II
'De Gruff alo' is er nu ook in het Zeêuws
4
Familiebedrijven doen het goed in Zeeland
Dat staat in een rapport dat het
Centraal Bureau voor de Statistiek
op verzoek van het kabinet heeft
opgesteld. Volgens het statistiekbu
reau telde Nederland begin 2018
bijna 273.000 familiebedrijven, sa
men goed voor ruim 400 miljard
euro omzet per jaar. Zeeland be
hoort tot de kopgroep. Vooral in de
gemeenten Sluis, Reimerswaal en
Veere is het aandeel familiebedrij
ven hoog.
Er is een wezenlijk verschil met
een 'gewone' onderneming, zegt
Jaap Witte van woninginrichter
TMC Wonen, in 2018 gekozen tot
Zeeuws familiebedrijf van het jaar.
,,De betrokkenheid met het bedrijf
is veel directer en groter. Als het iets
van jezelf is en je doet het als fami
lie samen, dan draait het niet puur
om winst en euro's. Het bedrijf op
zichzelf is van veel groter belang."
Liefde voor het vak
Witte zit al 43 jaar in het bedrijf, dat
zijn vader begon. Inmiddels is ook
de volgende generatie aangetreden.
,,Ze zijn er zeker niet toe gedwon
gen. Ze kunnen hun ei hierin kwijt
en gaan er volledig voor. Ik free
wheel nog een beetje, want de be
trokkenheid blijft. Het bedenken
van nieuwe dingen, zelf iets creë
ren, dat vind ik nog steeds het
mooiste om te doen."
TMC heeft bijna 100 mensen in
dienst. ,,We hebben er ooit 103 ge
had. Dat was voor de vorige crisis,
rond 2013. Die heeft ons best flink
geraakt. Veel winkelinrichters zijn
in die periode gestopt. Maar fami-
de gevolgen minder gunstig kun
nen zijn, als de economie inzakt. ,,Je
kunt twee dingen doen: je remt en
probeert op tijd stil te staan voor de
sloot, of je geeft extra gas en pro
beert eroverheen te komen. Ik kies
zelf liever voor het laatste. Je moet,
ook in een crisis, blijven investeren.
Als je achterop raakt, is het later ex
tra moeilijk om terug te komen."
Iets behoudender
,,Ik denk dat een familiebedrijf in
het algemeen iets behoudender is",
zegt Pieter Wilhelm, de derde ge
neratie die aan het roer staat van
schildersbedrijf Wilhelm BV in
Zaamslag. ,,Als zaken wat tegenval-
Het bedenken van
nieuwe dingen, dat
vind ik nog steeds het
mooiste om te doen
len, hebben ze vaak meer reserves
dan bedrijven die snel groeien. Een
familiebedrijf is toch iets wat via
vererving in je bezit komt. Dan ga
je er ook op een wat andere manier
mee om."
,,De band met je mensen is ook
anders", zegt Wilhelm. ,,We heb
ben mensen die al bij ons zitten
sinds ze jong waren en die tot hun
pensioen blijven. De loyaliteit is
groot."
De coronacrisis heeft onvermij
delijk invloed op de onderneming.
,,Maar je moet niet alleen in het nu
kijken, maar ook ervoor zorgen dat
je voldoende voorbereid bent op de
periode erna. Er zal misschien een
verschuiving komen op de arbeids
markt. Dat biedt ook weer kansen.
Daarvoor moet je nu al je ogen open
houden."
liebedrijven zijn vaak toch iets cri-
sisvaster. Uiteindelijk zijn we te
ruggegaan naar 79 mensen, via na
tuurlijk verloop. Dat is wel het na
deel van een familiebedrijf: je hebt
te maken met veel meer gevoelig
heden. We zeggen niet: we snijden
even twintig mensen weg."
Een heel dikke plus
De coronacrisis is vooralsnog juist
gunstig geweest voor TMC. Mensen
zijn veel meer aandacht gaan beste
den aan hun huis. ,,We zitten dit
jaar op een heel dikke plus zoals we
die de laatste twintig jaar niet heb
ben gedraaid", zegt Witte.
Hij realiseert zich dat op termijn
Het is ooit begonnen met een 1
aprilgrap. Dat leidde tot een Rotter
damse versie van De Gruffalo, ge
maakt door Dave von Raven. Dat
sloeg zo aan, dat het boek nu ook is
vertaald in het Amsterdams (door
Huub van der Lubbe), Limburgs
(Frans Pollux), Brabants (Guus
Meeuwis),
Twents (Her
man Finkers),
Utrechts (Her-
man van
Veen), Gro
nings (Mariene
Het is dus 'het
Zeêuws van Katinka
Polderman'
geworden
Bakker), Drents (Daniël Lohues),
Haags (Sjaak Bral) en dus Zeeuws.
,,Ik zei meteen: hét Zeeuws gaat
niet lukken, want dat bestaat niet.
Dat verschilt per dorp", zegt Pol
derman, die afkomstig is uit 's-Heer
Abtskerke. ,,Het is dus 'het Zeêuws
van Katinka Polderman' geworden.
Nou spreek ik zelf nooit Zeeuws.
Mijn vader alleen maar. Ik ben er
dus wel stevig mee opgegroeid,
maar ik heb het niet voor in mijn
mond liggen. Daarom heb ik het
boek vertaald en het aan mijn ou
ders voorgelegd met de vraag: heb
ik het allemaal goed gedaan?
Daarna heeft ook een dialectdes-
kundige ernaar gekeken."
De g vervangen door een h?
,,Een van de dingen waar ik mee
worstelde is dat je in het Zeeuws
nooit een g zegt aan het begin van
een woord. Het is dus eigenlijk
'Hruffelo'. Maar als je de g overal
gaat vervangen door een h, wordt
het een totaal onleesbaar boek.
Daarom hebben we de g laten
staan. Dat vind ik ook zo leuk aan
vertalen: je loopt altijd tegen din
gen op waar je iets mee moet en
waar je een keuze in moet maken.
Het zijn steeds puzzeltjes."
Het boek kende ze al. ,,Het stond
bij mij in de kast. Ik heb een zoon
van vier, Bram. Eerst vond hij De
Gruffalo heel eng, maar nu vindt hij
het leuk. Ik heb het hem nog niet in
het Zeeuws voorgelezen, al probeer
ik hem af en toe wel wat Zeeuwse
woorden te leren."
Als cabaretière heeft ze van de co
ronaperiode nog weinig nadeel ge
had. In augustus werd haar tweede
zoon, Koen, geboren. „Officieel ben
ik nog met zwangerschapsverlof.
Dit seizoen zou ik sowieso al niets
doen, dus ik heb niet echt hoeven
omschakelen."
,,Nu ben ik vooral lekker aan het
schrijven, zoals columns. Zo kan ik
mijn ei toch kwijt. Het is, met twee
jonge kinderen, ook wel heel fijn
dat ik niet heel laat thuiskom van
een optreden in Groningen, voor
dertig man. Ik wacht dus rustig af
wat er gebeurt, al maak ik me over
de toekomst van het theater na
tuurlijk wel zorgen."
vrijdag 30 oktober 2020
'Als het iets van jezelf is, draait
het niet puur om winst en euro's'
De Zeeuwse economie leunt
voor een belangrijk deel op fa
miliebedrijven. Een op de drie
werknemers is in dienst bij zo'n
onderneming. Een kwart van de
vestigingen hoort bij een fami
liebedrijf.
Rolf Bosboom
Goes
Jaap Witte van familiebedrijf TMC Wonen: ,,Je moet, ook in een crisis, blijven investeren." foto boaz timmermans
-Jaap Witte van familiebedrijf
TMC Wonen
Het meest geliefde monster uit
de kinderliteratuur is er nu ook
in het Zeeuws. Cabaretière Ka-
tinka Polderman heeft De Gruf-
falo, het populaire prentenboek
van Julia Donaldson, in haar
streekdialect vertaald. ,,Dat
vond ik wel heel erg leuk om te
doen."
Rolf Bosboom
's-Heer Abtskerke
-Katinka Polderman, cabaretière
De streektalenedities van De
Gruffalo zijn verschenen bij Uit
geverij Lemniscaat. Bij elke
nieuwe editie is ook een audio-
versie opgenomen, ingesproken
door de vertaler zelf.
