Bte fife
12 NIEUWS
MASSAGRAF VIANEN
Jfümum
"iimiiiïii
Vianen
Er zijn al zeker 25 skeletten gevonden in
het talud van de herstelde stadsgracht bij de
Blauwpoort in Vianen. Een massagraf! Maar hoe
komt dat daar en wie liggen erin?
Met veel precisie, millimeter voor
millimeter, worden in het talud
van de net herstelde stadsgracht in
Vianen skeletten uit de rivierklei
bevrijd en schoongemaakt. Hele
schedels komen er tevoorschijn,
zelfs met de tanden nog intact. De
skeletten liggen om en om: de een
met de voeten naar het noorden,
de ander naar het zuiden.
Henk Lammertink en Hans
Kluit van de Viaanse Historische
Vereniging Het Land van Brede-
rode staan op het modderige veld,
net naast de singel bij de Blauw
poort. Volgens de archeologen zijn
de zeker 25 lichamen er begraven,
de spijkers van de doodskisten
staan er nog.
Maar w^e zijn dit, of liever: wa
ren? Wat heeft ervoor gezorgd dat
zij hier nu liggen? De heren dur
ven wel een gokje te wagen. Zij
kennen het gebied als geen ander.
,,We staan op het buitengebied
van het voormalige kasteel Bate-
stein. Dat ligt achter ons. Je ziet
daar nog een stukje van de oude
poort, dat is het enige dat nog rest.
Hier, waar wij nu staan, waren de
tuinen en de paardenstallen. Ei
genlijk alles wat buiten het kasteel
plaatsvond, gebeurde hier, net bui
ten de stadsmuur.''
Hollandse mol
Zij denken dat het óf om een pan
demie zoals de pest of cholera gaat
óf om een oorlog. Ze gokken zelf
op het laatste. ,,In 1480 was er
nogal strijd tussen de bisschop van
het Stichtse (Utrecht, red.) en het
Hollandse, waar Vianen toe be
hoorde. In die periode vond er een
aanval plaats door het Stichtse.
Een Hollandse mol zette de Oost
poort van kasteel Batestein open
en zwaaide met fakkels over de
Lek. De mensen van het Utrechtse
kwamen hier aan en overvielen
het kasteel.''
De familie Brederode, waarnaar
de vereniging zich heeft ver
noemd, was van huis, dus nam de
landheer de verdediging op zich.
,,Die heeft het niet gered. De strijd
werd verloren, er vielen veel do
den. Mogelijk is dit massagraf toe
te schrijven aan die periode.''
Volgens archeoloog en docent aan
de Universiteit Utrecht Leonard
Rutgers is het nog moeilijk om
een beeld te schetsen. ,,Om een
conclusie te trekken, heb je meer
onderzoek nodig. Maar wat opval
lend is, is dat het hier zou gaan om
een speciale groep: mannen tussen
de 15 en 30 jaar. Daar moet een ver
klaring voor komen.''
De strijd in 1480 is een moge
lijkheid, denkt hij. ,,Je hebt dan
op heel korte termijn veel ruimte
nodig om de slachtoffers te begra
ven, dus dat dit gebeurt net buiten
de stadsmuur is dan niet gek.''
Dat er kisten om de skeletten zit
ten, duidt er volgens de kenner
op dat het om een reguliere vorm
van begraven ging. Dat lijkt een
ziekte uit te sluiten. ,,Dan worden
lijken boven op elkaar gekieperd.''
Er echt achterkomen wat zich
honderden jaren geleden in Via-
nen heeft afgespeeld om tot zo'n
massagraf te komen, kan volgens
de archeoloog alleen door bot
onderzoek. ,,Een fysisch antropo
loog kijkt dan of er schedels zijn
ingeslagen, botten gebroken of
met zwaarden ingeslagen. Maar
het kan ook zijn dat er sporen van
ziekte te vinden zijn op het bot.''
Zo'n onderzoek kan wel een jaar
in beslag nemen, zegt Rutgers. Het
graven zelf gaat nog enkele weken
door. De verwachtig is dat er nog
meer skeletten worden bloot
gelegd.
donderdag 26 november 2020
GO
Massagraf
Was het een oorlog,
of toch een pandemie?
Indra Jager
Vianen
Archeologen werken
aan het blootleggen van
de skeletten
in het massagraf in Via
nen. Onderzoek moet
uitwijzen wat de doden
is overkomen.
FOTO'S WILLIAM HOOGTEYLING
