hebben
Zonen hebben
geen zin meer
in de boerderij
21
Waarvan akte
een soort Oom Dagobert op het
geld zitten'', zegt Autar. „Niemand
behalve hij mag het aanraken.''
Soms vraagt dat om forse maatre
gelen, zoals het vervangen van sloten.
Autar: ,,Dat klinkt misschien rigou
reus, maar je weet soms niet wie er
allemaal een sleutel van het huis
heeft en de boel kan leegroven. Als
er iets misgaat, kun jij als executeur
daarvoor aansprakelijk zijn.''
De beheersexecuteur maakt ook
een boedelbeschrijving, waarbij in
kaart wordt gebracht wat de overle
dene aan bezittingen en schulden
heeft nagelaten. Als er niet voldoende
geld is om alle schuldeisers te beta
len, mag hij bezittingen van de over
ledene verkopen. Daarover moet hij
wel met de erfgenamen overleggen.
Volgens Autar gaat het daar nog
weleens mis. ,,Je kunt gemor voor
komen door erfgenamen geregeld
via een mail in te lichten over de
voortgang van de afwikkeling.''
Tot slot heeft de beheersexecuteur
als plicht tijdig aangifte erfbelasting
te doen. ,,Doet-ie dat niet, dan is hij
hoofdelijk aansprakelijk'', waar
schuwt Autar. Een veelgemaakte fout
is volgens Autar dat de beheers
executeur de erfenis verdeelt.
,,Dat mag hij niet; hiervoor zijn de
erfgenamen zelf verantwoordelijk.''
De executeur-afwikkelings
bewindvoerder
Hij is naast beheersexecuteur ook
bewindvoerder. In het testament kan
worden bepaald dat hij wel de nala
tenschap onder de erfgenamen mag
verdelen, of zonder hun toestem
ming bezittingen mag verkopen,
zoals het huis van de overledene.
De erflater kan in zijn testament
de notaris tot afwikkelingsbewind
voerder benoemen. Wel moet hij dat
vooraf bespreken, want niet alle
notarissen willen een benoeming
aanvaarden.
Als alle schulden zijn voldaan,
moet de executeur rekening en ver
antwoording afleggen bij de erfgena
men. Er bestaat geen wettelijk ver
plichte vorm waarin dat moet. Het is
gebruikelijk dat de executeur toe
lichting geeft op zijn of haar werk
zaamheden en een overzicht toont
van inkomsten en uitgaven. ,,Als de
erfgenamen daarmee akkoord zijn,
kunnen ze schriftelijk kwijting en
decharge verlenen'', legt Autar uit.
,,Daarmee verklaren ze dat de execu
teur goed werk heeft geleverd.''
Hoeveel tijd en beloning
krijgt de executeur?
Het afwikkelen van een erfenis
duurt gemiddeld een halfjaar tot een
jaar. Een executeur heeft volgens de
wet anderhalfjaar de tijd om zijn
werk af te ronden. Die termijn kan
door de rechter steeds met zes
maanden worden verlengd. Autar:
„Anderhalf jaar klinkt misschien
lang, maar als er bijvoorbeeld een
onderneming in de nalatenschap zit,
is die tijd vaak te kort.''
De wettelijke beloning voor de
executeur is 1 procent van het ver
mogen op de dag van overlijden van
de erflater. Laat hij 150.000 euro na,
dan krijgt de executeur dus 1500
euro. Erflaters kunnen in hun testa
ment ook zelf een honorarium vast
stellen, of aangeven dat de executeur
geen vergoeding ontvangt. ,,Als het
een zoon of dochter betreft, krijgt
die meestal geen beloning'', zegt Au-
tar. ,,Wel is het gebruikelijk dat zijn
of haar onkosten worden vergoed.''
Een professionele executeur wordt
vergoed op basis van bestede tijd.
Notarissen en juristen rekenen tus
sen de 175 en 250 euro per uur. De af
wikkeling van een rechttoe rechtaan
nalatenschap zonder ruziënde erfge
namen of andere complicerende
factoren kost tussen de 2000 en 5000
euro. De executeurskosten voor nala
tenschappen met een (te verkopen)
huis liggen vrijwel altijd hoger.
Op internet vind je ook onderne
mers en bedrijven die een nalaten
schap kunnen afwikkelen, met
uurtarieven tussen de 100 en 150
euro. Let wel op: iedereen mag zich
professioneel executeur noemen.
Het is verstandig iemand te kiezen
met een notariële achtergrond of
aantoonbare kennis van het erfrecht.
Al meer dan anderhalve eeuw zijn ze een
familie van trotse, zelfstandige boeren.
Na het overlijden van hun vader runnen
de twee broers de boerderij, daarbij
geholpen door de twee zonen van de ene
broer. Hun oude moeder heeft in de maatschap
ook een stem in het kapittel.
Omdat er ter plekke geen ruimte was voor een
uitbreiding die ze voor het voortbestaan van het
bedrijf noodzakelijk achtten, zijn ze een paar jaar
geleden een nieuw state of the art melkveebedrijf
begonnen, 20 kilometer verderop.
Vanaf dat moment voelt de ongetrouwde broer,
die nog bij zijn moeder woont en haar verzorgt,
zich buitengesloten. Bespraken ze alles vroeger aan
moeders keukentafel, nu moet hij steeds naar de
nieuwe boerderij waar zijn broer woont. En dan
bemoeit zijn schoonzus, met wie het toch al niet
botert, zich er steeds mee.
Misschien zou het allemaal niet zo'n
vaart lopen als het nieuwe bedrijf goed
zou draaien. Maar dat doet het niet.
Miljoenen hebben ze geïnvesteerd,
daartoe van harte aangemoedigd
door de bank. Maar door al het
gedoe rond de melkquota
blijven de opbrengsten achter
bij de verwachtingen. Zozeer,
dat die eerder zo vriendelijke
bank een ander gezicht
toont: er moet snel meer geld
binnenkomen, anders gaat
de stekker eruit.
De bank denkt mee over
een oplossing: de twee
De jongens zonen van de getrouwde
broer moeten buitenshuis
moeten van gaan werken, zodat zij met
de bank het geld dat ze dan verdie-
elders geld nen kunnen bijspringen.
Dan kun je als boer nog zo
Verdienen trots zijn, aan de eisen van
je geldschieter valt niet te
ontkomen.
De twee jongens, die
hun hele leven gewend zijn de handen uit de mou
wen te steken, vinden het niet erg. Ze beginnen,
ondernemend als ze zijn, hun eigen loonbedrijf.
Het is zo'n succes, dat de inkomsten daarvan al
gauw die van de boerderij overtreffen. Eigen baas
zijn en lekker verdienen: die twee hebben hele
maal geen zin meer om in het bedrijf van hun
vader en oom te stappen.
Hun besluit zorgt voor meer spanningen: hoe
moet het verder met het familiebedrijf nu er geen
opvolgers zijn? De ongetrouwde broer verwijt zijn
broer en diens vrouw dat ze hun jongens niet in
het gareel houden. De broer en zijn vrouw vinden
het jammer dat hun zonen hun eigen weg kiezen,
maar zijn ook trots op het succes dat ze daarmee
hebben. De verhoudingen verzuren rap. Daar kan
ook bemiddeling door moeder niets aan doen.
Ruzie in de tent, weinig inkomsten, hoge
schulden: wegens gebrek aan toekomstperspectief
is verkopen de enige optie. Dus zetten, op een
doordeweekse morgen, de broers en hun moeder
een handtekening onder de verkoopakte.
Een hand, een zoen voor moeder, een stugge
groet en het is gedaan met anderhalve eeuw
zelfstandig boeren.
woensdag 2 december 2020
GO
ILLUSTRATIE NOZZMAN
Waargebeurde voorvallen uit de notarispraktijk,
opgetekend door journalist Johan Nebbeling.
Vanwege beroepsgeheim zijn geen namen
vermeld. Reageren? akte@dpgmedia.nl
