EUWS 11
Zeker 10.000 gedupeerden zijn nog zoek
INTERVIEW TOESLAGENAFFAIRE
Vandaag verschijnt het
verslag van de parle
mentaire commissie over
de toeslagenaffaire. Een
historische dag voor
Renate (46), een van de
duizenden gedupeerde
ouders. Is alle ellende na
dertien jaar nu voorbij?
Ja, als het Renate ligt, rollen
er koppen na het eindver
slag van de Parlementaire
Ondervragingscommissie
Kinderopvangtoeslag. Ie
mand moet toch bloeden voor de
chaos bij het ministerie van Sociale
Zaken en de Belastingdienst? ,,Het
zou bizar zijn als al die hoge ambte
naren op hun post mogen blijven.''
En, zeker, ze hoopt dat de affaire tot
een totaal andere manier van werken
leidt. ,,Zoals het nu gaat, kan het niet.
De Belastingdienst behandelt bur
gers als nummers. Wie luistert naar
je als je in de problemen zit?''
Maar uiteindelijk gaat het Renate
uit Nijverdal niet om bobo's, ontslag
procedures of reorganisaties. Nee,
het gaat de moeder van vijf kinderen
(23, 20, 15, 12 en 6 jaar) maar om één
ding. Eén ding moet ze vandaag uit
de mond van commissievoorzitter
Chris van Dam horen. Luid en duide
lijk. Dat zij noch al die andere dui
zenden ouders iets fout deden. Dat
zij géén sjoemelaars zijn. Géén op
lichters. ,,Ik heb jaren als fraudeur te
boek gestaan. En hoewel ik wist dat
ik niks fout had gedaan, schaamde ik
me toch. Mensen denken: waar rook
is, is vuur.''
Renates lijdensweg begon zo'n
dertien jaar geleden met een ogen
schijnlijk simpel verzoek van de
Belastingdienst. Die wilde een jaar
opgave van het Almelose bureau van
Renates gastouder. Een gastouder die
Renate in die tijd meer dan nodig
had: zij werkte hele dagen als be
drijfsleider bij een kapper, haar man
als monteur bij de NS. Maar die jaar
opgave kwam niet boven tafel, hoe
vaak zij er ook om vroeg. ,,Het bureau
bleef me met smoezen afschepen en
toen ging het mis. De Belastingdienst
concludeerde dat wij ten onrechte
tienduizenden euro's kinderopvang-
toeslag hadden gekregen en dat we
die moesten terugbetalen.''
Geengenade
Het gezin belandde in de daaropvol
gende jaren pijlsnel in een neer
waartse financiële spiraal. ,,Wij heb
ben op alle manieren geprobeerd aan
te tonen dat het niet onze schuld
was, maar de Belastingdienst kende
geen genade. Wij moesten op een ge
geven moment maandelijks duizen-
den euro's terugbetalen en dat lukte,
in combinatie met onze vaste lasten,
gewoon niet. De eigenaar van het
gastouderbureau was inmiddels
spoorloos verdwenen: nooit hebben
we nog wat van hem vernomen.
Waarschijnlijk zit hij nu van onze
centen cocktails op de Bahama's te
HOE ZIT HET?
drinken.'' Laatst vatte Renate nog A Renate:
eens op vier A4'tjes staccato samen ,,De kinde
tot hoeveel financiële ellende de ren is een
schuldenlast bij haar thuis leidde: stuk jeugd
afsluiting gas, water en licht; loonbe- ontnomen.''
slag; beslag op roerend en onroerend foto vincent
goed, dreiging verkoop huis door jannink
achterstand hypotheek, achterstand
bij de zorgverzekeraar ('jarenlang
niet naar tandarts geweest'), geen ex
tra's voor de kinderen ('geen sport,
geen dagjes weg, geen kerst, geen
Sinterklaas, geen vakanties'). ,,Dat
vind ik het allerergst: dat de kinderen
een stuk jeugd is ontnomen.''
Scheiding
Op dezelfde afstandelijke toon pende
ze de ingrijpende emotionele gevol
gen op: scheiding van partner door
oplopende spanningen; oudste doch
ters het huis ontvlucht vanwege con
flicten; faalangst bij jongste dochter;
slaapproblemen en hoofdpijn bij
haar partner; twee keer burn-out bij
haarzelf, geheugenverlies bij haar
zelf, hypertensie, hartproblemen,
verlies tanden door de vele medicij
nen. ,,Ik ben er fysiek en mentaal aan
onderdoor gegaan."
Renate, die met haar baan stopte:
,,Anderen zijn aangedaan als ze deze
samenvatting zien, maar ik kan het
emotieloos oplezen. Net alsof het
niet over mij gaat, maar over iemand
anders. Misschien heb ik het verdriet
de afgelopen jaren zo diep wegge
stopt dat ik gewoon niet tón huilen?''
Andere emoties borrelen wel op.
Al gaf het rijk mij
1 miljoen euro, het kan
nooit herstellen wat
kapot is gegaan
Woede vooral. Over de ambtenaren
en ministers die voor tv doen alsof ze
niks wisten van de huiselijke drama's
door het keiharde terugvorderings-
beleid van de Belastingdienst. ,,Echt,
ik word razend als ik zo'n topman zie
doen alsof hij alzheimer heeft."
Ook is er de angst voor iedereen
met een uniform. ,,Agenten pikten
de afgelopen jaren in politiefuiken
mijn auto er vaak uit: mijn kenteken
stond geregistreerd op naam van een
'fraudeur'. Die schaamte, als je met je
kind op weg bent naar zwemles, en je
wéér staande wordt gehouden.'' On
bekenden aan de deur vindt ze nog
altijd eng. ,,In het verleden stond er
regelmatig een incassobureau voor
de deur en dan verschuilde ik me in
de keuken, lichten uit, rolgordijnen
omlaag.'' Ze kampte zelfs met een
deurbelfobie. ,,Dat snerpende geluid
maakte me zo bang. Toch niet wéér
iemand die geld wilde.'' Volgens psy
chologen lijdt Renate aan een trauma
vergelijkbaar met ptss, posttrauma
tisch stresssyndroom.
Omdat dit jaar beetje bij beetje
duidelijk is geworden dat noch Re-
nate noch duizenden andere lotge
noten iets te verwijten valt, is er ein
delijk zicht op teruggave van geld. Ze
heeft volgend jaar hoogstwaarschijn
lijk ook recht op compensatie, maar,
nee, dat maakt niks goed. ,,Al gaf het
rijk mij i miljoen euro: het kan nooit
herstellen wat kapot is gegaan.''
donderdag 17 december 2020
GO
'Hoewel ik niks fout deed,
schaamde ik me toch'
Eefje Oomen
Nijverdal
De toeslagen
affaire is een veel
koppig monster. De
slachtoffers vormen
een uiteenlopende
groep mensen die
schade is berokkend
nadat zij kinderop
vangtoeslag aanvroe
gen. Hun precieze
aantal is niet bekend:
schattingen lopen uit-
een van 22.000 tot
30.000 ouders. Van
hen zijn er inmiddels
9500 in beeld. Zij
moeten zich zelf mel
den.
De gedupeerden val
len uiteen in drie
groepen: allereerst
zijn er slachtoffers
die 'vooringenomen'
zijn behandeld, wat in
veel gevallen bete
kent dat zij ten on
rechte als fraudeurs
zijn aangepakt. Ook
zijn er mensen die
slachtoffer zijn ge
worden van de 'hard
heid' van het stelsel,
waardoor zij bij het
ontbreken van één
bonnetje hun gehele
toeslag moesten te-
rugbetalen. En dan
zijn er nog de men
sen die zonder goede
reden het etiket
opzet/grove schuld
kregen opgeplakt:
door die kwalificatie
kwamen zij niet in
aanmerking voor een
betalingsregeling en
belandden ze vaak
diep in de ellende.
—Renate
