Eeuwig gaat voor ogenblik, luidt het spreekwoord. Maar
niet als het om grafrechten gaat. 'Elk graf kan geruimd
worden', zegt Willem van der Putten (64). Hij is dé
Nederlandse specialist in grafrechten.
'Een grafrecht loopt
in principe door
tot het middelpunt
van de aarde'
8 UITVAART
Misverstanden over grafrechten
5 En als er geen recht
hebbenden meer in
leven zijn?
,,Dat gebeurt natuurlijk heel vaak.
Rechthebbenden moeten de graf
rechten overdragen aan een andere
rechthebbende, anders vervallen ze.
Is er geen rechthebbende, dan kan de
begraafplaatseigenaar het graf rui
men. Tegenwoordig komt ruimen
wel minder vaak voor dan een jaar of
twintig geleden, omdat begraafplaat
sen eerder ruimte over hebben dan
ruimte tekortkomen. Dat komt door
dat steeds meer mensen zich laten
cremeren. Daarom laten eigenaren
een graf meestal liggen als het niet
heel erg vervallen is.''
6 En hoe zit dat met graven
voor bepaalde tijd?
,,Dat hangt af van wat voor soort graf
het is: een algemeen graf of een par
ticulier graf. In een algemeen graf
komt de overledene samen met
vreemden te liggen. Als je dat niet
erg vindt, is dat een prima oplossing.
Het is in ieder geval goedkoper dan
een particulier graf. Een nadeel kan
zijn dat een algemeen graf altijd na
tien jaar wordt geruimd en dat ver
lenging meestal niet mogelijk is.
,,Algemene graven vind je lang niet
overal. In het zuiden van het land
zijn ze vrij zeldzaam, maar bijvoor
beeld in Dordrecht en Leiden zijn er
veel. Dat is waarschijnlijk een kwes
tie van plaatselijke gewoontes, er is
geen echte verklaring voor. In een
particulier graf liggen overledenen
alleen met mensen van hun keuze.
Meestal gaat het om man en vrouw
en andere familieleden. Veel mensen
vinden dat prettiger. Een particulier
graf is in de regel duurder dan een al
gemeen graf. Je huurt het voor een
periode van tien, twintig of dertig
jaar of langer. Hoe langer de huurpe-
riode, hoe hoger de grafrechten. Na
het verstrijken van de huurperiode
kunnen de grafrechten meestal tot in
het oneindige worden verlengd. Als
er maar betaald wordt. De houder
lichaam die tijd nodig heeft om te
vergaan. Je kunt ook een graf huren
voor onbepaalde tijd. Dat noemen
mensen een eeuwig graf, maar eeu
wig bestaat niet. Een graf kan altijd
worden geruimd.''
3 Wanneer kan een graf
worden geruimd?
,,Dat hangt af van de reglementen
van de betreffende begraafplaats. Die
schrijven meestal voor dat een graf
en het bijbehorende grafmonument
in goede staat moeten verkeren. Als
een graf kennelijk in vervallen staat
verkeert en er geen rechthebbenden
zijn die voor de kosten van het her
stel en het beheer willen of kunnen
opdraaien, kan de eigenaar van de
begraafplaats het graf ruimen. Ook
als de begraafplaats wordt opgeheven
of zodanig is vervallen dat de volks
gezondheid erdoor in gevaar komt,
kunnen graven worden geruimd.''
4 Kan de begraafplaats
houder daar zomaar toe
besluiten?
,,Nee, hij moet eerst de rechtheb
bende daarover informeren. Ieder
graf heeft in principe een persoon
die als rechthebbende staat geregis
treerd, meestal een nabestaande.
Hij of zij krijgt een brief van de
beheerder met het verzoek om óf
het graf zelf op te knappen óf de
kosten van de opknapbeurt te beta
len. Het opknappen van graven kan
flink in de papieren lopen en vaak
zien nabestaanden er daarom vanaf.
Dan kan de eigenaar ruimen, omdat
het graf niet meer aan de reglemen
ten voldoet.''
van de begraafplaats is verplicht de
rechthebbenden een jaar tevoren
schriftelijk te informeren over het
verstrijken van de termijn.''
7 Je betaalt gemiddeld al
gauw een paar duizend
euro aan grafrechten. Waarom
is een graf zo duur?
,,Dat komt niet door de grondprijzen,
wat mensen weleens denken, maar
door de hoge onderhoudskosten van
het terrein. Vooral gemeentelijke
begraafplaatsen hebben te maken
met hoge personeelskosten voor het
tuinonderhoud. Omdat steeds min
der mensen zich laten begraven,
gaan de onderhoudskosten per graf
omhoog. Overigens rekent vrijwel
geen enkele gemeente alle kosten
door. Op hun begraafplaatsen leg
gen gemeenten jaarlijks gemiddeld
een tot twee ton toe. Het loont ove
rigens de moeite de hoogte van graf
rechten te vergelijken. Er kunnen
per regio, stad of dorp namelijk
enorme prijsverschillen zijn. Als je
isverstanden en
gebrek aan kennis
over grafrechten:
Willem van der
Putten dankt er
een bloeiende juri
dische praktijk
aan. Hij schreef er boeken over en
wordt als deskundige en jurist vaak
geconsulteerd door nabestaanden,
gemeenten en beheerders van be
graafplaatsen.
IZijn grafrechten zo
ingewikkeld?
,,Dat zijn ze zeker. Alleen al het
woord grafrechten schept verwar
ring. Grafrechten zijn de juridische
rechten die je hebt als je een graf
huurt op een begraafplaats. Maar het
is ook de vergoeding die je betaalt
voor het graf en het onderhoud
daarvan. Heel onhandig, maar we
moeten het ermee doen.
,,Grafrechten zijn juridisch be
hoorlijk complex. Om maar een
voorbeeld te noemen: een grafrecht
heeft geen fysieke ondergrens. Het
loopt in principe door tot het mid
delpunt van de aarde. Dus als een ge
meente voor een nieuwbouwproject
kabels en leidingen onder een be
graafplaats wil leggen, zoals op de
Amsterdamse Zuidas, zou de ge
meente met iedere rechthebbende
moeten onderhandelen. Dat is on
doenlijk. In Amsterdam hebben ze er
daarom destijds voor gekozen geen
leidingen onder de begraafplaats te
plaatsen.''
2 Wat is het grootste
misverstand over
grafrechten?
,,Dat zijn er eigenlijk twee: dat je een
graf kóópt én dat er eeuwige graven
zijn. Een enkele uitzondering daar
gelaten koop je geen graf, maar huur
je voor een bepaalde, vooraf afge
sproken periode een plekje op een
begraafplaats. Meestal tien, twintig
of dertig jaar. Tien jaar is altijd de
minimale huurperiode, omdat een
WOENSDAG 28 OKTOBER 2020 GO
13 vragen over
het graf
GAZENBEEK
TEKST JOHAN NEBBELING ILLUSTRATIE JULIA
'Ruimen komt
minder vaak voor
dan een jaar of
twintig geleden',
zegt Willem van der
Putten. 'Begraaf
plaatsen hebben
ruimte over omdat
steeds meer men
sen zich laten
cremeren.'
FOTO PRIVÉCOLLECTIE