Beschermingswal van de huid lijdt
18
Laat shampoo en alle andere verzorgingsartikelen vooral in
de schappen liggen. En hou eens op met elke dag onder de
douche te staan. Arts James Hamblin geeft een
tegendraadse invulling aan het begrip 'schoon'.
Huidmicroben zijn
belangrijk voor
het functioneren
van ons
immuunsysteem
Een douche met
shampoo,
douchegel, afgeslo
ten met bodycrème
en deodorant is aan
James Hamblin niet
besteed. Hij staat al
vijfjaar alleen nog wel eens onder
de sproeikop om zijn lichaam of
zijn haar schoon te spoelen. Maar
een dagelijkse 'traditionele'
douche, nee, dat is niet aan hem
besteed. ,,Ik was me met water,
mijn handen meerdere keren,
poets mijn tanden drie keer per
dag en ik kam mijn haar'', open
baart de Amerikaanse arts en pro
fessor, verbonden aan de Yale
School of Public Health. Maar dan
wast hij zonder zeep, poetst hij
zonder tandpasta. ,,Het gaat om
het schrobben, niet om het geurtje
of smaakje.''
James Hamblin (37) zag het licht
toen hij verhuisde van zijn riante
huis met artsenpraktijk in Los
Angeles naar een krap eenkamer-
appartementje in New York. Hij
wilde behalve arts ook journalist
worden en nam zijn leven nog
eens goed onder de loep. Hij be
sloot te minderen met koffie en
alcohol. De auto kon de deur uit.
Als drukke Newyorker keek hij
ook kritisch naar zijn dagindeling.
,,Als je een half uur per dag doucht
en smeert kost je dat 18.250 uur in
het geval je 100 jaar oud wordt'',
aldus Hamblin.
Hij stortte zich op een coschap
preventieve geneeskunde. ,,Ik
maakt uiteindelijk een meerjarige
reis door de geschiedenis en we
tenschap van het fenomeen zeep.''
Hij sprak met microbiologen,
allergologen, genetici, schoon
heidsspecialisten, hulpverleners
en ja, ook 'een paar onvervalste op
lichters'. Gaandeweg kreeg hij een
heel andere kijk op de betekenis
van 'schoon' zijn. Die kijk heeft hij
verwoord in zijn boek Schoon. Wat
de wetenschap ons leert over huid en
hygiëne (Uitgeverij De Bezige Bij).
Miljardenomzet
Wat leert die wetenschap ons vol
gens Hamblin dan precies? Dat bij
voorbeeld de haar- en huidverzor
gingsindustrie met zijn miljarde
nomzet te veel luxeartikelen ver
koopt als pure noodzaak onder het
motto dat we ons lichaam moeten
beschermen tegen de boze buiten
wereld. Dat we met al die produc-
ten juist de beschermingswal
waarvan de basis tijdens de kin
dertijd wordt gevormd, aantasten.
Het complexe, diverse ecosysteem
van onze huid met al zijn bacte
riën, schimmels, virussen en oliën
raakt verstoort. ,,Er leven biljoe
nen microben op onze huid die al
lerlei processen in ons lichaam
beïnvloeden. Onze huidmicroben
zijn belangrijk voor het functione
ren van ons immunsysteem'', al
dus de arts.
Een te droge huid is funest voor
het lichaam. Je wordt vatbaarder
voor huidaandoeningen, zoals
acne en eczeem, legt Hamblin uit.
Kinderen met eczeem lopen weer
een grotere kans om allergieën of
astma op te lopen. Hij wijst daarbij
graag op zijn onderzoek onder de
Amish-gemeenschappen in Ame
rika. Zij hechten aan een letterlijke
interpretatie van de Bijbel en aan
een zo eenvoudig mogelijk leven.
Een leven met paard en wagen en
alleen met neutrale zeep, zonder
moderne cosmeticaproducten. En
met veel minder huidaandoenin
gen, astma, psoriasis en allergieën.
,,Hun auto-immuunsysteem
wordt beter gestimuleerd omdat
zij veel meer buiten leven en die
ren houden die direct in hun na
bijheid leven'', aldus de arts. Een
te steriel leven zou ons afweersys
teem paranoïde maken.
Hamblin probeert de gangbare
normen over hygiëne te doorbre
ken. Zijn boodschap is dat micro
organismen op de huid geen oor
zaak zijn van veel ziekten maar
juist bijdragen aan bescherming.
Hygiëne is in zijn ogen meer dan
elke dag je lichaam met allerlei
middelen schoonschrobben en
rondlopen met een lekker geurtje.
Dat geurtje is 'een manier om je
marktwaarde en sociale klasse te
benadrukken', oordeelt de profes
sor.
Hoe staat het met zijn eigen
geur nu hij al vijf jaar nauwelijks
nog doucht? Stinkt hij een uur in
de wind? ,,Ik ben niet meteen ge
stopt'', legt de professor uit. ,,Zie
het stoppen met intensief
douchen als het lopen van een ma
rathon. Je lichaam moet er aan
wennen, zich er op in kunnen stel
len.'' Zijn huid werd minder vet,
hij kreeg minder last van eczeem.
Hij ergerde zich aanvankelijk aan
zijn lichaamsgeur, maar die is nu
heel mild. Hij ontwikkelde zijn
eigen 'odeur', ruikt niet naar la
vendel of dennenbomen, maar
volgens zijn vriendin naar 'mens'.
,,Ik heb mijn vrienden altijd op het
hart gedrukt me eerlijk te vertel
len als ik zou stinken, maar nie
mand klaagt'', zegt de arts. En dat
is volgens hem niet puur uit be
leefdheid.
Hamblin benadrukt dat hij nie-
mand iets wil opdringen. ,,Er is
geen enig juiste manier om onze
huid te verzorgen. Ik wil alleen
uitleggen dat we anders met onze
verzorging kunnen omgaan voor
een beter bescherming van ons li
chaam'', aldus de arts.
80 liter per dag
Bovendien krijgt het leefmilieu
een duwtje in de rug. Met het
douchen gaat veel drinkwater ver
loren, volgens Hamblin zo'n 80 li
ter per dag. Het afvoerwater bevat
veel resten van reinigingsmidde
len en zeep, gebaseerd op aard- en
palmolie Voor al die palmolie
moeten stukken regenwoud ver
dwijnen. Dan is er ook nog eens
het intensieve transport van al die
miljarden middelen, verpakt in al
lerlei soorten plastic.
Wat als Hamblins beoogde ver
zorging van het lichaam, van de
huid slecht bevalt? Het is geen ver
plichting, dan keer je terug naar
het leven met de comfortabele
stortdouche met alles erop en
ZATERDAG 5 DECEMBER 2020 GO
WETENSCHA
Douchen en zeep, stop
HANS VAN ZON
,wl
Talgklier
Zweetklier:
olieachtig
zweet
Op de huid leven bacteriën, virussen en
schimmels, goede en slechte, die
met elkaar in balans zijn.
Ze leven in een
laagje van talg,
zweet en dode
huidcellen dat
hen voedt.
De laag
beschermt
en houdt de
huid gehy-
drateerd.
051220TU
