Zorgen over de Kamerverkiezingen in maart
3
CDA LIJSTTREKKER
In de aanloop naar het verkiezingscongres blijft het rommelen
in het CDA. Gebrek aan enthousiasme treft de campagnekas en er
blijft twijfel of de lijsttrekkersverkiezing van juli wel eerlijk verliep.
woensdag 9 december 2020
Vijf maanden nadat Hugo de Jonge
met een neuslengte verschil won
van uitdager Pieter Omtzigt is het
CDA nog altijd een diep verdeelde
partij. Het gesukkel in de peilin
gen - stabiel in de min - en kritiek
op de corona-aanpak van de CDA-
vicepremier hebben leden er nog
niet van kunnen overtuigen zich
als één man achter de lijsttrekker
te scharen. Partijprominenten
uiten anoniem hun zorgen over de
haperende fondsenwerving, in
hun ogen een teken aan de wand
voor het geringe enthousiasme
voor De Jonge. ,,Er komt geen cent
meer binnen'', stelt een betrok
kene.
In de Verenigingsraad zijn pro
vinciale bestuurders opgeroepen
ondernemers die zij kennen de
CDA-kas te laten spekken. ,,Maar
als je als ondernemer al moet bloe
den door het coronabeleid van de
lijsttrekker, ga je die niet financie
ren'', zegt een christendemocraat.
Dus klinkt er harde kritiek op de
campagneleiding, die het nodig
vond om daags na de Amerikaanse
verkiezingen uit te pakken met
een paginagrote advertentie in de
krant. De boodschap dat het 'great'
is om wakker te worden 'in een
land met een midden' werd door
regionale CDA'ers niet begrepen.
,,Alsof het CDA het midden is tus
sen Biden en Trump'', zegt een
provinciale CDA-bestuurder. ,,En
waarom en door wie is bedacht
om al zo vroeg in de campagne
zo'n groot deel van het campagne
budget te verbrassen?"
Vooral de gang van zaken bij de
lijsttrekkersverkiezing, inmiddels
een klein half jaar geleden, leidt in
de aanloop van het congres van za
terdag nog altijd tot groot onge
mak. Tot in de hoogste regionen
van de partij wordt getwijfeld of
de strijd wel eerlijk verlopen is.
,,Het gezeik moet ophouden!'' ver
zucht een bron dichtbij de CDA-
top. Maar een Haagse partijvete
raan weet wel beter: ,,Dit blijft
dooretteren.''
Terug naar augustus. Een maand
na de lijsttrekkersverkiezingen
stelt it-bureau CGI vast 'geen
grove onregelmatigheden' te heb
ben geconstateerd. Het partijbe
stuur onder leiding van voorzitter
Rutger Ploum besluit die conclu
sie onmiddellijk te omarmen.
Er hangt een geur van
onrechtmatigheid
en intransparantie
omheen
Maar de vraagtekens zijn gebleven.
Zo wacht registeraccountant
Frank van Rossum nog steeds op
antwoorden. Volgens hem waren
er wel degelijk ernstige tekortko
mingen. Zo ernstig zelfs dat er op
basis van het CGI-onderzoek geen
winnaar is aan te wijzen. Zijn be
langrijkste bezwaar: in het CGI-
rapport staat dat de omgeving
waarin alle digitale handelingen
zijn weggeschreven meteen na de
stemming is vernietigd. Daardoor
is nooit meer te achterhalen of er
met de stemming is geknoeid. Er
zit volgens hem maar één ding op,
mailt hij samen met een vakge
noot aan het CDA-bestuur: een
nieuwe verkiezing organiseren.
Maar het bestuur blijft vasthouden
aan de conclusie van CGI.
De e-mailwisseling lekt uit via
RTL Nieuws en gaat als een lopend
vuurtje rond in de partij. Want er
is in meer geledingen ernstige
twijfel over de gang van zaken.
Advocaten van kantoren aan de
Amsterdamse Zuidas schrijven
een vernietigende analyse, een
vooraanstaand CDA'er uit het
midden van het land stelt met een
groepje 'partijprominenten' een
memorandum op. Hun conclusie:
de lijsttrekkersstrijd is 'oneerlijk'
verlopen. Het gezelschap is echter
beducht de vuile was buiten han
gen en besluit de bevindingen
voor te leggen aan hun provinciale
afdelingsvoorzitter, maar die re
ageert 'laconiek'. ,,Ploum had ge
zegd dat alles goed was verlopen.
En dat was het'', zegt de CDA'er,
die alleen op voorwaarde van ano
nimiteit zijn verhaal wil doen. ,,Ik
vind het heel erg. Dat verkiezings
procedures goed verlopen moet
een speerpunt zijn voor een de
mocratische partij.''
Hij is niet de enige die onder de
radar wil blijven. ,,Politiek is vrij
willigerswerk voor mij'', zegt een
andere provinciaal bestuurder.
,,Maar de centrale vraag moet zijn
of je als politieke vereniging in
staat bent om eerlijke verkiezin
gen te organiseren. De uitvoering
is onderschat. Er hangt een geur
van onrechtmatigheid en intrans-
parantie omheen, maar er is voor
gekozen alles onder de pet te hou
den." Ook hij wijst met de be
schuldigende vinger naar de voor
zitter. ,,Van een advocaat mag je
toch meer verwachten.''
Een collega-bestuurder uit het
zuiden des lands ziet de defen
sieve houding van het partijbe
stuur als een symptoom. ,,Leden
worden gezien als lastig. Als je een
vraag stelt, duurt het twee weken
voor je antwoord krijgt. We weten
allemaal dat deze verkiezingen
niet eerlijk zijn gelopen.''
De partij is 'rot van binnen', stelt
deze, maar niemand durft de
mond open te trekken. De be
stuurder spreekt van een 'Rotter
damse kliek'. ,,Het partijbureau
staat volledig ten dienste van De
Jonge en zijn clubje vrienden. Hij
komt uit Rotterdam, de voorzitter
ook, het hoofd communicatie ook.
Er gebeurt niks met signalen uit
de partij.'' Dat kan alleen maar
slecht aflopen, taxeert de provinci
ale partijbestuurder. ,,De hele club
zit vast in een greep richting het
einde.''
REACTIE CDA
In een brandbrief van de Vereni
ging Nederlandse Gemeenten
(VNG) en het Genootschap van
Burgemeesters staat dat de 'uit
voerbaarheid' van de verkiezingen
'onder druk' staat. Zij waarschuwen
dat 'de zorgvuldigheid van het
stemproces en de betrouwbaarheid
van de uitslag' in gevaar komen als
er nóg meer coronamaatregelen
komen.
Grootste kopzorg is het brief-
stemmen. Zo'n 2,4 miljoen Neder
landers van 70 jaar en ouder mogen
hun stem per post uitbrengen. Zij
krijgen voor de verkiezingen een
stempas, en een aantal dagen later
een stemformulier, thuisgestuurd.
Volgens de Kiesraad kunnen deze
kiezers makkelijk worden beïn
vloed: een ander kan thuis voor hen
bepalen welk vakje wordt inge
kleurd.
Ook zijn er zorgen over de ver
vroegde opening van sommige
stembureaus. De Kamerverkiezin
gen zijn op woensdag 17 maart. Een
klein deel van de stembureaus gaat
al open op de maandag en dinsdag
ervoor. Het kabinet wil er daarmee
voor zorgen dat mensen met een
kwetsbare gezondheid niet in de rij
hoeven te staan.
,,Maar het risico is juist dat veel
meer mensen op die dagen hun
stem willen uitbrengen'', zei Kies
raadvoorzitter Jan-Kees Wiebenga
gisteren tijdens een briefing in de
Kamer. ,,Aangezien er dan veel
minder stembureaus zijn, krijg je
misschien wel opstoppingen.''
Toch is het openen van extra
stembureaus op maandag en dins
dag géén optie, zo stelt de VNG. Ge
meenten hebben nu al de grootste
moeite om genoeg vrijwilligers te
vinden.
Ondertussen zijn Kamerleden
bezorgd over peilingen en exitpolls
op maandag en dinsdag. Als op die
dagen tussenstanden bekend wor
den gemaakt, kan dit kiezers beïn
vloeden. ,,Burgers zullen strate
gisch gaan stemmen'', waar
schuwde Denk-Kamerlid Sel^uk
Öztürk. „Daarvan profiteren de
grootste partijen in de peilingen, nu
de VVD en de PVV. Andere partijen
gaat het stemmen kosten.''
Minister Kajsa Ollongren (Bin
nenlandse Zaken) wil de exitpolls
niet verbieden. Wél gaat ze in ge
sprek met peilbureaus en media,
om ze op het hart te drukken pas op
woensdagavond 17 maart met exit
polls te komen, en niet in de dagen
ervoor.
Ook bekijkt het ministerie of
briefstemmers een bevestiging
kunnen krijgen of hun stem is aan
gekomen.
GO
Chagrij n over 'doofpot' bij CDA
Hugo de Jonge versloeg Kamerlid Omtzigt nipt tijdens de CDA-lijsttrekkersverkiezing. foto koen kaureij
Jan Hoedeman
Laurens Kok
Den Haag
-CDA'er uit provinciaal bestuur
Reactie van het CDA-partij-
bestuur: ,,In het artikel wor
den diverse onjuiste bewerin
gen gedaan. Zo wordt er be
weerd dat er 'geen cent meer
binnenkomt' maar dat is niet
waar. Over het onderzoek
naar de lijsttrekkersverkiezing
wordt gesteld dat achteraf
niet te achterhalen is of er
met de stemming geknoeid is.
Ook dat klopt feitelijk niet. Dit
CGI-onderzoek heeft aange
toond dat er geen sprake is
van grove onregelmatigheden.
De beschuldiging dat er
'zaken onder de pet worden
gehouden' is pertinent onjuist.
Er is juist naar transparantie
gestreefd, het onderzoeks
rapport is in zijn geheel online
gezet.''
Burgemeesters en Kamerleden
maken zich zorgen over het ver
loop van de Tweede Kamerver
kiezingen in maart. Vanwege co
rona mogen 70-plussers per
post stemmen. Ook worden de
verkiezingen uitgesmeerd over
drie dagen. Maar daaraan kleven
nadelen.
Peter Winterman
Den Haag
Minister Kajsa Ollongren van
Binnenlandse Zaken. foto anp
