Groenblijvers houden de
tuin ook 's winters in vorm
23
Een goede tuin stort
's winters niet in, maar
blijft fier én groen
overeind. Dat bereik
je met evergreens.
VRAAG4
VRAAG6
VRAAG7
Maakt het uit welke
soort kaarsen je kiest?
De meeste kaarsen die je in de win
kel kunt kopen zijn gemaakt van
paraffine, een restproduct van de
verwerking van aardolie. Ze kunnen
ook bestaan uit stearine, dat is ge
wonnen uit slachtafval of plantaar
dig vet als palmolie. Een mengsel van
beide stoffen komt ook veel voor. Er
bestaan ook kaarsen van bijenwas of
sojawas.
Volgens sommigen geven bijen
was- en sojawaskaarsen minder gif
tige stoffen af dan paraffinekaarsen
omdat ze natuurlijker zouden zijn.
Maar dat is niet bewezen, zegt De
Kok. ,,Bij alle kaarsen die je brandt,
komen ongezonde stoffen vrij."
Ook geurkaarsen maken geen ver
schil in de uitstoot van de hoeveel
heid ongezonde stoffen. Wel kunnen
mensen met astma ze beter links
laten liggen. Ze kunnen er een ver
stopte neus, benauwdheid of andere
klachten van krijgen.
Hoe kun je een kaars
het beste doven?
Zeker voor kinderen hoort het er
natuurlijk bij op een verjaardag: de
kaarsjes op de verjaardagstaart uit
blazen. Helaas is dat niet zo'n ge
zonde gewoonte. Je kunt een kaars
beter niet uitblazen. De kaars smeult
dan nog na, waarbij er veel fijnstof
vrijkomt.
Hoe krijg je een kaars dan op de
juiste manier uit? ,,Je kunt beter met
een stokje of lucifer het lontje in het
kaarsvet duwen zodat de vlam
dooft", adviseert Jacobs. Als je de lont
daarna weer omhoog haalt, kun je de
kaars de volgende keer weer makke
lijk aansteken."
VRAAG5
En het soort lont,
maakt dat nog verschil?
Vroeger bevatten lonten soms giftige
metalen, maar tegenwoordig niet
meer. Bij een lont is het wel belang
rijk dat hij goed bij de kaars past, ver
telt De Kok. ,,Als je de lont steeds
moet afknippen omdat hij te lang
wordt, is dat geen goed teken. Dat
betekent dat de kaars te snel brandt,
en daarbij komen meer ongezonde
stoffen vrij. De kaars is dan niet goed
ontwikkeld." Als je dat merkt, kun je
de volgende keer beter een andere
kaars kopen. „Meestal branden kwa
liteitskaarsen langer dan goedkopere.
En omdat ze langer meegaan zijn ze
uiteindelijk vaak ook goedkoper."
Een kaars met een dubbele of zelfs
driedubbele lont kopen dus? Dat is
geen oplossing voor het probleem,
zegt De Kok. ,,Deze geven gewoon
twee of drie keer zo veel uitstoot."
Hoeveel kaarsen kun je
branden om binnen de
veilige norm te blijven?
Het is lastig om daar een uitspraak
over te doen. ,,Je kunt niet zeggen: als
je elke dag een kaars brandt, krijg je
zo en zo veel ongezonde stoffen bin
nen", aldus De Kok. ,,Het hangt van
veel verschillende zaken af, zoals hoe
goed je ventileert en hoe groot de ka
mer is waarin je de kaarsen brandt. In
elk geval kan af en toe een kaars aan
steken echt geen kwaad. Maar wees je
wel bewust van het belang van goede
ventilatie."
Als je zo nu en dan een kaars
brandt, is dat waarschijnlijk niet zo
erg, zegt ook Jacobs. ,,Maar ik zou er
niet je hele kamer mee vol zetten en
dan ook nog eens niet luchten. Led
kaarsjes zijn in die zin de allerveilig
ste kaarsen."
Ze kunnen zelfs flakkeren, net als
echte kaarsen, en zijn tegenwoordig
in veel winkels te vinden. Dan heb je
wel de sfeer, maar niet de uitstoot.
Planten die 's winters groen blijven
voorzien in een diep-menselijke
behoefte. Het is geen toeval dat
groenblijvers als hulst, maretak en
kerstspar een grote rol spelen in de
heidense festiviteiten rond Kerstmis.
Groenblijvers symboliseren het
eeuwige leven. Daarom worden ze
vaak op kerkhoven geplant.
Evergreens in de tuin hebben ook
een praktische kant. Want zou je een
tuin uitsluitend inrichten met een
jarigen of vaste planten, dan kun je
daar 's zomers wel van genieten,
maar in de winter blijf je achter met
een tuin vol ontbindende en bevro
ren planten die nog het meest doet
denken aan een vuilnisbelt.
Een goede tuin stort 's winters niet
in, maar blijft overeind staan. De tuin
heeft behoefte aan structuur, aan een
ruggengraat die ervoor zorgt dat na
de eerste nachtvorst niet alles in
wanorde ter aarde zijgt. Vandaar
natuurlijk de populariteit van buxus
waaraan de buxusmot een
einde dreigt te maken.
Want structuur bereik je
het gemakkelijkst door
groenblijvers aan te
planten.
begrensd. Of die boom groenblijvend
of bladverliezend moet zijn, is een
persoonlijke keuze. Wel is het handig
te bedenken dat sommige groenblij-
vers zeker in de winter overheersend
kunnen zijn. Wie kiest voor een
ceder of een slangenden, heeft een
blikvanger die weinig ruimte over
laat voor iets anders.
Een arbeidsloze tuin, dat willen veel
mensen. Wie ben ik om te dicteren
dat je van tuinieren moet houden?
Alleen: denk niet meteen aan plavei
sel of steentjes. Er zijn genoeg groene
alternatieven voor tegels en steen
slag, zoals de bodembedekkende
conifeer. De kruipende jeneverbes
bijvoorbeeld. Die groeit horizontaal,
laat geen onkruid door en vult in zijn
eentje een hele voortuin. En een
groene mat mag dan niet zo span
nend zijn, hij is altijd te verkiezen
boven tegels.
Wie een tuin wil aanleg
gen of een bestaande tuin
zo wil inrichten dat er
's zomers en 's winters
iets te zien en te beleven
valt, heeft een skelet
nodig dat bestaat uit een
mix van bladverliezende
bomen en struiken en
groenblijvers.
In een kleine tuin zal
maar plaats zijn voor één
boom, maar een tuin
zonder boom - of
boompje - is een ge
miste kans. Want een
kleine tuin mag dan
klein van oppervlak zijn,
naar boven toe is hij on-
Keus genoeg in plat-
groeiende jenever
bessen. Veelgebruikt
is 'Green Carpet', een
beproefde en gezonde
variëteit. Voor wie dat
eeuwige groen wat
gewoontjes vindt, is
er 'Prince of Wales',
die 's zomers groen is,
maar in het najaar, als
de nachten kouder
worden, een violette
gloed krijgt. Of neem
'Blue Carpet': zilver
achtig grijsblauw
en platter dan
plat.
En plant voor
een verticaal
accent de
'Skyrocket',
die als een
uitroepteken in
de tuin staat.
GO ZATERDAG 5 DECEMBER 2020
FOTO SHUTTERSTOCK Eigen tuin eerst Romke van de Kaa
Snoeien, stekken,
planten, verpotten,
zaaien en schoffelen.
Tuingoeroe Romke
van de Kaa helpt een
handje.
