'Als je zegt dat alle geloof flauwekul
is, dan ben je snel uitgepraat'
m
UITVAART 5
'Je wordt
opgevangen.
Hoe dat eruitziet,
daar heb ik geen
beeld bij'
Geen cultuur
waarin geen sprake
is van hiernamaals-
voorstellingen'
Drie dagen op rij
De aanwezigen gaan letterlijk staan voor de overle
dene. Voor zijn of haar leven, en voor wat die per
soon heeft betekend en wat daarin over God aan
het licht is gekomen. Hoe eenvoudig iemand ook
heeft geleefd, er is in ieder mens een bijzonder ver
haal aanwezig. Het is heel mooi dat ik dit steeds
opnieuw mag ontdekken.
,,Aan het einde zegen ik de overledene met water
en wierook: in naam van de Schepper van wie je
het leven kreeg, in de naam van Jezus in wiens
voetspoor je ging, en in de naam van de Heilige
Geest die je zal geleiden naar het eeuwig leven. Zo
als de wierook omhoog stijgt, zo gaan onze ge
dachten en gebeden mee naar de Eeuwige. De rook
symboliseert de verbinding tussen degene die is
overleden en dat wat ongrijpbaar is en toch bestaat.
,,Een verhaal dat
ik vaak gebruik is
dat van een boot
die wegvaart
naar de horizon.
De mensen
zwaaien iemand
uit, hij of zij is
verdwenen. Van
uit mijn geloof
hoor ik mensen
aan de andere
kant zeggen:
kijk, een schip aan de horizon. Je wordt opgevan
gen. Hoe dat er precies uitziet, daar heb ik echt
geen beeld bij, het maakt me ook niet zoveel uit.
Dat ik terug ben bij God is mij genoeg.
,,Nu ik alweer 26 jaar hier in de Ontmoetings-
kerk werk, heb ik los van eigen dierbaren die ik ben
kwijtgeraakt ook afscheid moeten nemen van veel
dierbaren binnen onze geloofsgemeenschap. Het
mooie is dat ik iedere keer merk: maar zij zijn er
nog steeds. Zij hebben de gemeenschap mee ge
dragen en ook mij gedragen en mede gevormd. Het
is verdrietig dat mensen soms veel te vroeg van ons
weggaan. Maar wij zijn ook verrijkt met hun
kracht en wat zij hebben betekend. Het is niet zo
dat zij er nu helemaal niet meer zijn, en het is ook
niet zo dat hun aanwezigheid alleen maar afhangt
van degene die hen nog kennen. Ik voel het dieper.
Dat maakt dat ik het adieu met steeds meer over
tuiging kan zeggen: tot bij God.''
GODSDIENSTFILOSOOF EN THEOLOOG
ang heb ik op het
spoor gezeten dat als
het lichaam vergaat,
het ook is afgelopen
met de geest. Ik merk
de laatste jaren, een
beetje tot mijn eigen
verrassing, dat ik begin na te denken
over andere opties. Als de hersenen
verdwijnen, verdwijnt dan het be
wustzijn? Misschien niet.
„Recent duiken er steeds meer
boeken op van hersenwetenschap-
pers die zeggen: het uitgangspunt dat
de menselijke geest het product is
van de hersenen, brengt ons geen
stap dichterbij antwoorden. We we
ten dat er een samenhang is, maar dat
zegt niks over oorzakelijkheid. Zij
durven openlijk te twijfelen aan het
dogma dat alles op een materialisti
sche, tastbare manier te verklaren
moet zijn. Dat vind ik een interes
sante verschuiving.
,,Ik beschouw mezelf niet als een
atheïst maar als een 'post-theïst'. Het
oude geloof in een god als boven
natuurlijke persoon die na de dood
zal oordelen over hemel en eeuwig
leven: dat zijn voorstellingen waar ik
weinig mee kan. Maar als je zegt dat
alle geloof flauwekul is, dan ben je
snel uitgepraat. Dat een mensvor-
mige god niet bestaat, wil niet
zeggen dat er niets is. Dat midden
gebied vind ik heel interessant.
,,Ik besef dat onze materiële wer
kelijkheid in een andere werkelijk
heid is gegrondvest. Het idee dat
er iets is dat jou vasthoudt, een mys
tieke beleving. Dat noem ik god, en
in die zin plaats ik mijzelf in de
christelijke traditie en zie ik mezelf
ook als gelovige.
,,Alles wat wij zeggen over een
bestaan na de dood: uiteindelijk
weten we daar niks van. De Bijbel is
er ook niet heel duidelijk over. Als je
aanneemt dat Jezus inderdaad is
doodgegaan en weer opgestaan,
moet je - als je het Nieuwe Testa
ment erop naslaat - constateren dat
hij vervolgens niet gek veel informa
tie heeft losgelaten over hoe het
hiernamaals eruitziet.
,,Ik vind het interessant dat er een
soort hardnekkigheid zit in het
denkbeeld dat er een bestaan is na
de dood. Is het wensdenken? Mis
schien. Dat zie je in de menselijke
omgang met de werkelijkheid wel
vaker. Toch zie je het vervolgens in
alle culturen terugkomen. Er bestaat
geen cultuur waarin geen sprake is
van hiernamaalsvoorstellingen. Het
getuigt wat mij betreft van een
heel diep, intuïtief besef dat niet
alles voorbij is als dit aardse leven is
afgelopen.
,,Veel gelovigen hebben het idee dat
de hemel, het bestaan na de dood,
hetgene is waar het om draait. Alles
in het leven staat in het teken van
het verkrijgen van de beste plek in
het hiernamaals. Ik heb daar altijd
moeite mee gehad. Omdat het alles
wat we nu doen bagatelliseert: het
maakt eigenlijk niet zoveel uit wat je
uitspookt. Als je maar in God gelooft,
dan komt het later vanzelf goed. Heel
egoïstisch eigenlijk. Je bent voort
durend bezig jouw zielenheil veilig
te stellen voor die oordelende God.
,,Voor mij werkt dat niet. Het leven
dat we nu leiden, dat is waar het om
gaat. Hier worden de beslissingen
genomen. Als er een hiernamaals is,
dan is dat een andere, nieuwe werke
lijkheid waar in zekere zin de hande
lingen die we nu verrichten nog con
sequenties hebben. Dat betekent dat
welvaart of rijkdom niet belangrijk
zijn in het leven, maar hoe ik mij
inzet voor mijn medemens. Hoe ik
omga met de schepping als geheel, de
relaties die ik aanga met anderen.
Relaties die de dood overstijgen. Dat
is een visie die je leven en je verhou
ding tot het nu verandert. Alles komt
aan op het hiernumaals.''
GO WOENSDAG 28 OKTOBER 2020
'Het mooie is dat ik
iedere keer merk dat over
ledenen er nog steeds zijn.
Wij zijn verrijkt met hun
kracht en wat zij hebben
betekend.'
L'
'Het leven
dat we nu
leiden, dat
is waar het
om gaat.'
Taede Smedes (47) woont ook in
Nijmegen. Hij vindt het interessant
dat er een soort hardnekkigheid
zit in het denkbeeld dat er een
bestaan is na de dood. 'Is het
wensdenken? Misschien.'
Allerzielen, Allerheiligen,
Halloween... hoe zit het ook
alweer?
Oorspronkelijk gaat het om
twee gedenkdagen op de
rooms-katholieke kalender:
1 november is voor de herden
king van heiligen en martelaren:
Allerheiligen; de dag erna,
Allerzielen, herdenken nabe
staanden hun overledenen.
'All Hallows Eve' (Halloween) is
een oud-Keltisch gebruik dat
aan de vooravond van Aller
heiligen werd gekoppeld. Die
dag zouden de doden van dat
jaar herrijzen om een levend
iemand in bezit te nemen. Met
maskers werden ze afgeweerd.
