j
2
Jj
h
ECONOMIE 19
KOOPJESJACHT NOVEMBER
Geen sint te zien
dezer dagen,
maar wél talloze
advertenties voor
Black Friday. In
print, online en ook
in de winkel vliegen
de aanbiedingen je
om de oren. Je
moet wel heel sterk
in je schoenen
staan om er
weerstand aan te
bieden."
ouwmarkten,
elektronicaza
ken, supermark
ten, slijters,
I schoenenwin
kels, letterlijk ie
dereen die iets
verkoopt, probeert met Black Fri
day extra omzet te krijgen. ,,En dat
al vanaf begin november. Te gek
voor woorden. Het lijkt meer een
zwarte maand dan een zwarte
vrijdag. Dat heeft alles te maken
met corona en de enorme crisis
waarin we zitten. Iedereen pro
beert nog iets van de ellende goed
te maken,'' zegt retaildeskundige
Paul Moers.
Het marketinggeweld leidt er
volgens de eerste voorspellingen
toe dat de omzet van Black Friday
voor de online-retailers met 50
procent groeit ten opzicht van vo
rig jaar. Moers is er nog niet van
overtuigd. „Mensen zijn murw ge
slagen. Er zijn altijd, het hele jaar
door, aanbiedingen. Er is zo'n to
tale overdosis dat de lol eraf is. Ik
moet nog zien of het een succes
wordt.''
Spaarpotten
Er is in theorie nog genoeg te ver
dienen, want we bulken van de
poen. Nederlandse huishoudens
hebben volgens De Nederlandsche
Bank samen bijna 400 miljard
euro spaargeld, in dit coronajaar is
er weer zo'n 20 miljard bijgeko
men. Er bleef geld over doordat de
zomervakantie in het water viel,
de horeca dicht moest en ook de
geplande skivakantie is uiterst on
zeker. Iedere winkelier en web
winkel is nu op jacht naar dat
spaargeld en vuurt onafgebroken
reclamesalvo's af.
Ondertussen is de goede lieve
Sint, die eind volgende week jarig
is, de grote afwezige in de winkels
en online. ,,Sinterklaas is een
beetje gevoelig onderwerp gewor
den. Als je er als winkelier iets aan
doet, hoe dan? Met welke pieten?
Het is een bron van onzekerheid.
Black Friday krijgt dan vanzelf iets
Sinterklaas is een
gevoelig onderwerp
geworden, een bron
van onzekerheid
positiefs'', weet consumenten
psycholoog Patrick Wessels.
Moers: ,,Een gemiste kans. Ik zou
zeggen in deze tijd: geef twee keer
cadeautjes aan elkaar. Met Sinter
klaas en met kerst, maar we zijn
helemaal op de commercie overge
schakeld. Hebzucht voert de bo
ventoon en niet de gedachte dat
het voor iedereen een plezierige
afsluiting van het jaar moet zijn.''
Koopfestijn Black Friday komt
uit de Verenigde Staten. Eind
november, zo was het altijd,
schrijven winkeliers voor het eerst
zwarte cijfers; dan wordt de winst
gemaakt. Black Friday dus. Dit jaar
zullen onder andere schoenwin
kels en kledingwinkels, horeca
ondernemers en reisbureau's geen
zwarte cijfers zien, maar louter
rode. En de branches die het wél
goed doen zoals bouwmarkten,
zoeken nóg meer winst door met
aanbiedingen te strooien.
Verouderde airfryers
Maar zijn het wel aanbiedingen?
De Consumentenbond waar
schuwt al jaren om de prijzen
goed te checken, want er zijn
nogal wat nepaanbiedingen bij.
Lidl leek vorig jaar bijvoorbeeld te
stunten met een espressomachine
van Krups voor 269 euro, terwijl
de adviesprijs 729 euro was. Dat
leek een topaanbieding, maar de
gangbare prijs op dat moment was
nog geen 300 euro en bij andere
winkels was de koffiezetter al voor
259 euro te koop. Albert Heijn
maakte goede sier met een partij
verouderde airfryers die nergens
meer verkrijgbaar waren. De kor
tingen lijken vaak enorm, maar
zijn met gemiddeld 20 procent be
scheiden. Wie goed zoekt, kan een
koopje met 40 procent vinden.
Maar het is in Nederland niet als in
Amerika, waar er kortingen tot
75 procent zijn.
Pas vijfjaar geleden waaide het
fenomeen over naar Nederland en
nu groeit het uit tot de grootste
koopgekte van het jaar. Ook de
zelfstandige winkelier doet mee.
Hij moet wel, want zonder acties
lopen de consumenten zijn winkel
voorbij. Black Friday is verworden
tot een sale die wekenlang aan
houdt en waar iedereen - zo lijkt
het - zijn slag slaat. Je bent, ga je
bijna geloven, een sukkel als je een
dezer dagen niets koopt.
Oerinstincten
,,Dat heeft met oerinstincten te
maken. Voedsel moest je grijpen
als het voorhanden was en niet af
wachten. Nu zie je die afgeprijsde
robotstofzuiger en je denkt:
waarom heb ik die nog niet? Die
moet ik hebben!'' zegt Joyce Donat
van de Consumentenbond. Er zijn
mensen die prima weerstand
kunnen bieden, maar het is een
psychologisch fenomeen dat de
meeste mensen heel moeilijk
aanbiedingen kunnen weerstaan.
Je gaat denken: dat is wel een
héél goede deal en je wordt on
rustig. Korting! Laatste kans!
Op=op! Er wordt je een gevoel
van schaarste aangepraat en bijna
niemand kan daar weerstand aan
bieden.''
Dat nu-of-nooit-gevoel is na
tuurlijk lariekoek. Na Black Friday
volgt Cyber Monday (van origine
de kortingsactie voor online),
daarna de aanbiedingen voor
Sinterklaas en Kerstmis en in het
nieuwe jaar zullen er óók aanbie
dingen zijn om de sufgekochte
consument toch nog in de winkel
te krijgen. Winkels kijken waar
consumenten op dat moment
gevoelig voor zijn. ,,Een winkelier
die het goed doet, geeft je het ge
voel dat je iets verdient door iets te
kopen. Je bespaart immers geld
door die aanbieding. Dat is na
tuurlijk niet zo'', zegt consumen
tenpsycholoog Wessels. Integen
deel: je geeft geld uit.
donderdag 26 november 2020
GO
Black Friday? Het lijkt wel
een zwarte maand
Ton Voermans
Utrecht
X.
ILLUSTRATIE ERIC ELICH
- Patrick Wessels, psycholoog
