezien wel een
erg summiere, achteraf te beperkte,
casusomschrijving waardoor je aan
vankelijk veel geïnfecteerden mist.
De volgende keer houd je rekening
met een breder ziektebeeld.''
SLEUTELMOMENT 3
Van Dissel belt met premier Rutte
en Hugo de Jonge. In het OMT zijn
die ochtend modellen gepresenteerd
over de verwachte patiëntenpiek na
de feestdagen. ,,Door twee feestda
gen kort na elkaar dreigt een enorme
toename van nieuwe besmettingen'',
zegt Van Dissel tegen Rutte en De
Jonge. Een totale lockdown is nodig.
,,Als ik daar iets over zeg, gaat dat
weer een heel eigen leven leiden.
Maar ik snap de vragen: dit duurt al
lang, het is vermoeiend, dat merk ik
zelf ook, zo nu en dan heb je er ge
woon genoeg van. Het is een mara
thon, en dan een met steeds nog tus-
sensprints. Komend jaar wordt een
belangrijk jaar, waarin veel kan ver
anderen. Inmiddels hebben zo'n
twee miljoen Nederlanders de infec
tie doorgemaakt, die hebben een
vorm van immuniteit voor enige
tijd, nemen we aan. We gaan vacci
neren in januari, een tweede dosis
volgt medio februari. Dus vanaf die
periode zijn vermoedelijk gedeelte
lijke versoepelingen mogelijk voor
de groepen die ingeënt zijn. Dat
wordt voor ons als OMT ook een
spannende opdracht: hoe adviseer je
precies de goede maatregelen zodat
je kunt versoepelen zonder dat het
zo snel weer oploopt. Liever ga je
niet weer in een harde lockdown.''
donderdag 31 december 2020
I MP'
Jaap van Dissel: ,,Dat er zo snel vaccins zijn, dat vind ik echt een triomf van de wetenschap.''
FOTO GUUS SCHOONEWILLE
Vrijdagmiddag 18 september
U bent tegen verbreding van het
OMT met economische of ge
dragswetenschappelijke exper
tise, het RedTeam is niet welkom.
Wat zal u niet missen als deze cri
sis voorbij is?
Wat zijn de lessen? Voor uzelf en
het RIVM?
Op veel fronten waren we totaal
niet voorbereid. Terwijl jullie als
experts al lang voorspellen: zulke
virusuitbraken zijn logisch in een
globaliserende wereld.
Vrijdagavond 11 december
Is dit onze laatste lockdown?
