'Mijn moeder wist
dat haar dood mij
sterker zou maken'
MEDIA CULTUUR 29
vanzelfsprekend op heel vriendelijk
volume afgespeelde geluidsfrag
menten. Op de wanden zijn uitspra
ken van Ross aangebracht: Remem
ber how free clouds are... They just lay
around, in the sky all day long.
Menselijk leven
De schilderijen tonen de wereld van
Bob Ross (1942-1995): besneeuwde
bergtoppen, veel bomen, een water
val, beekjes, alles uitgevoerd in verf
van de eigen Bob Ross Inc. met
prachtige namen als Van Dyke
Brown (een Amsterdamse rock
groep vernoemde zich er ooit naar),
Sap Green en Titanium White.
Mensen komen niet voor op de
schilderijen. Hooguit een vervallen
schuurtje of een brug verwijst naar
menselijk leven.
Wat zegt de afwezigheid van
mensen op zijn schilderijen over
Bob Ross? Tijdens een voorbezichti
ging van de tentoonstelling vragen
we het aan Ype Koopmans, artistiek
directeur van More (dat staat voor
Modern Realisme). Die lacht wat
ongemakkelijk: ,,Misschien zegt die
afwezigheid wel dat hij geen men
sen kon schilderen.''
Over de vraag wat zijn favoriete
schilderij is op de tentoonstelling,
hoeft de directeur niet lang na te
denken. Hij wijst direct naar Snow
Birches, een werk uit 1993. Te zien op
het schilderij: een groep berken,
weerspiegeld in water, alles zo gesti
leerd weergegeven dat het neigt naar
abstractie.
Ja, mooi wel, maar absoluut geen
typisch Bob Ross-schilderij. Het
lijkt wel, nou ja, echte kunst, zeg
maar.
In zijn voorwoord in de als per
soonlijkheidsmagazine vormgege
ven catalogus schrijft Koopmans:
'Wie meent dat Bob Ross geen groot
kunstenaar was, heeft waarschijnlijk
gelijk." Waarom dan toch een ten
toonstelling aan zijn werk gewijd?
De waarde van Bob Ross' tv-pro-
gramma's lag volgens de More
directeur vooral in de 'wijze waarop
hij, met een soms doorbrekend
straaltje simpele humor, via het can-
Misschien zegt dat wel
dat hij geen mensen
kon schilderen
vas zijn publiek bespeelde.' Vooral
in die rol van publieksbespeler ex
celleerde Ross, vindt Koopmans.
Dichter en schrijver Jan Hanlo cite
rend: ,,Alle goede kunst is toch ook
acteren.''
Wie zullen er de komende maan
den afkomen op de tentoonstelling?
Het lijkt waarschijnlijk dat ware be
wonderaars van zijn werk in aantal
verre worden overtroffen door be
zoekers voor wie Ross een cultheld
is. Daar speelt het museum ook wel
op in. Buiten staat een enorm bill
board met daarop een afbeelding
van Bob Ross voor een typisch Bob
Ross-landschap. Greetingsfrom Gors-
sel staat er bij. En de catalogus maakt
Bob Ross nergens belachelijk, maar
staat wel vol informatie.
Permanentje
Wist u dat Bob Ross zelf baalde van
zijn Oboemakapsel? Ooit had hij uit
gemakzucht een permanentje geno
men. Later kon hij er niet meer
vanaf, omdat die bos haar zijn han
delsmerk was geworden. Letterlijk
zelfs; in het logo van Bob Ross Inc.
speelde de afrocoupe een belang
rijke rol. Bizar: de man met die rust
gevende stem was ooit drill instruc
tor bij de Amerikaanse luchtmacht,
zo eentje die rekruten stijf scheldt
als ze de wc-potten niet grondig ge
noeg hebben schoongemaakt.
Met Happy Painting heeft More
overigens een wereldprimeur in
huis. Merkwaardig genoeg is dit de
allereerste tentoonstelling van Bob
Ross' werk. Dat een van de getoonde
werken bezit is van een Nederlandse
liefhebber, is hoogst bijzonder. Er
zou ongewijfeld een markt zijn voor
Ross' schilderijen, cultobjecten bij
uitstek, maar de maker had liever
niet dat er in werd gehandeld.
En nu liggen al die honderden
schilderijen die hij maakte opgesla
gen bij de Bob Ross Inc. Voor zijn tv-
programma's ontving hij ook nim
mer een cent. Hij zag de uitzendin
gen als lange commercials voor de
schildersbenodigdheden van zijn ei
gen bedrijf.
sen. Daarnaast kon ik mijn
energie en creativiteit kwijt.
Mijn moeder wist al dat het
me zou gaan helpen. Voor haar
dood zei mijn moeder: 'Nu
maak ik je een nog betere
actrice'. Ik werd presentator,
maar ze had het wel door. Zij
wist dat haar dood mij sterker
zou maken en dat ik mijn ver
driet kon gebruiken in mijn
werk. Door mijn moeders
dood heb ik vaker ja gezegd op
projecten, waarop ik waar
schijnlijk eerst nee zou zeg
gen. Zoals een programma als
Drugslab. Toen dacht ik: het
ergste wat kon gebeuren is ge
beurd, dus ik volg gewoon
mijn hart."
,,Als je jong bent, wordt de
zorg door iemand anders over
genomen. Maar als je eind
twintig bent, zoals ik was, ben
je je eigen boontjes aan het
doppen. Alleen heb je af en toe
je ouders nog vet hard nodig.
Voor dat beetje advies of voor
die rekening die je niet kan be
talen. Zodra je zelf ouder
wordt, een eigen gezinnetje
wil, word je nieuwsgierig naar
hoe je ouders dat deden. Ik
ben net volwassen, maar echt
volwassen zal mijn moeder
me nooit zien worden."
,,Dat rouwen iets tegenstrij
digs is. Het is liefde voor ie
mand, een gevoel dat je niet
kwijt kunt. Daarnaast is
het ook erg zwaar. In het
begin is het een gevecht,
je wil het niet voelen,
maar je voelt wel dat
het er zit. Daar moet je
berusting in zien te
vinden. Door te pra
ten, lukt het om te ac
cepteren dat je iemand
mist én kun je genieten
van het feit dat je zo'n fijn
iemand hebt gekend.''
,,Pas na een jaar ben ik gaan
nadenken over de documen
taire. Een half jaar geleden
konden we eindelijk beginnen
met draaien. Ik betrap mezelf
weleens op de gedachte: ooh
maar het is al vijf jaar geleden,
maar ik kon er nu als maker
beter afstand van nemen.''
,,Ik zocht na de dood van mijn
moeder naar verhalen waarin
ik mezelf herkende. Ik voelde
me heel erg alleen, niemand
leek me te begrijpen. Ik las
boeken en keek films waarin
mensen doodgaan, dan zei ik
tegen mezelf: 'Ik hoop dat er
een moeder in doodgaat'. Bi
zar eigenlijk. Ik wilde mezelf
wel kwetsbaar opstellen te
genover anderen. Ik was bang
dat mensen zouden denken:
heb je haar weer met die dode
moeder. Ik wilde weten hoe ik
daarmee moest omgaan.''
,,Door de documentaire heb ik
bij veel mensen herkenning
gevonden. Ook ben ik einde
lijk het gesprek aangegaan met
mijn vader. Maar ook als je
geen zin hebt om te lullen,
zijn er therapieën waarbij je
het verdriet er even uit kan la
ten. Ik heb ontdekt welke the
rapieën het beste bij mij pas-
dinsdag 24 november 2020
GO
ROSS
—Ype Koopmans, directeur More
Bob Ross - Happy Painting, Mu
seum More, Gorssel, t/m 11/4.
Presentator en filmmaker
Nellie Benner, vooral bekend
als een van de drie presenta
toren van de BNNVara You-
Tubeserie Drugslab, verloor
haar moeder vijf jaar gele
den aan kanker en weet als
geen ander wat rouwen zo
moeilijk maakt. In haar docu
mentaire Ik rouw van jou pro
beert ze de kunst van het
rouwen om een ouder te
ontrafelen.
Sanne Wolters
In de documentaire vertel je
aan een rouwdeskundige dat
je je moeder ontzettend no
dig had bij het rouwen. Hoe
heb je dat gat opgevuld?
,,Ik wilde het liefst uithuilen
bij mijn moeder, om mijn
moeder. Maar ik heb geleerd
dat je bij verschillende men
sen verschillende dingen kan
halen. Als ik straks een kindje
mag krijgen, is een vriendin
bij de bevalling. Een andere
vriendin is haar vader verlo
ren, tegen haar heb ik gezegd:
'Ik kan je ook weggeven als je
gaat trouwen'. Zo vind je ma
nieren om met het gemis om
te gaan. Ook mijn vader kan
veel troost bieden. Ik zei op
een gegeven moment tegen
hem: 'Je bent nu voor papa én
mama aan het spelen'."
Ook als eind twintiger had je
je ouders dus ook nog
steeds nodig.
Wat wil je dat anderen van je
documentaire leren?
Ik rouw van jou, 22.10 uur
bij BNNVara op NPO 3.
FOTO
BNNVARA
Je moeder is vijf jaar gele
den overleden, een half jaar
geleden ben je begonnen
met filmen. Waarom zat daar
zoveel tijd tussen?
Waarom wilde je Ik rouw van
jou zo graag maken?
Is dat gelukt?
Nellie
Benner.