8 ZEELAND
JAN ARNOLD VAN LIEROP BRIEVEN VANUIT HULST
Arnold van Lierop waarschuwde al begin jaren 30 voor
de gevaren van het opkomende nationaalsocialisme in
Duitsland. De priester schreef als journalist voor persbureau de
Katholieke Wereldpost zijn vingers blauw, maar ook zijn
wanhopige broer in Hulst kon zijn martelaarsdood niet
voorkomen.
Tientallen brieven
schreef Jan Arnold
van Lierop uit Hulst
aan zijn broer Ar
nold toen deze in
Berlijn gevangen zat
en later in de concentratiekampen
Sachsenhausen en Dachau. Hon
derden Reichsmarken schreef hij
over en hij zond lange tijd pakket
ten levensmiddelen naar Duits
land.
Wanhopig was hij, de huisarts
uit Hulst. De man die in 40 jaar als
arts voor zoveel mensen het leven
verlichtte, moest machteloos on
dergaan hoe zijn broer uit het le
ven weggleed.
In de correspondentie die hij
verzond vanaf zijn woning en
praktijk aan de Grote Markt bleef
hij zakelijk en koel, maar zijn hart
huilde, die tweëenhalf jaar nadat
Arnold in Breda was opgepakt. De
priester stierf uiteindelijk 27 no
vember 1942 in Dachau. Uitgeput,
sterk vermagerd, kapotgemaakt.
De dood van Van Lierop bete
kende het einde van de Katholieke
Wereldpost (KWP), een katholieke
nieuwsvoorziening van wereldfor
maat. Oprichter Hein Hoeben
stierf eerder dat jaar al een een
zame dood in Berlijn.
Tien kinderen
Arnold en Jan Arnold worden ge
boren in Steenbergen, in een gezin
van tien kinderen met verder al
leen maar meisjes. Jan Arnold
neemt in 1916 de huisartsenprak
tijk in Hulst over, terwijl Arnold
dan net op het grootseminarie in
Hoeven zit. In 1931 heeft bisschop
Hopmans Arnold van Lierop vrij
gesteld om als chef-redacteur te
gaan werken voor de KWP. Met
het aantreden van Adolf Hitler
volgen de ontwikkelingen elkaar
in het buurland snel op. Als kape
laan stond Arnold sinds 1922 dag
en nacht voor iedereen klaar, en
als journalist staat hij net zo vol in
het leven.
Hij is begeleider bij de scouting,
regisseert stukken bij de toneel-
vereniging en is geestelijk advi
seur van de politiebond én bonds-
adviseur van de KNVB. 'Uw hei
lige ernst, uw taai doorzettings
vermogen, uw groote energie en
uw organisatietalent zijn de
hoofdoorzaken geweest van uw
succes', jubelt én treurt de voetbal
bond bij zijn afscheid in 1937.
Voor de KWP is Van Lierop soms
wekenlang op reis. Met de op
komst van nazi-Duitsland en de
zich aankondigende jodenvervol
ging verandert de toon van kri-
tisch-journalistiek naar activis
tisch. De Duitsers zien de Aus-
landhetze toenemen. Propaganda-
minister Goebbels bemoeit zich
persoonlijk met de KWP, richt een
persbureau op dat tegenwicht
moet bieden en zweert de 'Lügen-
küchen aus Breda' te zullen wre
ken.
Medewerkers van de KWP trek
ken vanaf begin 1934 - amper een
jaar na de machtsovername van
Hitler - langs zaaltjes om het
waarschuwingsevangelie te ver
kondigen. En ze houden vol.
Op 10 april 1935 spreekt Van Lie
rop in Waalwijk voor de Rooms
Katholieke Kiesvereniging: 'Het
nationaalsocialisme is geen politiek
verschijnsel dat na een kort tijdperk
van bloei weer zal verdwijnen. Het is
een wereldbeschouwing, een nieuwe
godsdienst, die voor een katholiek on
aanvaardbaar is, omdat hij steunt op
de theorieën van bloed, ras en bodem.
Uit deze theorieën spruit ook voort de
jodenhaat, die zich uit tegen al wat
van joodsche afkomst is.' 'Wij
gaan naar een nieuwe orde. Het is al
leen de vraag of wij zullen gaan door
de bloedplassen van het bolsjewisme,
via de concentratiekampen van het
nationaalsocialisme, óf dat wij zoveel
gezond verstand gebruiken dat we
die omwegen vermijden.'
Afranselingen
Op 28 juni 1940, een halfjaar nadat
Arnold van Lierop is aangesteld als
aalmoezenier in het Nederlandse
leger in Den Haag, wordt hij door
een Sonderkommando opgepakt
in zijn woning in Breda.Via Vught,
Den Bosch, Arnhem en Berlijn ar
riveert Van Lierop in december
1940 in concentratiekamp Sach-
senhausen. Daar, waar hij 14
maanden zal verblijven, biedt het
geloof hem als devoot katholiek
houvast. Hij tolkt en ontvangt Ne
derlanders die met latere treinen
arriveren. Hij verleent geestelijke
bijstand en bereidt ze voor op wat
hen te wachten staat: verhoren vol
afranselingen.
Als 'gestudeerde' broer met een
aansprekende betrekking onder
houdt Arnolds broer Jan Arnold
het contact. De huisarts, die in
Ik ben bereid tot alles
voor ons dierbaar
vaderland, vorstin en
volk
Hulst ook acht jaar gemeente
raadslid was, schrijft brieven naar
het ministerie en vooral naar de
Nederlandse attaché Adrianus
Millenaar in Berlijn die af en toe
pakketten levensmiddelen aan Ar
nold mag doorzenden. Daarin zit
ten onder meer zakdoeken, pij-
penreinigers, worst, kaas, chocola
en tabak.
In de weinige correspondentie
die van hem bewaard is gebleven,
spreekt Arnold van Lierop vanuit
Duitsland geruststellende woor
den. Maar tussen de regels door is
de vertwijfeling leesbaar, alsof hij
f
al weet van hem te wachten staat.
En waarschijnlijk is dat ook zo. Zo
mer 1940 schrijft hij aan zijn broer:
'U moet maar denken: geen nieuws is
goed nieuws. We zijn allemaal in
Gods hand en volharden in zijn liefde.
Als God wil tot ziens. Ik ben bereid tot
alles voor ons dierbaar vaderland,
vorstin en volk.'
In Sachsenhausen openbaren
zich de gruwelen van wat hij al
langer heeft voorzien.
Weerzinwekkend
Attaché Millenaar had de over
plaatsing van Berlijn naar het con
centratiekamp nochtans anders
getaxeerd, zo blijkt uit een brief
van moeder en zus Dora van Lie-
rop van 1 januari 1941 aan Jan Ar
nold. 'De overplaatsing is als een
grote stap vooruit te beschouwen. Im
mers, in een strafgevangenis moet er
minstens een schijn van een misdaad
zijn. In S. zal hij meer vrijheid genie
ten', had Millenaar hen gemeld.
Millenaar vertoeft vlakbij, maar
het is ver bezijden de waarheid.
dinsdag 1 december 2020
GO
Ook huisarts kon dood broer
Ralph van Wolffelaar
Hulst
fluit*
Ntr^L LftZ-
Cz.kJ-j
"tl/o m y. tfhaJa ï&tJvy
(V wu, *6l
tjf* frfi-iAw/u. -# tPq
w it, Ay,
fe.tfrf
tT" G arwJjLXK* cl
lA*. Om^ &nii ■unn^^L t
duliffl. /«yctef.
té
t /utrlt'4
'9 Ve,
ötej-i AAM tstsi \^^nrtAA^c<^ ttA. btfil t-i cLCct^U^
yrt-LLcrtXMsUH, Ct, öiaV okrn <£h1Lv\ °^u qte&SUTu^
tf- U/ du A, y 2&tJirj4sUir> eAs J Vuücvis 1h&*%sI
UC LUACtZel CtfXi &f/U Cl&tstyL, (hv<*LU &wU&CCj tj<*.
pUtislCLj*LcA&y 1v^Unn.oil^
CUU d&u £-i
£W faiUitUjz\ Iwlv 4^' <rtvnffvbccA^
CW kj'^obixt jlXAMxQiM. lO< *%Cuy v01^ J UTXO-tVVt*^ tyl tl\c-A^
fJic&ll Ou^tU "Hi l/idx*- ttfm. J€iiS!^ f 2x l{ Iua cus^t>UAi/f
Uauhai/h C'iiMty-f Mufil tu.nfc! «iu-.yv,l t>t&ut£*
1°. Uiuf tAitU&uUt IHEt7«-A, &<f OjvrjuA^y-
wMjIrfA^h K3u. ten 1wW)u><s^.
Brief van Jan Arnold van Lierop aan het ministerie waarin hij
vraagt of men weet waar zijn broer zich bevindt. foto bisdom breda
Pfedulovd
nederlandsche posterijen Pi
U U 77* t D I T I O ADMINISTRATION DES ROSTES DES PATS-BAS Ut I
ffwAt f-Z.YÈj DOUANE-VERKLARING p
DECLARATION en douane
Jl.tlMlwM Kql CAu>^th.i^Uin»dicLfk 04t-B
/r^£> 4^<M« /COZW fajLt&J
S"0 CfrOfiAM
ÏOQcyj. êot**- C
UrtVyl C toMf*-)
C4*teleutju-* [tA"Cvf^-)_
(MtsitHtót w*1*./
erHc&uA ckocrf. -y
jJui fcvUiM-ei /iVwWA y/
Uroi*lfl4
baMx-titiftvieMbi. ^hxbaaL).
f 2.J-Ö
f -7- 2.S"
r 2
3.JV7
Ö-2.S"
0^0
0-7
O SO
O.JS-
tv
RoiAt-k-i ti£viiA.1o
Dymctlsga
/VO
^,1
y DE AFZENDER.
L'EXPÉDITEUR,
"^fvcvwC
ut^cyi'
ZIE DE AANW IJ ZINGEN OP DE ACHTERZIJD
Februari 1941: Brief met overzicht van inhoud pakket levensmid
delen dat Jan Arnold van Lierop vanuit Hulst naar zijn broer Arnold
stuurde in het concentratiekamp Sachsenhausen. archief bisdom breda
-Arnold van Lierop, broer van
huisarts Jan Arnold van Lierop
Hertnrerlng aan de ZeerEcrw- Heer
Arnoldus Seb. Ant. Alph. VAN LIEROP
Priester gewijd 21 mei 1921
Kapelaan Ie Oen Hout en Driesprong-Breda
Hoofdredacteur Katholieke Wereldpost
Hulp-Aalmoezenier Nederlandse Leger
Geboren 25 september 1897 te Steenbergen
overleden Ie Dachau 27 november 1942
Bidprentje van Arnold van Lie-
rop. FOTO PRIVÉFOTO
Hulster huisarts Jan Arnold
van Lierop met echtgenote
Louisa, kleindochter Marie-
Christine en neefje Jan-Philip.
Begin jaren 60, in de tuin van
hun woning aan de Bagijne-
straat. foto familie van lierop
