8 NIEUWS
CORONA DODENTAL
Volgens
schatting
van het
RIVM is
corona
ongeveer
tien keer
dodelijker
dan het
griepvirus
Het aantal coronadoden neemt weer toe. Hoe dodelijk
is het virus? Een zoektocht langs registraties, statistieken én
de morele keuze: hoeveel is een leven waard? „Patiënten
aan de poort weigeren? Dat durft niemand aan."
Oversterfte
sie over 'dor hout'. Traag nuanceert: ,,In 2017/2018
zag je dat influenza een killer onder 80-plussers
was. Daaronder zag je nog een paar doden in de
categorie 65-80, daaronder niets. Bij corona is dat
echt anders. Daaraan sterven ook mensen onder
de 50. Ik zou dat geen dor hout willen noemen."
,,En stel nóü dat het er een op de tweeduizend
zijn", vult Van den Hof (RIVM) aan. „Vertaal dat
maar eens naar de gehele bevolking: dan zijn het
er nog veel. Het zal je broer of moeder maar zijn."
Beeld je een wereld in, zegt immunoloog Ger
Rijkers, waarin de jongeren die nu getroffen wor
den de énige slachtoffers zijn. ,,Dat er een onbe
kend en besmettelijk virus rondwaart, dat jonge
ren erg ziek kan maken, of zelfs doden. Dat er
geen medicijn is, geen vaccin. We zouden groot
alarm slaan."
»En de griep?
Aan griep sterven wereldwijd zo'n 400.000
mensen per jaar, schatten onderzoekers. Het do
dental van corona is tot nu toe 1,17 miljoen, onge
veer drie keer zoveel. Vermoedelijk is dat een on
derschatting.
Helemaal eerlijk is de vergelijking niet, vertelt
Van den Hof. ,,Ook al zouden beide virussen in
aanleg even dodelijk zijn, dan zouden aan corona
toch meer mensen sterven. Tegen influenza zijn
veel mensen beschermd. Daardoor raken minder
mensen besmet dan bij corona."
Bij de griep, vertelt Rijkers, leidt een op de dui
zend besmettingen tot een sterfgeval, een aantal
dat ook de Amerikaanse topviroloog Anthony
Fauci reëel acht. Daarmee is corona volgens de
RIVM-schatting tien keer zo dodelijk als de griep.
Hoe dodelijk is corona vergeleken
met andere ziektes?
„Sommige virussen kun je rekenen tot ugly
micro-organisms", zegt Rijkers. ,,Zelfs met een
goede afweer ben je kansloos. Ebola is daar een
Hoe tellen we de coronadoden?
Hoe groot is de kans dat je sterft?
Dit voorjaar was de verbazing groot toen dui
delijk werd dat het RIVM niet alle sterfgevallen
meldde. Wat bleek: lang niet alle mensen die
thuis of in verpleeghuizen aan het virus overle
den, werden bij de GGD als coronadoden geregis
treerd, bijvoorbeeld omdat ze nooit waren getest.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek (CBS) bleek dat ongeveer twee keer zoveel
mensen doodgingen dan de RIVM-cijfers sugge
reerden. Het CBS houdt 'oversterfte' bij. Het wer
kelijke aantal doden wordt vergeleken met het op
basis van historie en demografie verwachte aan
tal. Eind maart en begin april bedroeg de over-
sterfte zo'n tweeduizend mensen per week.
Ook deze methode is niet zaligmakend, beaamt
Tanja Traag, hoofdsocioloog van het CBS. Maar
het CBS publiceert ook, met enige vertraging, cij
fers over de doodsoorzaak van Nederlanders. Die
cijfers zijn gebaseerd op formulieren die een arts
na een sterfgeval invult. Sinds maart is het moge
lijk om 'vastgestelde' of 'vermoedelijke' Covid-19
als doodsoorzaak in te vullen.
,,Soms staan er meerdere oorzaken op het for
mulier", legt Traag uit. ,,Bijvoorbeeld Covid-19 en
obesitas. Als onduidelijk is wat de belangrijkste
oorzaak was, proberen we dat altijd uit te zoeken.
Als iemand bij de coronadoden staat, is corona
ook echt de belangrijkste doodsoorzaak. Mensen
die besmet zijn met corona maar doodgaan in het
verkeer, komen niet in deze categorie terecht."
Hoeveel zijn het er?
Voor de eerste golf kunnen we dat redelijk be
palen. De oversterfte tussen 9 maart en 24 mei, de
weken waarin de pandemie door Nederland
raasde, lag tussen de 8593 en 11.691 personen, stelt
het CBS. Huisartsen vulden tijdens het eerste
halfjaar 10.067 keer Covid-19 als doodsoorzaak
in. Hoeveel doden de tweede golf tot nu eiste? Het
RIVM meldde sinds 1 juli ruim 1000 doden. Dit
voorjaar bleek het werkelijke aantal slachtoffers
anderhalf tot twee keer zo hoog. Het CBS begon
vanaf 21 september oversterfte te zien. Inmiddels
gaat het om ongeveer 1500 gevallen. Al met al lijkt
het redelijk om te zeggen dat corona in Nederland
tot nu toe ongeveer 12.000 doden heeft geëist.
hoofd over deze vraag. Om antwoord te vinden op
die vraag moet je niet alleen het aantal coronado-
den kennen (dat is een uitdaging, zoals we hier
boven zagen), maar ook het aantal personen dat
besmet geweest is. Aangezien lang niet iedere be
smette persoon getest is, kun je dat op basis van
het aantal geregistreerde besmettingen niet uitre
kenen. Onderzoekers proberen daarom te ontdek
ken hoeveel mensen antistoffen hebben. Als je
dat weet, kun je inschatten hoe het aantal doden
zich verhoudt tot het aantal besmettingen.
Het RIVM heeft een eigen berekening gemaakt,
op basis van de eerste golf. ,,We denken dat onge
veer 1 op de 100 besmettingen tot een overlijdens-
geval leidt", vertelt Susan van den Hof, hoofd van
het Centrum voor Epidemiologie en Surveillance
van Infectieziekten. ,,Dat is gebaseerd op de in
schatting dat ongeveer 1 miljoen mensen dit voor
jaar antistoffen hadden." De berekening komt
aardig overeen met uitkomsten van onderzoek
dat het Londense Imperial College gisteren pre
senteerde. Onderzoekers daar stellen zelfs dat in
landen met een hoog inkomen, zoals Nederland, 1
op de 87 besmettingen een fatale afloop kent.
Sterven vooral ouderen?
Ja, ook in de tweede golf. Van de 198 doden die
het RIVM afgelopen week meldde, zijn er 8 jonger
dan 65. Het roept herinneringen op aan de discus-
vrijdag 30 oktober 2020
GO
Hittegolf
In week 43 vielen 590 meer doden dan verwacht.
Eerste golf
corona
Week 43:
3452* doden
3000
2000
Seizoenspatroon
met marge
jan feb mrt apr mei jun
301020 BRON: CBS "SCHATTING 2020
Zwart op wit
hoe dodelijk
5000 -
4000
corona nu
toch écht is
Sander van Mersbergen
Wetenschappers breken zich nog steeds het
