ISiipC
'Op het laatst
pas dreigement
van voedsel op de
bon geschrapt'
EUWS 11
v^TDI' E
arpi' ii '-'"i1
®t- .ü'irairt W
0i
goed voor jou. Het was met hamste
ren net als met ver vliegen bijvoor
beeld: je weet dat het beter is om niet
te doen, maar iedereen doet het, dus
jij ook. En je wil in tijden van crisis
ook wéten wat normaal is om te
doen. Dan zie je je buurman met
twintig pakken wc-papier en dan
denk je: dat zal dan wel normaal zijn
en dat doe je dan ook.''
Ondertussen liggen
de distributiecentra
vol tot aan de pla
fonds. Maar pre
mier Rutte kan
roepen wat hij
wil, de super
markten zelf
kunnen roepen
wat ze willen,
de beer is los.
Heel Holland
hamstert. ,,Op een
gegeven moment
kwam minister Wiebes
bij ons in Woerden in een
distributiecentrum op bezoek'', ver
telt Ton van Veen. ,,Ik weet nog dat ik
met hem door pakhuizen vol wc-pa-
pier liep, maar het drong niet door bij
de mensen. Want een kilometer ver
derop waren ze in de winkel aan het
vechten om de laatste rol.''
Hamsteren terwijl er geen enkele
schaarste is. Het werd een probleem
op zich. Marc Jansen van het Centraal
Bureau Levensmiddelenhandel ver
telt dat hij en enkele collega's met
vertegenwoordigers van het ministe
rie voor Landbouw en met boerenor-
ganisaties zelfs over noodscenario's
hebben gesproken. ,,Want trek de lijn
maar door: wanneer wordt hamste
ren plunderen?'' zegt Jansen
nu. ,,De mensen waren
bang. En hoe meer we
riepen dat hamste
ren niet nodig
was, hoe meer de
mensen ham
sterden.''
Zelfs het sce
nario van voed
sel rantsoeneren
komt die dag op
tafel. ,,Je wil niet
weten waar alle
maal een noodwet
voor is'', zegt Jansen.
Voor voedsel op de bon bij
voorbeeld. Het ministerie voelde wel
voor het rantsoeneren van bepaalde
producten. Dat hebben we uiteinde
lijk kunnen tegenhouden, omdat dat
gegarandeerd voor meer paniek en
nog meer hamstergedrag zou zorgen.
Op het laatste moment is het dreige
ment van voedsel op rantsoen toen
uit de persconferentie van Rutte ge
schrapt.''
Maar op die persconferentie van
Rutte, zondag 15 maart, ziet Neder
land wel een ander gedenkwaardig
moment. Doventolk Irma Sluis maakt
pal achter Mark Rutte op televisie
haar legendarische hamstergebaar.
Het gebaar met de graaiende hand
jes bestond allang. En tóch zagen we
iets nieuws, vertelt Sarah Muller van
het Nederlands Gebarencentrum, die
een dag eerder contact had met Irma.
,,Ik had haar uitgelegd dat ze het ham-
stergebaar met extra veel mimiek
moest doen, juist omdat er een gekte
aan het ontstaan was.'' Waar Rutte
het dus over hamsteren had, beeldde
Irma eigenlijk 'hamstergekte' uit. Het
werd een van dé tv-momenten van
2020, ze ging er viral mee. Irma Sluis
hield Nederland onbedoeld een hila
rische spiegel voor: zo raar ^s jullie
hamstergedrag nou.
Komt het daardoor dat het daarna
langzaamaan begon af te nemen? Ir-
ma's gebaar komt aan het eind van
week 11. ,,Die week was de absolute
piek van het hamsteren'', kan Ton van
Veen terugzien in zijn cijfers. De
week van zien graaien doet graaien,
van filmpjes van huilende zorgme-
dewerkers die na hun werk lege
schappen aantreffen in de supers.
Maar na Irma's hamstergebaar be
gint het hamsteren langzaam af te
nemen. Terugkijkend constateert
Ton van Veen dat zo'n twee weken
later het extreme hamsteren wel
voorbij was. Marc Jansen zegt, met
een glimlach, 'dat we Irma absoluut
dankbaar mogen zijn'. Frenk van
Harreveld betwijfelt of het verdwij
nen van het hamsteren aan Irma lag,
maar: ,,Ze gaf hamsteren wel dat
aroma van asociaal.'' Hoe dan
ook: het hamsteren verdwijnt en
keert niet meer terug. Hoewel er gis
teren toch weer een piek in de win
kels ontstond vanwege de nieuwe
maatregelen.
Asociaal
Hoe asociaal waren we? Ton van
Veen van Jumbo oordeelt niet hard:
,,Het is achteraf makkelijk praten.
Nü weten we dat we dit aankunnen,
maar in maart niet. En dat overle
vingsinstinct zit in ons allemaal. Nu
hebben wij een leuk gesprek, maar
als wij met zijn tweeën naast een
zinkend schip op een vlotje zitten en
één moet eraf, kijken we toch ineens
heel anders naar elkaar.''
^CONCEPTS
Het hamstergedrag van veel Nederlanders leidde tot lege
schappen in de supermarkten. Vooral wc-papier en lang houd
bare producten vlogen de winkel uit. fotos mine dalemans en anp
- Marc Jansen,
directeur CBL
dinsdag 15 december 2020
Woensdag: de nieuwsquiz, 21 vragen over
coronapersconferenties
