Veiligheidsexpert: 'Autoriteiten
zijn altijd bezorgd om na-apers'
Aanslagpleger
Amsterdam CS
heeft spijt, zegt hij
II
5
Zelden kwamen het heden en het
nabije verleden in een gerechts
hof zo duidelijk bij elkaar als gis
teren in Amsterdam. In Nice loei
den de sirenes van politiewagens
op weg naar de kerk waar drie
mensen waren vermoord in een
islamitische terreuraanslag. Het
gebeurde terwijl Frankrijk nog
bezig was de vorige aanslag te ver
werken: de onthoofding van een
geschiedenisleraar die in zijn klas
over de beruchte Mohammed-
cartoons van Charlie Hebdo had
gepraat.
Tegelijkertijd zat in Amsterdam
de nu 21-jarige Jawed S. voor het
gerechtshof. Een tengere Afghaan
die twee jaar geleden een soortge
lijk verdriet veroorzaakte als waar
Frankrijk nu over rouwt. De Af
ghaan was in de zomer van 2018
woedend over de plannen van
Geert Wilders om in de Tweede
Kamer een cartoonwedstrijd over
de profeet Mohammed te houden.
Hij stapte in Duitsland, waar hij
een verblijfsvergunning had, op
de trein naar Amsterdam. Op cen
traal stapte hij uit en stak in de
stationshal twee willekeurige
aanwezigen neer. Zij raakten
zwaargewond. S. werd door toege
snelde agenten neergeschoten.
Lange celstraf
De rechtbank legde Jawed S. daar
vorig jaar een lange celstraf voor
op: 26 jaar en acht maanden van
wege twee pogingen tot moord
met terroristisch motief. Dat
kwam ook omdat S. toen op geen
enkele manier spijt betuigde. Zijn
slachtoffers waren niet onschul
dig, stelde hij, want ze waren in
Nederland en hadden niets ge
daan om Geert Wilders tegen te
houden. Sterker nog, S. zei toen,
nog steeds woedend, dat hij het zo
weer zou doen als hij de kans
kreeg. ,,Waarom hebben jullie dat
varken (Wilders, red.) toestem
ming gegeven de profeet te bele
digen? Ik ben naar Nederland ge
komen om de eer van de profeet te
verdedigen. Als Wilders dit nog
een keer doet, doe ik het ook nog
een keer", zei hij toen.
S. wist niets van Nederland en
had tot kort daarvoor nog nooit
van Geert Wilders gehoord. Zijn
woede werd aangewakkerd door
internationale protesten, vooral in
Pakistan, tegen de cartoonwed
strijd van Wilders.
Gisteren, tijdens het hoger be
roep dat Jawed S. tegen zijn straf
instelde, sprak de Afghaan heel
andere taal dan een jaar geleden.
Hij had diep nagedacht, zei hij. ,,Ik
wil mijn excuses aanbieden voor
wat ik heb gedaan. Ik heb de
W Jawed S. biedt nu
wel excuses aan en
zegt dat hij zich had
moeten beheersen
slachtoffers veel pijn gedaan. Ik
had me moeten beheersen en
geen geweld moeten gebruiken."
De twee slachtoffers, Ameri
kaanse toeristen die in 2018 op
doorreis waren in Amsterdam,
luisterden via een livestream mee
vanuit de VS. Zij ondervinden
nog steeds de gevolgen van de
woeste steekpartij. De een heeft
nog steeds last van zijn arm. De
andere man werd zo hard in zijn
ruggenmerg gestoken, dat hij in
een rolstoel belandde. Zijn zwan
gere vrouw, die getuige was van
de steekpartij, kreeg een mis
kraam.
S. zei ook dat hij nog steeds boos
is op Geert Wilders, die in zijn
ogen zijn religie beledigde. ,,Maar
wat ik besef: dit is wat Wilders
wil. Hij zorgt ervoor dat mensen
acties ondernemen en daarna zegt
hij: kijk, zij doen het!''
De rechtbank vroeg zich af hoe
oprecht zijn spijt is. Ook omdat hij
niet duidelijk kan aangeven hoe
hij, relatief recent, tot zijn nieuwe
inzicht is gekomen.
Het proces tegen Jawed S. gaat
vandaag verder.
Mag je het allemaal in elkaars
verlengde zien? De onthoofding
van de Franse leraar Samuel
Paty, de harde woorden van de
Franse president Macron, presi
dent Erdogan van Turkije die
daar aanstoot aan neemt, anti
Franse demonstraties in ver
schillende moslimlanden en
weer een omstreden spotprent
in het Franse satirische tijd-
schrijft Charlie Hebdo?
Kan zoiets escaleren in een ge
welddadige dag met doden en
gewonden in Nice, Avignon en
een steekpartij in Jeddah (Sa-
oedi-Arabië)? Het is veel te vroeg
voor dat soort conclusies, vindt
Alexander von Rosenbach, vei
ligheidsexpert en directeur van
het Internationale Centrum voor
Contraterrorisme (ICCT) in Den
Haag. Sinds 2015 zien terroris-
meonderzoekers wel een pa
troon van zogeheten 'lage inten-
siteits-aanvallen'. Dat zijn klein
schalige acties die niet recht
streeks zijn aangestuurd door
grote terreurnetwerken als Isla
mitische Staat of al-Qaeda. De
daders zijn vaak betrekkelijk ge-
'isoleerde individuen met weinig
middelen.
,,Het is belangrijk zijn verklaring
te noteren, maar er wordt naar
veel meer gekeken. Individuen
kunnen er belang bij hebben te
liegen. De waarheid boven water
Sommigen voelen
lagere drempel als
ze zien dat anderen
het ook doen
krijgen vergt vaak langdurig on
derzoek. Kijk naar de tramaan
slag in Utrecht, daar ging het ook
lang heen en weer om duidelijk
te krijgen waar nou de radicali
sering zat. En bij de onthoofding
van de Franse leraar, een paar
weken geleden, lijkt er toch weer
een kleine gemeenschap van be
trokkenen te zijn, ook al han-
delde de dader uiteindelijk al
leen. Of degene die de kerkgan
gers in Nice aanviel op eigen
houtje handelde zal het onder
zoek moeten uitwijzen."
,,Dat is een groep waar autoritei
ten altijd bezorgd over zijn. Er is
toch heel wat voor nodig om een
wapen op te pakken en zo'n aan
slag te plegen. Maar het is zo dat
sommige mensen een lagere
drempel voelen als ze zien dat
anderen het ook doen. Dat is de
reden waarom Frankrijk, maar
ook Nederland en andere Euro
pese landen hun waakzaamheid
hebben opgeschaald. Niet dat ze
zozeer een georganiseerde aanval
vrezen na Nice, maar omdat zo'n
daad iemand in de marge het
zetje kan geven het ook te doen.
Dat hebben we geregeld gezien.
Niet alleen bij jihadisten, maar
ook bij extreemrechtse organisa
ties. Dat is zeker reden tot zorg."
vrijdag 30 oktober 2020
Terwijl het bloed van de nieuw
ste aanslag, in Nice, nog over
de stenen vloeide, ging het gis
teren in het gerechtshof Am
sterdam over een soortgelijke
islamitisch geïnspireerde ter
reuraanslag van twee jaar gele
den. De Afghaan Jawed S. zegt
nu 'sorry' voor het neersteken
van twee toeristen op Amster
dam Centraal Station.
Cyril Rosman
Amsterdam
Is er een verband tussen de
de spotprenten, de aanslagen
en de ruzies tussen regerings
leiders?
Bob van Huët
Rotterdam
De 21-jarige jihadist in Nice
handelde alleen, zegt hij, en
zaaide dood en verderf met
een mes. Past hij daarmee ook
in dat profiel?
-Alexander von Rosenbach
In hoeverre wordt rekening ge
houden met een na-aper?
Veiligheidsexpert Alexander von Rosenbach. foto icct
Ta.nj-e^ S,
<P9*ff*Pn
II
Jawed S. voor het gerechtshof in Amsterdam. illustratie anp
