Vee heil en zegen in 't nieuwe jaer
8 ZEELAND
De Zeeuwse
dependance
Het Roze Huis
ROZE HUIS LHBTIQ
Streektaal
n hartsvriendinnen,
sinds een jaar of vijf. Ze
ontmoetten elkaar op
een T&T-meeting, een
bijeenkomst voor
transgenders, in Eindhoven. Twee
tegenpolen in hun doen en laten.
De één is van de jurken en rokjes,
de ander draagt een spijkerbroek
en stevige schoenen. De één praat
honderduit en is heel open. De an
der kijkt liever de kat uit de boom.
Maar één ding hebben Mathilde en
Fleur gemeen. Ze zijn allebei in
het verkeerde lijf geboren.
Mathilde wist dat, achteraf ge
zien, al heel jong. Maar op de ba
sisschool waar zij zat, werd dat er
'uitgemarteld'. Als kleuter al werd
ze tot op het bot vernederd. ,,Dat
achtervolgt me nog steeds. Daar
was echt sprake van psychisch ter
rorisme. Daarna heb ik alles ge-
blockt. Ik heb mijn puberteit, die
tijd van experimenteren en jezelf
ontdekken, volledig overgeslagen."
Ellende
Sterker nog: toen de Ouwerkerkse
al ver in de 30 was trouwde ze met
haar (inmiddels ex-) vrouw, waar
mee ze samen vier kinderen kreeg.
,,Als ik voor mijn huwelijk ook
maar een beetje had geweten wat
ik écht was, was ik nooit ge
trouwd. Ik had dat dat meisje nooit
aangedaan. Dan had ze misschien
een andere man ontmoet en dan
had ze al die ellende die hier uit
voortgevloeid is nooit hoeven mee
maken."
Ook bij Fleur ging er geen mak
kelijk proces aan haar transitie
vooraf. Ze lag overhoop met zich
zelf, deed aan zelfbeschadiging
(automutilatie) en piekerde over
alle 1000-en dingen waar je, als je
je niet thuis voelt in je eigen lijf,
mee te maken krijgt. Van regelge
ving tot keuzes maken over even
tueel toekomstig ouderschap en
Je moet geen
attractie worden,
vind ik. Al moet
uiteindelijk iedereen
dat voor zichzelf
weten
van discriminatie tot ouders die
moeite hebben met het uit de kast
komen van hun kroost. Tot op de
dag van vandaag kampt ze met de
pressieve klachten.
,,Dit moet niet romantisch wor
den weggezet. Het gros van de
transgenders heeft met die nega
tieve dingen te maken. Zo is bij-
December is een maend van tra
dities. Eên van die biezondere
gebruken vind ik wè de kaart
jes, die a je kriegt en verstiert mie de
beste wensen voe 't jaer dat a kom-
mende is. De kaartjes van mien ou-
wers en van vee mènsen uut 't begun
van de vorigen eêuw were eêl eênvou-
dig. Kleine witte kaartjes, versite-
kaartjes wiere die 'enoemd, mie alleên
de naem en de weunplekke d'r op. Voe
de nieuwejaer kwam d'r 'g n' op te
staen, gelukkig nieuwjaar. Ze wiere
soms ok gebruukt voe verjaerdaegen.
Dan wier d'r enkel 'p f op'ezet, per fe
licitatie. Ok 'p c' was gebrukelijk om te
condoleren. Kort en krachtig.
Moeder schreef wè aoltied een brief
ni d'r broer en zusters over het wel en
wee van het ofgelópe jaer. Steevast
eindigden ze dan mie: 'Je liefheb
bende zuster Janna.'
Wat laeter kwaeme d'r moaie kaar
ten mie jongsjes in matroazepakjes en
misjes in een oepelrok en een oed mie
linten. Ok rozen of een bosje vergeet-
me-nietjes zag je vee. Vee kaarten
wiere d'r toen nog nie verstierd. Mis
schien wè bie de rieke lui, mè in ieder
geval nie bie oans. Mè dat wiere d'r in
de loóp van den tied aolmè meêr. Het
bleef nie bie fermielje, mè vrienden
en kennissen kwaeme ok op 't liesje te
staen, dat a elk jaer wee op de proppen
kwam. En toen kwam t'r een tied mie
vee zelfgemikte kaarten. Beplakte, ge
borduurde, zelf-getêkende en gi zo mè
deur. Ok foto's zag je stik vee. Di wier
vee moeite en tied an besteed.
De wensen voe 't kommende jaer
goenge in de loóp van de tied ok ver-
andere. 'Vee heil en zegen in het kom-
mende jaer' wier 'Blijf gezond'. Ik vin
dat nog a wat. A je tegen een ond zeit
'blijf, dan gi t'n zitte. Mè 'blijf ge
zond!' Ja dat ope 'k wè, mè dat e 'k nie
in d'and ee. Ok worre de kaarten de
leste jaeren a verstierd varre voe a de
kerstdaegen begunne. 'Prettige Kerst'
sti t'r dan ok nog bie.
Zelf doe'k dat noait. Ik vinde dat twi
verschillende diengen. Ik ouwe vast
an de ouwe traditie. Iedereên mó mè
doe zo a t'n 't goed dienkt, ee.
Schoenedoazen
De leste jaeren kriege me ok de beste
wensen via de computer. Leuk en
bovendien goe'koóp, mè bie mien gi
t'r niks boven een geschreve kaarte in
de brievebuzze. 't Za wè ouwerwes
weze. De kaarten ange bie oans toet
d'n twidden elt van januari an de
muur. Dinae bewaere ik ze in schoe-
nedoazen. De kasdeure kan nog net
dicht. Bovenop in de leste doaze lig de
kaarte van Engel Reinhoudt mie z'n
wens voe 2020. Ie vaol d'rect op. Een
eigengemikt gedicht in 't Zuud-Beve-
lands, 'edrukt op moai papier, mie wat
toerlantijntjes d'r om'ene. Ik za een
stikje d'r uut citere:
J'ei goeie en j'ei slechte tieden En tied
heelt aolle wonden Mae op dn duur gae
j'uut den tied Van aolles wor j'ontbonde.
Mae zovarre is 't nog nie Laèt dat de
pret nie drukke Me wense je dat in 't
nieuwe jaer Aolles wee mag lukke.
Ik toen nie kunne bedienke da dat
z'n leste kaarte zou weze. Aolles ei z'n
tied. Ik wense julder vee heil en zegen
in 2021.
woensdag 30 december 2020
GO
Transgender vriendinnen
Transgenders, Ihbtiq, holebi en
non-binair. Je zou van minder de
weg kwijt raken. Mathilde van
Heck (59) uit Ouwerkerk en
Fleur Schatsbergen (44) uit Den
Bosch zijn er simpel in. Ze val
len, na hun geslachtsverande-
rende operatie, nog maar in één
hokje te plaatsen. ,,We zijn alle
bei vrouw."
Esme Soesman
Ouwerkerk
De Zeeuwse dependance van
Het Roze Huis staat nog in de
kinderschoenen. In verband
met corona worden nu ook
geen meetings georgani
seerd. Maar mensen die een
hulpvraag hebben, informatie
zoeken of willen praten, kun
nen wel per direct bij Het
Roze Huis terecht.
Medewerkers van deze orga
nisatie zijn te bereiken via: 06
2722483 of provinciezee-
land@hetrozehuisshertogen-
bosch.nl. Zie: hetrozehuis-
shertogenbosch.nl
-Fleur Schatsbergen
Jopie Minnaard
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van Jopie
Minnaard in het
Zuid-Bevelands.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
Mathilde van Heck
(links) en Fleur Schats
bergen bij de muziektent
in Ouwerkerk. Mathilde:
,,Ik vind Zeeland heerlijk.
De mensen zijn aardig en
lief."
FOTO MARIEKE MANDEMAKER
