ZEELAND GEBOEKT
ci
1
Dromen van een reis naar Spitsbergen
'rrm
De Bolsjewiek
is gestrand
in Vlissingen
7
Het schrijfvirus heeft Middelburger Mark de Groot te pakken. In zijn nieuwe
minithriller Harde les probeert Michael zijn zoon Jayden op het rechte pad te
houden. Daarvoor moet de vader in zijn eigen duistere jeugd afdalen.
Het is de angst van ie
dere ouder. Zo'n lieve
zoon. Behulpzaam,
tevreden, leergierig.
Tot een jaar of 16, 17.
Als zoonlief op de middelbare
school in één van de hogere klas
sen zit, belt de directeur. Hij wil
praten.
Het overkomt politieman Mi
chael, de hoofdpersoon in de pas
verschenen minithriller Harde les
van Mark de Groot (1974). Mi
chaels zoon Jayden is sinds een
jaar niet meer het jongetje dat hij
was. Eerst loopt hij netjes tussen
de lijntjes die zijn ouders voor
hem uitstippelen. Maar (pagina
19): 'Tegenwoordig zijn de lijntjes
zo ver vervaagd dat ze feitelijk on
zichtbaar zijn geworden. En Jay-
den lijkt vastbesloten dat recht
door saai is en dat er meer lol te
halen valt wanneer hij van het ge
baande pad afstapt.' Dat betekent
in de praktijk dat hij vuisten
maakt van zijn handen. Op het
schoolplein van het Schelde Col
lege komt Michael het slachtoffer
tegen: de jongen heeft een oog zo
'dieppaars dat het zwart leek'.
Even later vertelt de directeur dat
hij de moeder van het slachtoffer
ervan heeft kunnen weerhouden
om aangifte te doen. Daarmee is
de kous niet af. De directeur heeft
het over incidenten (pagina 21):
'Jayden spijbelt, spiekt, pest. Zet
elke les op zijn kop.' Een schorsing
van een week klinkt mild.
Zwanger
Terug thuis word je als lezer ge
waar dat er veel meer aan de hand
is. Willemijn is in huis. Zij is het
kassameisje van de supermarkt dat
door Jayden zwanger is gemaakt.
Michael en zijn vrouw Louisa heb-
ben haar in huis genomen omdat
haar streng religieuze ouders haar
uit huis hebben gezet. Zo dient het
moment zich aan dat Michael zich
afvraagt waar het fout is gegaan, of
hij als ouder misschien genetisch
iets aan Jayden heeft meegegeven?
Als Jayden in bed ligt gaat Michael
op de rand zitten en vertelt over
zijn eigen jeugd. We komen in het
Amsterdamse Betondorp terecht,
waar Michael geen bijster gelukkige
jaren doormaakte en in criminele
kringen terecht kwam. Hoe en
waarom, dat voert hier te ver en zou
een deel van het leesplezier wegne
men. Maar het is een 'harde les' die
Michael aan zijn zoon voorschotelt.
Mark de Groot is leraar Engels op
scholengemeenschap Nehalennia in
Middelburg. Begin dit jaar de
buteerde hij met het jeugdboek
Het zoekavontuur van Geen
hoorn. De Groot: ,,Het werd
geen bestseller, dat niet, maar
ik kreeg veel positieve reacties.
Dat stimuleert enorm om ver
der te gaan." Een aantal van
zijn korte verhalen deed het
ook goed. In de schaduw van Ve
nus - over een man die zich in
de bergen verliest in oneindig
heid - is het openingsverhaal
van de vorige maand versche
nen bundel Zwarte roos op het
plein. ,,Op die manier", zegt de
schrijver, ,,win je aan zelfver
trouwen en krijg je het gevoel
dat er meer in het vat zit."
Hij noemt schrijven 'een
milde vorm van therapie'. ,,Ik
heb een biologische en een
stiefvader. Dat levert ontzet
tend gecompliceerde verhou
dingen op. De levensles die Jay-
den krijgt, heb ik nooit meege
kregen. De steun van een ou
der, die onvoorwaardelijke
liefde is heel veel waard. Zo zit
ten er in het boek raakvlakken
met mijn gevoelsleven. Schrij
ven uit de kern van een levens-
pijn, dat is het fijnst."
Dit boek voelt goed, er zit in
derdaad meer in het vat. Jos
Govaarts - bekend van de vorig
jaar verschenen roman Krassels
- nodigde De
Groot uit samen
eenjeugdthril-
Ier te schrijven.
Die verschijnt
maart volgend
jaar.
Net nu we aan huis gekluis
terd zijn, is een reisboek
welkome lectuur. Zeker als
we dan ook nog eens naar verre,
op het eerste gezicht onherberg
zame oorden worden gegidst.
Wie droomt over toekomstige rei
zen heeft aan Spitsbergen van Rolf
Stange een prachtige leidraad. Re
censenten hebben het boek al een
'encyclopedie' genoemd, omdat
we alles te weten komen over
flora, fauna, landschap en ge
schiedenis van het eiland in de
Noordelijke IJszee, 565 kilometer
ten noorden van Noorwegen. En
bovendien nog eens mogelijk le
vensreddende adviezen meekrij
gen.
In 2007 verscheen het boek in
een Duitstalige versie, later volgde
een Engelse en een Noorse. Nu is
er eindelijk een Nederlandse. Rolf
Stange is fysisch geograaf en reisde
25 jaar uitvoerig op Spitsbergen.
Hij schreef ook reisgidsen over Jan
Mayen en Bereneiland. Hij woont
afwisselend in Longyearbyen en
Dresden.
Michelle van Dijk - bekend van
haar boek Sjef van Dongen, een Ne
derlandse Poolheld- gaf de reisgids
een extra Nederlands tintje. Ze
komt al twintig jaar op Spitsber
gen en werkt daar vier maanden
per jaar als gids en expeditielei
der. Sinds 2007 is ze eigenaar van
Longyearbyen Camping, die sinds
2004 haar thuisbasis op Spitsber
gen is. Ze schreef de paragrafen
over de flora, Willem Barentsz, de
walvisvaart, Nederlandse steen-
koolmijnbouw op Spitsbergen en
het Nederlands onderzoek op
Spitsbergen. Ook Sjef van Dongen
(1906-1973) komt aan bod. In Zee
land kennen we hem vooral als
burgemeester van Aardenburg
van 1946 tot 1962 en lid van
de Provinciale Staten
voor de KVP van 1950
tot 1970. In zijn jonge
jaren verbleef Van Don
gen op Spitsbergen. In
1928 nam hij deel aan een
internationale reddings
operatie toen het Itali
aanse luchtschip Nobile
op de Noordpool veronge
lukte. Voor Van Dongen
was de actie niet succesvol, hij
moest uiteindelijk zelf van het
pakijs worden gered. Maar in Ne
derland werd hij als een held in
gehaald.
Spitsbergen. We kunnen er
voorlopig alleen maar van dro
men ooit in de voetsporen te tre
den van onze eigen band
Bl0f die in 2011 naar Spits
bergen reisde en daar het
meest noordelijke optre
den van een popgroep
ooit verzorgde.
1
Zeeuwse schrijvers
Het mooiste boek dat ik de
laatste tijd las, is De muziek
van de herfst, een bundel
met de verhalen van de Russische
schrijver Konstantin Paustovski
(1892-1968). Wim Hartog ver
taalde, welluidend en verrassend.
In het verhaal Zwarte netten krij
gen we bijvoorbeeld te lezen:
'Semjonov raakte ervan doordron
gen dat onthaasting een vereiste is
voor een goed waarnemingsver
mogen.' Onthaas-
ting? Zo'n woord in
een verhaal uit 1929?
Semjonov, die mee
vaart op de Bolsje
wiek, is door een
defect aan het roer
gestrand te Vlis-
singen, 'van alle
Hollandse havens
de verlatenste en stilste'.
Vlissingen? Dat is een nog ver
rassender woord in een boek vol
zinnen als 'Ik ging met de trein
een paar dagen naar Bakoe' en
'Maar de belangrijkste rijkdom
in Abchazië is de tabak'. Het Vlis-
singen van Paustovksi is niet het
Vlissingen dat wij kennen. Het is
een dode stad waaraan alle sche
pen voorbijvaren, 'zich niet be
wust van de voormalige faam van
Vlissingen dat in lang vervlogen
tijden handeldreef in zwart flu
weel, goud en vaten met Spaanse
wijnen'. De stad wordt omgeven
door velden met hyacinten en vio
lieren.
In de Russische tekst staan, als
zebra's op een zandplaat, Neder
landse woorden: 'Nood! Grootste
nood!' Er wordt alarm geslagen
vanwege een opstekende storm, de
bewoners vluchten naar de stads
wallen. Semjonov beleeft nog
meer avonturen in de stad, hij
stuit op een vermoorde man.
Is Konstantin Paustovksi, bij Ne
derlandse lezers vooral geliefd
vanwege zijn memoires in veel de
len, in Zeeland geweest? Er blijkt
ook een vertaling van het verhaal
te bestaan uit 1994, uitgegeven in
de Slib-reeks. Jan Paul Hinrichs
zegt daarin luid en duidelijk nee.
Maar lang na Zwarte netten heeft
Paustovksi Nederland aangedaan
op een cruise door Europa, dus wie
weet zag hij Vlissingen uit de
verte. In elk geval mogen ze er
trots zijn op deze literaire passant.
Een stad van 'vissers, oude vrou
wen en dijkbouwers', volgens de
auteur en zijn hoofdpersoon. Uit
eindelijk klinkt de scheepstoeter:
'Een uur later gooide de Bolsje
wiek de trossen los. Boven het ei
land miezerde de herfst.'
maandag 21 december 2020
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Jayden spijbelt, spiekt, pest
Jan van Damme
Mark de Groot: „Schrijven uit de kern van een levenspijn, dat is
het fijnst." foto joy de groot
L f
Mark de
Groot: Harde
les - Uitgeverij Godijn
Publishing, 98 pagina's,
de prijs is 9,99 euro.
SV /VCBA.RO
Rolf Stange en Michelle
van Dijk: Spitsbergen -
Uitgeverij Polar Books,
656 pagina's,
prijs is 32,90 euro.
Mario Molegraaf
Konstantin Paustovski: De mu
ziek van de herfst. Verzamelde
verhalen. Samengesteld en ver
taald door Wim Hartog - Uitgeve
rij Van Oorschot, 656 pagina's,
gebonden, 39,50 euro.
