8 ZEELAND
TAAL NEDERLANDS VLAAMS
Als je werk 'enerverend' is, is het dan 'zenuwslopend' of 'spannend'? Dat hangt af van aan welke kant van de
grens je woont. Bij de Belgen betekent het net iets anders dan bij ons. Miet Ooms schreef het
praktische boek Buurtaal, over de verschillen tussen het Nederlands en het Vlaams.
TAAL
Bergen op Zoom
f h k zat eens op een congres in
M Nederland, om drie uur in
de namiddag, toen ik een
I sms kreeg van een Neder
lands radioprogramma, met
een vraag voor de uitzending van
'deze middag'", vertelt Miet Ooms.
,,'Die kans is voorbij', dacht ik. Tot ik
me realiseerde dat het een bericht
was van een Nederlander én dat het
pas vijf minuten geleden gestuurd
was."
Belgische middagen duren een
stuk korter: tot 13.00, hooguit 14.00
uur. Daarna begint de namiddag. En
om de verwarring compleet te ma
ken, noemen ze de periode tussen
9.00 en 12.00 uur de voormiddag.
Over zulke verschillen tussen Bel
gisch-Nederlands en Nederlands
Nederlands schreef de Belgische ver
taler en variatielinguïst Miet Ooms
het boek Buurtaal.
Ooit was er een duidelijke norm:
de taal uit de Randstad gold overal als
correct en beschaafd. ,,In de jaren zes
tig en zeventig werd het taalgebruik
in Nederland informeler. En in
Vlaanderen kwam er vanaf de
tweede helft van de jaren tachtig ein
delijk oog voor typisch Belgisch taal
gebruik. Soms ligt de discussie nog
steeds gevoelig, het idee dat typisch
Belgisch afgeleerd moest worden.
Tien jaar geleden was er nog geen
ruimte voor dit boek."
Behalve ruimte, merkte ze ook dat
er een vraag ontstond. „Bedrijven be
seffen dat er verschillen zijn, maar er
was nog geen boek of website waar
ze gestructureerd naast elkaar ston
den."
Buurtaal bevat praktische lijstjes en
taalkaartjes, waarop te zien is in
welke gebieden bijvoorbeeld het
woord 'kleedje' gebruikelijker is dan
'jurk', maar ook een korte geschiede
nis van de Nederlandse taal en Ooms
gaat in op cultuurverschillen. Handig
voor professionals die schrijven voor
het hele taalgebied. ,,En eigenlijk
voor alle mensen met contacten over
de grens. Want misverstanden zijn
vaak leuk en grappig, maar het kan
ook heel vervelend worden."
De grappigste zijn de zogenoemde
valse vrienden, die aan de andere
kant van de grens net iets anders be
tekenen, zoals 'middag'. ,,Toen een
Nederlandse interviewer mij eens
vroeg of ik mijn werk voor de Taalte-
lefoon, de taaladviesdienst van de
Vlaamse overheid, niet geweldig
'enerverend' vond, realiseerde ik me
nog net op tijd dat dat in Nederland
niet 'zenuwslopend', maar ook 'span-
nend' kan betekenen. Of als je na een
sollicitatie bij een Vlaams bedrijf te
horen krijgt: 'Uw kandidatuur werd
weerhouden', dan ben je vaak juist
wél aangenomen. Echt vervelend, ze
ker voor professionals, zijn de kleine
verschillen. Lidwoorden en meer
voudsvormen. Daarbij is het niet zo
dat iemand je niet begrijpt, maar wel
dat je in de ogen van de ander een
fout maakt. Zelf schrijf ik regelmatig
technische vertalingen en aan 'de fil
ter' of 'het filter' kan ik vaak goed
zien of een gebruiksaanwijzing door
een Nederlander of een Belg geschre
ven is."
Soms ligt de scheidslijn niet pre
cies bij Putte, Essen of Stekene. ,,'Ge'
is in Brabant natuurlijk ook bekend,
maar wel als marker van dialect. He
lemaal uitwisselbaar met het
Vlaamse 'ge' is het niet, dat hoort na
melijk echt bij de informele spreek
taal."
Echt Nederlandse woorden zijn
'hartstikke' en 'nou'. ,,En geen enkel
ander land scheldt zo prominent met
ziektes. Voor ons klinkt dat eerder
vreemd of lachwekkend."
Ook dat is in Buurtaal te vinden.
,,Vertalers van ondertiteling bij mis
daadseries of young adult-boeken
hebben die woordenschat nodig. An
ders missen ze het juiste effect."
Met vloeken moet je juist bij een
Nederlands publiek oppassen. ,,Bel-
gen schelden, net als de rest van
West-Europa, over God en Jezus. Als
je boos bent, schop je nu eenmaal te
gen alles wat heilig is. In Nederland
vind je allerlei religieuze kluwens,
waar zulke godsbenamingen een
zonde zijn. Bij een enquête over
scheldwoorden ontvingen we van
verschillende Nederlanders reacties
dat ze het niet aankonden. In België
heeft dat die lading niet zo. België is
voor het grootste deel katholiek. Niet
dat we allemaal zo vroom en religieus
zijn, maar de bijbehorende woorden
schat kom je wel overal tegen. Zoals
'zalig', wat in Vlaanderen ook 'heer-
De scheidslijn
tussen de
talen ligt niet
precies bij
Putte of
Stekene
lijk' of 'super' betekent. Ook jongeren
zeggen: een zalig kerstfeest!"
maandag 14 december 2020
VL
Belgen hebben een andere
middag dan Nederlanders
Marleen van Wesel
Miet Ooms
Miet Ooms: „Bedrij
ven beseffen dat er
verschillen zijn, maar
er was nog geen boek
of website waar ze ge
structureerd naast el
kaar stonden"
FOTO IF PHOTOGRAPHY
- Miet Ooms
Ji 1
PRAKTISCHE GIDS J
Jl t. VOOR HET NEDERLANDS
- 0 IN BELGIË EN NEDERLAND
J> -
5, Jl J
11 11 11 ii 11 11 11
Buurtaal bevat onder meer prak
tische lijstjes en taalkaartjes.
Buurtaal, uitgegeven door Sterck
De Vreese, kost 22,50 euro.
Miet Ooms schrijft over de verschil
len tussen het Nederlands en het
Vlaams op taalverhalen.be
