O
0
CD
H
O
10 NIEUWS
Het was een van de engste uitwassen van
de coronacrisis: hamsteren. Hele
schappen in je karretje vegen, knokken om
pakken pasta. In maart was het zo erg dat
zelfs het plan voor 'voedsel op de bon' op
tafel kwam. ,,Ik liep door pakhuizen vol
wc-papier en één kilometer verderop
vochten ze om de laatste rol.''
Victor Schildkamp
et duurt welgeteld
één uur na een pers
conferentie van Rutte
op 12 maart dat Ton
van Veen, financieel
topman van Jumbo,
de eerste telefoontjes
krijgt uit de filialen.
,,Ton, er is echt wat
aan de hand, de men
sen zijn massaal aan het inslaan, dat
soort signalen'', vertelt Van Veen nu.
Het coronavirus is dan al twee we
ken Nederland binnengedrongen. Het
voelt als een invasie. Niemand weet
wat er gaat gebeuren. Brabant is al 'ge
vallen' en zit in een lockdown. Rutte
roept die 12de maart iederéén op thuis
te blijven. Woorden als pandemie en
quarantaine vallen en scenario's als
het afsluiten van complete steden en
regio's razen daarop vooruit. ,,En dan
valt een mens terug op z'n overle
vingsinstinct'', zegt Van Veen. ,,Je wil
het gevoel hebben dat je ^ets doet. En
wat k^n je dan doen? In elk geval zor
gen dat je voorraadkast is gevuld. Al
les wat houdbaar was vlóóg weg: wc-
papier, pasta, deeg, alles in blik.''
Jumbo had al een crisisteam in het
leven geroepen. De veiligheid van
klanten en niet in de laatste plaats
werknemers moest worden gewaar
borgd. Maar de hamsterwoede die en
kele weken door Nederland zou ra
zen, overviel Jumbo toch. ,,Er werd op
sommige plekken zelfs gevochten.
Filiaalhouders belden ook wel eens in
paniek op: de schappen zijn alweer
leeg! En dan was net de vrachtwagen
een uur daarvoor geweest.''
Het is dan half maart. Nog maar ze
ven weken eerder, eind januari, ver
scheen het woord 'hamsteren' voor
het eerst in de Nederlandse media.
Het gaat dan nog over brandhaard
Wuhan, ver weg in China. 'Op vi
deo's van lokale media zijn lege su
permarkten te zien', schrijft de Volks
krant 25 januari.
Exact een maand later is de gekke
hamsterziekte al duizenden kilome
ter dichterbij. Het coronavirus heeft
Italië bereikt. Het Belang van Limburg
voert 25 februari Belgen op die vertel
len dat er wordt gehamsterd in Zuid-
Italië. Het hamsterleger rukt op als
een oorlogsmachine. China, Italië,
België, dan kom je al snel in zuid-Ne
derland. En jawel: 27 februari - de dag
dat in Loon op Zand de eerste coro
napatiënt in Nederland wordt ont
dekt - komt de eerste hamsterrepor
tage, uit de Nederlandse enclave in
België, Zeeuws-Vlaanderen.
Karretje vol
De Middelburgse Yan Wang, van
Chinese komaf, laadt in dat verhaal
haar karretje vol bij Albert Heijn.
,,In Nederland kunnen we leren van
wat er in China is gebeurd'', zegt
Wang. ,,Van de een op de andere dag
waren daar de winkels gesloten.
Daarom bereid ik ons gezin voor op
het slechtste scenario.'' Ze loopt dan
nog op de troepen vooruit. Het ham
steren in Nederland beperkt zich nog
tot mondkapjes en handgels.
Nog wel. Op 28 februari is beau-
tyvlogster Serena Verbon uit Houten
een van de eersten in Nederland met
enige invloed die het hamsteren
filmt. Haar 112.000 volgers zien eerst
via Instagramstories dat 'ze niet ge
looft dat ze dit gaat doen, maar toch
met haar vader een voorraadje voor
twee weken gaat inslaan'.
,,Er waren al filmpjes van hele
nuchtere Nederlanders uit Frankrijk
en Italië over volle ziekenhuizen en
lange rijen voor de supermarkt'',
lacht Serena nu. ,,Ik ben alleen
staande moeder, ik dacht: ik kan niet
in mijn eentje in de rij bij de super
markt gaan staan. Ik kan maar beter
een voorraad hebben. Ik bracht het
nog luchtig, maar ik kreeg zó veel re
acties van mijn volgers die het ook
wilden gaan doen. En vragen: wat
moet ik kopen en wat koop jij dan? Ik
denk dat ze dachten: als zo'n nuchter
iemand als Sereen het al doet...''
Rutte spreekt ondertussen onheil
spellende woorden dat 'we voor een
ongekende crisis staan'. Het hamster
virus grijpt razendsnel om zich
heen. Gedragsdeskundigen en psy
chologen verklaren zich in allerlei
media suf over het fenomeen, maar -
zo grappig - doen het zelf ook: ,,We
weten dat juist door hamsteren te
korten ontstaan en toch geven we er
aan over'', zegt hoogleraar gedrags
beïnvloeding Frenk van Harreveld in
Trouw... En vertelt er eerlijk bij dat hij
ook maar wat extra melkproducten
heeft ingeslagen na 'apocalyptische
associaties' in de supermarkt te
hebben gekregen. ,,Ik heb ook
kinderen thuis.''
Negen maanden
later vertelt hij:
,,Dit was hét sociale
dilemma: wat goed is
voor de groep, is niet per se
dinsdag 15 december 2020
GO
2020, een jaar
dat we vooral
door corona
nooit zullen
vergeten.
Tot 31 decem
ber schrijven
onze verslag
gevers verha
len over grote
en kleine ge
beurtenissen,
over verdriet en
hoop, over ruzie
en over liefde in
het nieuwsjaar
dat nu bijna ach
ter ons ligt.
I
Gekkehamsterziekte:
vechten om een
wc-rol, op de vuist
voor oasta
Irma Sluis hield Nederland onbe
doeld een hilarische spiegel voor:
zo raar is jullie hamstergedrag
nOU. ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS
1
