Reuring op Leidse universiteit over positie van Forumkopstuk Paul Cliteur
\m
m
wm
7
De beschuldigingen van antisemitisme
rond Forum voor Democratie veroorzaken
consternatie op de Universiteit Leiden. FvD-
kopstuk Paul Cliteur is daar hoogleraar en zijn
conservatieve vakgroep wordt al jaren met
argusogen bekeken. Is zijn positie houdbaar?
Paul Cliteur in de senaat. foto robin utrecht
t
Toen Leidse tweedejaars
Luna (achternaam bij de
redactie bekend) afgelo
pen jaar diverse vakken
van de afdeling Encyclo
pedie van de Rechtsgeleerdheid
volgde, bekroop haar een apart ge
voel. ,,Het viel nogal wat medestu
denten op dat docenten ons een be
paalde kant op leken te duwen. Ook
werd in voorbeelden tijdens werk
groepen snel een islamitische terro
rist gebruikt of werd de islam nega
tief afgeschilderd."
Al snel begrepen Luna c.s. dat di
verse van de docenten van die afde
ling sympathiseerden met het ge
dachtegoed van Forum of daar actief
zijn. Ze beklemtoont het onderwijs
zeker niet ondermaats te vinden.
,,Maar in een vak dat best vormend is
voor opvattingen over 'recht' is het
opmerkelijk dat docenten dan zo dui
delijk uit één partij komen", wijst ze
op hoogleraren Paul Cliteur en Af-
shin Ellian of docenten als Eva Vlaar-
dingerbroek en Raisa Blommestijn.
Rechts onderwijs of niet, de afde
lingen Encyclopedie van de Rechts
geleerdheid en Rechtsfilosofie gel
den al lang als conservatief bolwerk
binnen Nederlands oudste academie.
Zo moest 'het gangetje' - zoals de af
deling van Cliteur en de zijnen bin
nen de faculteit heet - in 2004 wor
den bewaakt nadat Afshin Ellian na
de moord op Theo van Gogh werd
bedreigd wegens zijn continue is-
lam-kritiek. ,,Dat imago ten spijt viel
een duidelijke politiek activisme er
echter nooit te ontwaren", vertelt
Vincent Bongers, journalist bij uni
versiteitsblad Mare.
Dat verandert vanaf 2012 als Baudet
bij Cliteur promoveert op zijn disser
tatie De Aanval op de Natiestaat,
waarin hij de vloer aanveegt met de
Europese Unie. Als Baudet later Fo-
rum voor Democratie begint, haalt
hij zijn intellectuele leermeester bin
nen. Cliteur is onder meer voorzitter
van het wetenschappelijk instituut
van de partij en sinds 2019 fractie
voorzitter in de senaat.
De bromance met Baudet leidt tot
toenemende ergernis in en buiten
het statige Kamerlingh Onnes Ge
bouw, waar de Rechtenfaculteit is
gevestigd en Einstein ooit nog do
ceerde. ,,Je kunt gerust zeggen dat
veel Leidse wetenschappers kritisch
tegenover Cliteur en zijn afdeling
staan", zegt Bongers.
De bom barst afgelopen maand als
Baudet het verwijt krijgt antisemiti
sche sentimenten binnen de jonge
renafdeling van Forum te laten
voortwoekeren. De schade wordt nog
groter als diverse bekenden en (voor
malige) sympathisanten Baudet op
blog GeenStijl van antisemitische en
racistische uitspraken betichten. On
der de klokkenluiders bevinden zich
Leidse oud-promovendi van Cliteur,
onder wie Machteld Zee.
Terwijl de ene na de andere Fo
rum-politicus zich distantieert, blijft
Cliteur zijn protegé trouw. In univer-
Je kunt gerust
zeggen dat
veel Leidsche
wetenschap
pers kritisch
tegenover
Cliteur en zijn
afdeling staan
siteitsblad Mare ontkent hij klachten
van oud-promovendi onvoldoende
serieus te hebben genomen en
noemt hij het GeenStijl-artikel sma
delijk. Hij zegt nooit antisemitische
opvattingen van Baudet te hebben
opgevangen en werpt zulke opvat
tingen verre van zich.
Het tumult binnen Forum leidt tot
grote consternatie binnen de Leidse
universiteit, waar Cliteur altijd met
rust is gelaten. Op Twitter vraagt his
toricus Lieke Smits rector magnifi
cus Carel Stolker afstand te nemen
van Cliteur. Stolker reageert
snel: ,,Het verwijt van een patroon
van antisemitisme rond FvD is ui
terst zorgelijk en raakt daarmee ook
Paul Cliteur", twittert hij. ,,Antise-
mitisme en racisme, en ook het daar
van niet-afstand nemen, zijn totaal
maar dan ook totaal onaanvaardbaar.
Wordt snel vervolgd."
Dat vervolg komt maandag als de
Universiteit Leiden laat weten een
externe commissie in te stellen die
gaat onderzoeken of de beschuldi
gingen gegrond zijn. Lopende het
onderzoek krijgt iedereen bij de fa
culteit een spreekverbod.
De zaak is precair voor Stolker, die in
februari afzwaait: de rector was ja
renlang rechtendecaan, kent Cliteur
goed en heeft hem bovendien altijd
verdedigd. ,,Als rector van de univer
siteit word ik regelmatig aangespro
ken op bijdragen van Leidse weten
schappers aan het politieke debat",
zei hij twee jaar terug tijdens zijn
dies-toespraak. ,,Over Afshin Ellian,
Leo Lucassen, Paul Cliteur of Geer-
ten Waling: moet jij daar niet iets
aan doen?" Stolkers antwoord luidde
negatief, ook waarschuwde hij voor
het gevaar van 'mainstream denken':
,,Laat de bliksem maar inslaan en be
heers zijn effecten."
Sinds afgelopen week is de blik
sem echter ook voor Stolker onbe
heersbaar. Hij moest wat doen. Tege
lijk lijkt het onderzoek een bezwe-
Hij is een afvallige die
moet worden gestraft,
net als destijds
Ayaan Hirsi Ali
ringsformule. ,,Er is geen enkele aan
wijzing dat Cliteur ooit racistische of
antisemitische opvattingen verkon
digde", stelt Diederik Boomsma,
CDA-raadslid in Amsterdam, die bij
Cliteurs collega Andreas Kinneging
promoveert.
Ook historicus Miko Flohr, op so
ciale media zeer kritisch op het Fo
rum-gedachtegoed, vraagt zich af of
er wat zal worden gevonden. ,,Hoe-
wel ik er als progressief academicus
knap chagrijnig van wordt, is er niets
mis mee dat in Leiden een conserva
tieve club is die conservatieve din
gen roept. Binnen een universiteit
moet daarvoor ruimte zijn, mits bin
nen de wet."
Ideologie
Ook politiek actief zijn is geen punt,
stelt Flohr. Tal van Leidse academici
doen of deden dat. En Stolker zelf
schreef dit jaar mee aan het verkie
zingsprogramma van het CDA.
,,Wat wél kwalijk is, is als politieke
ideologie te diep doorsijpelt in wat
een wetenschapper doet", stelt Flohr.
Verder noemt hij het kwalijk als Cli-
teur nadrukkelijke signalen van pro
movendi niet serieus nam.
Volgens hoogleraar Publieke Opi
nie Henri Beunders ligt Cliteur
mede onder vuur door wat hij de
commercialisering van universitei
ten noemt. ,,Universiteiten reageren
tegenwoordig net als Coca-Cola of
Facebook. ,,Bij ophef wordt snel ge
dacht: dit kost klanten, we moeten
wat doen." Hij beklemtoont dat het
werk van Cliteur en collega's al jaren
bekend is en onderzocht had kunnen
worden.
Beunders ziet veel collega's en
journalisten die Cliteur graag willen
'cancellen'. ,,Cliteur was columnist
van Buitenhof, geldt als radicaal
atheïst, vegetariër, was lijstduwer
voor de Partij voor de Dieren. Hij is
een afvallige die gestraft moet wor
den, net als destijds Ayaan Hirsi Ali,
die trouwens ook een Leids verleden
heeft. Daar doet het me aan denken."
zaterdag 5 december 2020
GO
Recht door
zee rechts
of toch wel
racistisch?
David Bremmer
Leiden
Cliteur en Baudet. foto
-Vincent Bongers,
journalist van
universiteitsblad Mare
- Henri Beunders, hoogleraar
