mitrailleurs
nn
'De grauwheid van die tijd is moeilijk na te maken'
5
s^jcssfi®
iir~'1
I „Het verhaal is
verbeeld vanuit
jonge mensen van
t8,19,20,2ijaar.Je
ziet hoe ze een oorlogs-
tsunami over zich heen krijgen. Wat doe je:
vind je het fantastisch om mee te doen en
maak je verkeerde keuzes, of doe je niks en
verandert er ook niks in positieve zin? Ik wil
de oorlog zo rauw mogelijk laten zien, aan
alle kanten. Het is vooral bruut overleven.
Als regisseur bepaal je de aard van het ver
haal. Er zijn voorbeelden. De Nederlandse
oorlogsfilm Zwartboek is een romantisch
verhaal geworden, Soldaat van Oranje komt
over als een schelmenroman, Der Untergang
is heel dicht op de acteurs gefilmd. Mijn in
tentie is het om de toeschouwer niet te stu
ren. Ik wil laten zien hoe het waarschijnlijk
was."
,,Voor de kleur van de film heb ik veel re
search gedaan, onder andere in het archief
van Vlissingen. Ik heb lang nagedacht over
de grauwheid van Zeeland in die tijd. Die is
bijna niet na te maken, vooral omdat het
huidige Nederland zo netjes is. Om de sfeer
van toen te benaderen is in de film alles nat,
modderig en rokerig. Het bij elkaar sprokke
len van de goede locaties was heel ingewik
keld. De buitenkant van het Duitse hoofd
kwartier filmden we in Middelburg, het in
terieur vonden we in het gemeentehuis van
Hasselt. Ik ben een ras-Amsterdammer.
Twee jaar geleden had ik niet kunnen zeg
gen waar Walcheren lag. Daarom gebruik ik
kaarten in de film, zodat je voor
je ziet waar het verhaal speelt."
,,Er waren moeilijke afwegin
gen. Wat nemen we mee in het
verhaal: wel de Sloedam, niet
West-Zeeuws-Vlaanderen en de
inundatie van Walcheren. Daar
mee doen we tekort aan wat er echt gebeurd
is. Maar een aanval op Walcheren vanuit zee
hadden we helemaal in de computer moeten
maken. Dat is heel duur en niet realistisch. Ik
heb een glider laten nabouwen en in de lucht
laten houden. Alles zo echt mogelijk. Want
als je te veel in de computer maakt, wordt de
film een computergame. Ik heb nog tegen de
producent gezegd: moeten we de film wel De
Slag om de Schelde noemen? Ik vind de Engelse
titel The forgotten battle - de vergeten strijd -
eigenlijk beter."
,,Ik had geen idee van de Slag om de
Schelde. Op school leerden we alleen
over de grote steden boven de rivieren
en over Anne Frank. Voor mij was het
de eerste keer dat ik op zo'n grote set
stond. De Sloedam is in Litouwen na
gebouwd, we werkten daar met hon
derden figuranten. Er waren mensen
die zich alleen maar bezig hielden met
de rookmachines en er was iemand
speciaal voor het ontploffen van de
bommen. Ik vond het best wel moeilijk
om me in te leven in het verhaal.
Waarom bleef Teuntje bij de burge
meester werken? Zelf zou ik in die situ-
atie ontslag hebben genomen. Teuntje
niet, zij wil dat er geld binnenkomt
voor het gezin. Dat vind ik sympathiek
aan haar. Ik heb wel interviews gelezen
met vrouwen die de oorlog meege
maakt hebben. Volgens mij waren de
meesten vrij nuchter: gewoon blijven,
geen gekke dingen doen zoals de broer
van Teuntje. In deze film gaan mensen
dood. Dat is wat er echt gebeurde,
daarom vind ik het mooi."
,,Ik heb Zeeuwse les gehad. Teuntje
spreekt Vlissings. Voor een Amster
damse als ik was het pittig, ik voel niet
aan wanneer een g een h wordt. Ik wilde
het perfect doen en voorkomen dat
Zeeuwen zouden denken dat ze voor de
gek werden gehouden. Uiteindelijk is
het gelukt, denk ik."
,,Wat ik heel heftig vond was dat de ge
allieerden de dijken van Walcheren ka
pot hebben gebombardeerd. Daarbij
zijn veel Zeeuwen om het leven geko
men. Dat klinkt zo scheef: dat er in
Zeeland mensen zijn gedood om de
rest van Nederland te bevrijden. Alsof
Zeeland werd opgeofferd."
,,De hoofdfocus van de film is
het effect van de oorlog op jon
geren. Geen romantiek, geen
helden, daarover hebben we het
vooraf gehad. We willen je mee
nemen, je optillen, het is niet de
bedoeling om je zacht te laten
landen. De jongeren die geen
grootouders meer hebben die
de oorlog hebben beleefd, zij
zijn onze 'target'. Het verhaal
wordt verteld vanuit het per
spectief van mensen die eigen
lijk te jong zijn om invloed uit
te oefenen. Marinus begint cor
rupt en eindigt met een goede
daad. Ik ben trots op de ge
vechtsscène in het begin, als de
Duitsers bij Narwa tegen de
Russen vechten. Het was een
gigantische operatie waarvoor
we slechts twee dagen hadden,
ik snap nog steeds niet hoe we
dat voor elkaar hebben gebokst.
De scène bestaat uit heel lange
takes, dat betekent dat iedereen
heel sterk in zijn schoenen
moet staan. Voor mij is het een
jongensdroom om in een film
als deze te spelen."
GO ZATERDAG 12 DECEMBER 2020
„i
Geallieerden op de Sloedam
Matthijs van
Heijningen jr.,
regisseur:
Gijs Blom
Zeeuwse
Marinus die
in Duitse
dienst gaat.
Susan Radder (1999) is Zeeuwse
Teuntje die bij het verzet betrokken
raakt omdat haar broer wordt opge
pakt:
Gijs Blom (1997) is de
Zeeuwse Marinus die uit idea
lisme voor de kant van de
Duitsers heeft gekozen:
