ZEELAND 17
De pester laat zijn oog toevallig
op jou vallen, en dan begint het.
Daarna gaat het pesten steeds verder.
Het leidt niet zelden tot ernstige klachten,
psychisch én lichamelijk. Joan Elkerbout
weet er alles van. Ze werd zelf ook gepest
en helpt nu andere slachtoffers.
JOAN ELKERBOUT THERAPEUT
Vriendschappen, ge
heimpjes delen,
spelletjes doen en
plezier maken. Juist
die 'normale' din
gen die van belang
zijn bij de (sociale) ontwikkeling,
dat alles moet een kind dat gepest
wordt missen.
Daarom biedt Joan Elkerbout
(50) uit Eindhoven in haar praktijk
een bijzonder programma
aan. Deelnemers kunnen niet al
leen hun verhaal kwijt, maar leren
in te zien dat ze slachtoffer zijn en
dat ze kunnen inhalen wat ze
vroeger hebben gemist.
„Mensen die gepest zijn, héb
ben veel in te halen", weet ze.
„Slachtoffers kampen niet alleen
met nare herinneringen en een
trauma, maar ze hebben ook een
belangrijk deel van hun ontwikke
ling gemist."
Dat een pestverleden veel met
een mens doet, weet ze uit erva
ring; zelf is ze vroeger ook gepest.
Daarnaast deed ze al in de jaren 90
tijdens haar studie Maatschappe
lijk Werk onderzoek naar het
trauma als gevolg van pesten en
heeft zich ontwikkeld tot deskun
dige op dit gebied. In de jaren die
volgden streed ze voor een beter
begrip en bewustzijn van de ge
volgen van pesten. Vorige maand
ging officieel haar nieuwe praktijk
in Eindhoven van start: Speel
plaats voor de Ziel.
Het was voor mij een
openbaring om te
horen dat er met mij
niks mis was, maar
met het kind dat pest
Er is wel veel geschreven over
pesten, maar vreemd genoeg nau
welijks iets over het verwerken
van pestgedrag. Dat stoort haar.
Trauma's worden vaak niet erkend
en in de individuele therapieën
die psychologen wel geven, blijven
misverstanden en schuldgevoe
lens bestaan.
„Hulpverleners bedoelen het
goed, maar vergroten vaak onbe
doeld het trauma. Heel vaak wordt
er gezegd: 'Je had je beter moeten
verweren, of: 'Waarom sla je niet
terug?', of 'Waarom werd jij ge
pest?' Daarmee bevestig je het
schuldgevoel van het slachtoffer:
zie je wel, ik heb iets niet goed
gedaan. Het zal wel aan mij lig
gen."
Zelf niet schuldig
,,Maar de basis van verwerking
voor slachtoffers is het besef dat ze
slachtoffer waren, en dat ze zelf
niet ergens schuldig aan zijn", zegt
Elkerbout. ,,Er valt niets te zeggen
over de mensen die gepest wer
den, het zijn vaak de leukste men
sen. Soms zie je wel niet weerbaar
gedrag, maar wat je dan eigenlijk
ziet, is vaak al de schade die ie
mand heeft opgelopen, bijvoor
beeld door het pesten."
Bij eerdere groepen die Joan El-
kerbout leidde, merkte ze dat daar
waar mensen zich veilig voelden,
er inhaalgedrag ontstond.
,,Zo kwam het voor dat de groep
volwassenen als kinderen zo blij
en enthousiast was bij het geza
menlijk spelen van een spannend
bosspel." Mensen vonden het vaak
moeilijk om afscheid te nemen,
omdat ze nu pas voelden hoe het is
om in een groep samen plezier te
hebben, is Elkerbouts ervaring.
Gezwegen
Voor Peggy Vogels (45) uit Liessel
begon het pesten op de mavo. In
de jaren 90 volgde ze therapie bij
Joan Elkerbout.
,,In de klas werd een film ver
toond, Indiana Jones. Ik vond het zo
eng, en was zo bang dat ik moest
huilen. Iedereen zat me toen uit te
lachen. Sindsdien merkte ik het.
Als ik bij een groepje ging staan,
dan werd er gezwegen. Op een ge
geven moment was het een sport
geworden om te kijken of ze mij
konden laten huilen. Het werd zo
erg dat ik in de derde niet meer
durfde te eten."
Op het mbo liep ze vast. Diverse
therapieën volgden, maar beter
ging het niet.
Tijdens de therapie bij Elker-
bout ging het anders. ,,Het was
voor mij een openbaring om te ho
ren dat er met mij niks mis was,
Hulpverleners
bedoelen het goed,
maar vergroten vaak
onbedoeld het
trauma
maar met het kind dat pest. Ik
dacht altijd dat het aan mij lag, dat
ik niet normaal kon communice
ren en dat ik daarom altijd degene
was die eruit gepikt werd. Mijn
ouders, kei-lieve mensen, zeiden:
'Joh het is maar een grapje, woor
den doen geen pijn, je moet niet
gelijk happen'. Leerkrachten zei
den: 'Je gaat ook altijd meteen hui
len'. In de aanpak van Joan wordt
de nadruk er juist op gelegd dat
het niet jouw schuld is. 'Je hebt
niks verkeerd gedaan', zei Joan, 'er
zijn jou dingen aangedaan'."
Je begrijpt niet waarom
Peggy Vogels leerde beter met
feedback omgaan, en kwam in
contact met lotgenoten. ,,Bij thera
peuten praat je heel veel over wat
er gebeurd is, maar daar blijft het
dan in hangen. Ik kon daar niet zo
veel mee. In die weekenden van
Joan ben je met mensen die alle
maal hetzelfde meegemaakt heb
ben, je ziet anderen die ook gepest
zijn. En je kunt niet begrijpen
waarom. Dan ga je ook anders naar
jezelf kijken."
Met haar nieuwe praktijk op
Landgoed Eikenburg aan de Aal-
sterweg in Eindhoven gaat Joan
Elkerbout op dezelfde toer en
biedt ze verschillende pro
gramma's aan. Door corona loopt
het nu even anders, maar ze hoopt
in het volgend voorjaar een eerste
weekend te kunnen plannen. Tot
die tijd zijn individuele gesprek
ken en Zoom-meetings wel moge
lijk.
zaterdag 7 november 2020
VL
Joan Elkerbout opende onlangs de praktijk Speelplaats voor de Ziel in Eindhoven. Elkerbout - zelf ook gepest - geeft ondersteuning aan mensen die gepest zijn en daar
nog last van ondervinden. foto dave hendriks/dci media
'Op een gegeven moment was het
een sport om mij te laten huilen'
Annette Tromp
Eindhoven
—Peggy Vogels
—Joan Elkerbout, therapeut
