Dirk de Wachter en Ard Nieuwenbroek vragen aandacht
16
Jongeren voelen zich massaal ongelukkig door corona.
Ze mochten een tijd niet naar school, missen de feestjes en
ervaren meer stress. De Belgische psychiater Dirk de Wachter
en psychotherapeut Ard Nieuwenbroek vinden dat het 'ongeluk'
systematisch besproken moet worden in de klas. Komende
week bepleiten ze dat op een onderwijscongres.
raten over ongeluk is niet popu
lair bij de jeugd. Liever zetten ze
hun socialemediakanalen vol
met prachtige kiekjes waarop
het lijkt alsof hun leven vol
maakt is. Maar, betoogt de Belgi
sche toppsychiater De Wachter,
ongeluk hoort óók bij het leven. Jongeren moeten
daarmee leren omgaan en het met elkaar bespre
ken, vooral in deze coronatijd waarin de spannin
gen oplopen en ze geen uitlaatklep hebben in het
uitgaansleven.
Volgens De Wachter spreken de onderzoekscij-
fers voor zich: steeds meer jongeren raken psy
chisch in de knoop. Het aantal gevallen van suï
cide stijgt, net als het drugsgebruik. En de prak
tijken van therapeuten stromen over. ,,Alle para
meters staan op rood en ik denk dat de wachtlijs
ten niet alleen door de geestelijke gezondheids
zorg moeten worden opgelost, maar door de
mensen onder elkaar'', stelt De Wachter. Hij
roept de jeugd op om over hun problemen te
praten - en niet volgens de geijkte kanalen.
„Spreek in vertrouwen met elkaar, niet op Face-
book met 20.000 volgers. Zoek verbinding, dat
kan een geluksgevoel geven dat veel beklijvender
is dan samen feesten.''
Het onderwijs zou hierin een sleutelrol moe
ten vervullen. De Wachter en zijn Nederlandse
collega Ard Nieuwenbroek (psychotherapeut en
van huis uit onderwijzer) spreken woensdag
middag op een congres waar ze scholen willen
overtuigen van hun visie. Al beseffen ze heus dat
de oplossing in deze tijd wat ingewikkelder is.
Want door corona raken mensen juist meer
geïsoleerd. De Wachter: ,,We kunnen elkaar
moeilijker ondersteunen. Dat is de reden dat we
nu vast zitten in het omgaan met ongeluk.''
De Wachter: ,,Leerachterstand sowieso. En er
dreigen meer mensen dan voorheen uit het
sociale weefsel te vallen. Er zijn veel kinderen die
hun grootouders verliezen aan corona. Mensen
zijn ziek geweest. Gezinsgeweld blijkt toch ook
een ernstig probleem te zijn. School is een be
langrijke factor om weg te zijn van thuis waar
mama of papa ruzie maken of dronken rondlo
pen, maar kinderen konden daar niet heen.''
Nieuwenbroek: ,,Er zijn ook ouders die hun baan
kwijtraken. Die er niet meer tegenkunnen om
thuis te werken. Dat nemen deze kinderen ook
mee naar school. School is een vrijplaats waar je
even los kunt zijn van die spanning, maar dat be
tekent niet dat die spanning weg is. Om te kun
nen leren, moet je je open kunnen stellen, maar
dat is niet vanzelfsprekend. Er zijn heel veel kin
deren die met zorgen op school komen.''
De Wachter: ,,Ze zitten thuis, kunnen niet bui
tenspelen. Opa die is overleden. Oma die in het
bejaardentehuis zit en die we niet mogen bezoe
ken. De uitvaart met maar dertig mensen. Die
kinderen maken dat allemaal mee.''
Nieuwenbroek: ,,En hoe gaan we dit jaar kerstmis
vieren?''
N: ,,O, enorm. Enorm. Onderschat niet wat kin
deren de klas in meenemen. Dat is kilo's zwaar.
Ze zien het getob, willen het opgelost hebben
voor hun ouders, proberen ongezien te helpen.
Kinderen willen maar één ding: dat hun ouders
gelukkig zijn. Met praten komt dat naar buiten.''
N: ,,Ik zie dat ze daar hard aan werken, maar ik
vind het nog veel te incidenteel. Als er geen inci
dent is, wordt er ook niet over gesproken. En dat
vind ik jammer. Kinderen die niet spreken vra
gen soms meer aandacht dan kinderen die wel
spreken.''
De W: „Praten brengt soms zaken naar boven die
anders een heel schooltraject verborgen waren
gebleven. Dat iemand kan zeggen: mijn vader en
moeder maken altijd ruzie, gaan nu uit elkaar en
ik voel me daar slecht bij. Heel vaak gebeurt het
dat kinderen er met niemand over spreken. Dat
ze pas later op mijn consult zeggen dat ze zoveel
last hadden van die scheiding. Als ze dat wél dur
ven te zeggen, reageert een ander in de klas. O,
mijn ouders zijn ook gescheiden. Er begint ie
mand te wenen in de hoek van de klas. Zo ont
staat er dynamiek.''
N: ,,De uitdaging in het onderwijs is volgens mij
dat leraren zich verhouden tot een kind. Dat ze
mens-zijn tussen de kinderen."
De W: ,,Heel belangrijk is dat op school geen diag
nose of psychiater is. Het gebeurt gewoon onder
mekaar. De leerkracht is toevallig de volwassen
mens die het een beetje kan sturen, maar die is
geen therapeut. Het gaat erom dat ze er op een
gewone manier over kunnen praten. Mijn vrees is
wel dat als alles weer in de gewone routine komt,
we doordrammend bezig zijn, consumerend, on
nadenkend. Ik wil me over een jaar opnieuw
laten ondervragen om te zien waar het dan staat.''
ZATERDAG 5 DECEMBER 2020 GO
'Laten we een beetje
eikaars psychiater zijn'
ELLEN VAN GAALEN
Leerlingen
nemen veel
meer leed van
thuis mee
naar school
dan velen
denken,zegt
psychothera
peut Ard
Nieuwen
broek.
FOTO ARIE KIEVIT
Wat is het gevolg van deze coronatijd voor jon
geren?
Zoals?
Kan kinderen zelfs dat al dwars zitten?
Hoe zijn scholen nu op ongeluk ingericht?
Meneer De Wachter, u zegt: accepteer de lastig
heden in het leven. Hoe vindt u dat het de jeugd
vergaat in deze coronatijd?
