Tienermoeder Else:
Ontdek de Q-art Expositie
EUWS 11
Ik verdiende
750 euro per
maand. Zie
daar maar
van rond
te komen
Else Hofma was twintig jaar
geleden een minderjarige
moeder. Nu adviseert ze
hulpverleners, legt hen uit
waarom de hulp aan deze
vrouwen beter moet. Zoals:
geef liever een compliment
dan een videotraining.
Ze bracht met haar vraag al
eens een zaal vol maatschap
pelijk werkers, casemanagers
en ambulante zorgers in ver
legenheid. Wat vergeten jul
lie en de halve wereld als een
minderjarige is bevallen van
een zoon of dochter, wilde Else Hofma (35)
weten. Na een pijnlijke stilte gaf ze het ant
woord: om haar te feliciteren met het moe
derschap en geluk te wensen met het mooi
ste geschenk dat een vrouw kan krijgen.
Een menselijke benadering is de rode
draad in het lespakket waarmee de Amers-
foortse na de Week tegen Kindermishande
ling (16-23 november) de boer op gaat. De
samenleving moet, de hulpverlening
voorop, stoppen met het problematiseren
van het jonge moederschap, vindt ze.
,,Vanaf dag één ben je een maatschappelijk
risico en een mislukking. Tienermoeders
zouden te jong zijn om voor hun kind te
kunnen zorgen, met verwaarlozing en mis
handeling als gevolg. Een vreselijk vooroor
deel en een misvatting. Maar als het je
voortdurend wordt voorgehouden, dan
krijg je simpelweg de kans niet je te ont
plooien tot de mens die je bent. Niet de leef
tijd is de schadelijke factor, maar hoe de
buitenwereld met minderjarige moeders
omgaat.''
Nederland telde vorig jaar 1779 tiener
moeders, nog maar half zo veel als tien jaar
eerder. In een onderzoek uit 2015 gaven veel
tienermoeders aan dat ze de bestaande
hulpverlening graag uitgebreid zouden zien
met ervaringsdeskundigen. Hofma, moeder
van een dochter van 19 en een zoon van 15, is
zo'n ervaringsdeskundige. Ze was 15 toen ze
na een ontwrichte jeugd zwanger raakte. De
baby was al zes maanden onderweg toen de
huisarts haar buikklachten in een ander
daglicht plaatste. ,,Ik was totaal verrast. Je
kon op dat moment ook nog niks aan me
zien. Daar sta je dan op je 16de, moederziel
alleen en in 'blijde' verwachting. Ik belde de
vader van het kind met de mededeling dat
hij óf kon aansluiten bij ons gezinnetje
of voorgoed uit mijn leven moest verdwij
nen. Hij koos voor het eerste.''
Op straat wordt ze als jonge meid met een
dikke buik gemeden of krijgt ze de huid vol
gescholden. ,,Dan heb ik het over mensen
die ik kende van vroeger. Ik was natuurlijk
de slet, vul verder maar in. En nooit ging het
over de vader. Alleen mijn moeder heeft
hem één keer de les gelezen. Wat hem in
vredesnaam had bezield als 22-jarige een
meisje van 15 zwanger te maken.'' Het voor
oordeel zat overal, merkte Hofma, zélfs bij
de verloskundige. ,,Het eerste wat ze zei
toen mijn moeder belde, was: Dan moet u
straks zeker voor het kind opdraaien. Eh,
nee. Ik deed het allemaal zelf.''
Haar gezicht betrekt als ze terugdenkt aan
de beginjaren als minderjarige moeder. ,,Ik
werkte in de zorg, deed er een studie bij, we
hadden een dak boven ons hoofd en ik
zorgde goed voor mijn dochter. Maar denk
niet dat ik ooit van iemand een compliment
heb gehad. Je bent een probleem en je blijft
een probleem. Dat stigma kleeft bijna voor
eeuwig aan een tienermoeder. Je staat met
1-0 achter totdat je kinderen groot zijn en de
buitenwacht moet erkennen dat je toch een
goede moeder voor ze was.''
Daarnaast houdt volgens Hofma het sys
teem op geen enkele manier rekening met
de omstandigheden van tienermoeders. Zo
moest ze vechten voor het voogdijschap
over haar dochter en kreeg ze ondanks haar
situatie geen urgentieverklaring voor een
woning. En kind of niet, ze ontving het mi
nimumjeugdloon. ,,Ik verdiende 750 euro
per maand. Zie daar maar
eens van rond te komen, in
clusief de huur. En maar be
nadrukken dat tienermoe
ders snel in de schulden ko
men en aan lager wal raken.''
Tegenover de kilte die ze
als piepjonge moeder ervoer
van hulpverlening en over
heid, stond de warmte van
soms wildvreemden die haar
de helpende hand boden.
,,De baas van mijn broer, een
Friese schipper van weinig
woorden, bracht nadat hij
het nieuws had gehoord
twee tassen met babykleer
tjes. Van een loodgieter die
bij mijn moeder aan het werk was, kreeg ik
een wandelwagen en een wieg. Daar had ik
meer aan dan de videotraining waar jeugd
zorg ongevraagd mee aan kwam.''
Luister naar de behoeftes van de jonge
moeder die je voor je hebt, luidt dan ook het
advies van Hofma aan de professionals.
,,Doe samen de belastingen, regel spullen.
Benut dat uur per week samen voor wat
werkelijk nodig is. En wees vooral gewoon
eens aardig.'' Voor de politiek en de over
heid heeft ze ook een suggestie. ,,Doe eens
iets extra's voor deze jonge moeders. Geef
ze een bijdrage. Voor mijn part een nieuwe
fiets mét kinderzitje. Zorg dat ze zich gezien
voelen.''
Ze durft bijna twintig jaar later te stellen
dat ze zich er goed doorheen heeft geslagen.
Het was zwaar en eenzaam soms, maar haar
kinderen kregen een goede opvoeding. Het
compliment dat ze ooit ontving op een ter
ras, koestert ze nog steeds. ,,Ik zat daar met
die twee hummels aan de limonade en
tosti's. We maakten lol en hadden het fijn.
Een vrouw die verderop zat, kwam naar me
toe en zei: 'Wat bent u leuk met uw kinde
ren'. Nóoit zal ik dat moment vergeten.''
Scan de QR code met de camera van je mobiel
en vind elke keer ander werk uit het Rijksmuseum
donderdag 19 november 2020
GO
Marco Willemse
Amersfoort
'Je bent
een
een misukking
- Else Hofma
FOTO NICO BRONS
ING trotse hoofdsponsor van het Rijksmuseum
do your thing
