NIEUWS 13
Spookstad op Cyprus voor het eerst in halve eeuw open voor publiek
Het is haar eerste
bezoek aan Varosha
sinds 1974, toen ze op
19-jarige leeftijd moest
vluchten om de Turkse
invasie in Noord-
Cyprus. De Grieks-
Cypriotische Emilia
Mastri Christoforidou
(65) schrikt van de stad
die 46 jaar op slot zat.
Alleen het betonnen
skelet staat nog over
eind van wat ooit een
populaire kroeg was.
Verroeste letters zit
ten nog vast aan de voorgevel: 'The
White Horse Inn'. Eromheen een
wildgroei van bomen en struiken.
Het pand is afgezet met rood-wit
lint en een waarschuwingsbordje:
instortingsgevaar. Erachter een rij
hotels, of wat er nog van over is.
En daar weer achter is de fel
blauwe zee te zien, het enige waar
aan nog te zien is dat dit in de ja
ren 70 een bruisende badplaats
was.
,,De White Horse was de beste
pub van de stad'', zegt Emilia Ma
stri Christoforidou (65) weemoe
dig. Ze draagt een wit T-shirt en er
bungelt een zwartleren tasje op
haar rug. Om de paar meter stopt
ze voor een gebouw, en maakt ze
een foto met haar telefoon. Tegen
over de kroeg staat de ruïne van de
kerk waar ze trouwde toen ze 18
was. ,,Zo veel herinneringen ko
men terug, mijn hele jeugd ligt
hier. Het doet pijn om dit te zien.''
Het is haar eerste bezoek aan Va
rosha sinds 1974, toen ze op 19-ja-
rige leeftijd halsoverkop moest
vluchten vanwege de Turkse inva
sie in Noord-Cyprus. Het Turkse
leger viel het eiland binnen om de
Turkse minderheid te beschermen
na een mislukte Griekse staats
greep. Het leidde tot de officieuze
opsplitsing van Cyprus in een
Turks en Grieks deel, een slepend
conflict dat tot op de dag van van
daag gespannen is. Het Turkstalige
noorden wordt ondersteund door
Turkije, maar wordt door geen en
kel ander land erkend. Het Grieks-
sprekende zuiden is inmiddels ja
ren lid van de EU en een populaire
toeristenbestemming.
Jetset
Varosha is altijd een strijdpunt ge
weest in het Cyprus-conflict. Met
de mooiste stranden van het ei
land was het de populairste vakan
tiebestemming voor de internatio
nale jetset in de jaren 60 en 70.
Sterren als Richard Burton en Bri
gitte Bardot vierden er vakantie.
Na de oorlog en splitsing van het
eiland veranderde alles. In 1974
moesten de Grieks-Cyprioten uit
de stad vluchten, om nooit meer
terug te mogen keren. Gelegen in
het door de Turken bestuurde
noorden, maar met een overwe
gend Grieks-Cypriotische oor
spronkelijke bevolking, kon men
het in de jaren erna nooit eens
worden over wat er met Varosha
moest gebeuren. Het Turkse leger
omheinde de lege stad met prik
keldraad. Het bleef 46 jaar lang
verboden terrein, onbewoond, en
overwoekerd door de natuur. Het
werd wereldwijd bekend als mys
terieuze verboden 'spookstad'.
Daar is niets te veel mee gezegd,
zo blijkt nu. De tijd heeft stilge
staan in de jaren 70. Door glasloze
ramen heen zijn nog stroken bloe-
metjesbehang te zien die in die
tijd in de mode waren. In de win
kelstraat hangt een bordje aan een
gevel waarop staat dat je er fotorol
letjes kunt laten ontwikkelen. Er
groeien bomen uit openstaande
deuren en ramen en alles van ijzer
is door en door verroest.
De opening van Varosha, een
eenzijdig actie van het Turkse deel
van het eiland, heeft veel stof doen
opwaaien. De Grieken noemen het
een provocatie. De Turken zeggen
dat ze lang genoeg tegen de spook
stad hebben aangekeken, en dat ze
het gebied graag willen ontwikke
len. Begin oktober kondigde de
Turks-Cypriotische premier tij
dens een bezoek aan president Er-
Nooit onder Turks
bestuur. Dit betekent
dat we onze stad nu
echt kwijt zijn
dogan in Ankara aan dat Varosha
zou opengaan. Een week later was
het al zover. Op 8 oktober wandel
den honderden Turks-Cyprioten
naar binnen, sommigen zwaaiden
met Turkse vlaggen.
Grieks-Cypriotische eigenaren
krijgen de kans om hun huizen en
hotels terug te nemen of te verko
pen. Maar veel oorspronkelijke
bewoners zijn inmiddels bejaard
of al overleden. Bovendien zullen
Grieks-Cyprioten in de niet-
erkende Turks-Cypriotische repu
bliek moeten gaan wonen, en daar
passen de meesten voor.
Emilia's ouderlijk huis staat in
een deel dat nog is afgezet, ze kan
er niet bij komen. Maar ook al zou
ze haar huis terugkrijgen, onder
Turks bestuur ziet ze geen toe
komst in haar oude stad. ,,Nooit
onder die voorwaarden", zegt ze.
In kleine groepjes komen oor
spronkelijke Grieks-Cypriotische
bewoners nu naar de spookstad.
Op zoek naar hun huizen, hotels
en cafés. Zo ook de op het eiland
bekende rijke Lordos-familie, die
een aantal hotels in Varosha bezit.
Andreas Lordos nam zijn 82-jarige
vader Constantinus mee naar ver
vlogen tijden. Eerste stop: zijn eer
ste hotel 'Golden Marianna', ver
noemd naar zijn inmiddels overle
den vrouw. ,,Ik zag een man van 82
met levenslust en wilskracht om
terug te gaan naar zijn thuis, klaar
om opnieuw te beginnen'', zegt
Andreas Lordos. Hij is ervan over
tuigd dat de spookstad weer een
bloeiende plek kan worden waar
Turks- en Grieks-Cyprioten vredig
samen kunnen leven.
Bulldozers
Na de verkiezingen van afgelopen
week, waarbij de rechts-nationa-
listische premier, Ersin Tatar, tot
president is gekozen, is de kans op
de hereniging van Cyprus nog
kleiner geworden. Tatar is voor
stander van een definitieve op
splitsing van Cyprus en een blij
vende sterke invloed van Turkije.
Nu Varosha open is voor ieder
een, lopen dagelijks honderden
Turks-Cyprioten door de toe
gangspoort naar binnen. Gezin
nen met kleuters en buggy's,
vriendengroepen die selfies ma
ken bij de vervallen panden. Voor
hen is zo'n spookstad die plots
opengaat een attractie.
Emilia is bang dat straks de bull
dozers eroverheen gaan. Lang
droomde ze van een verenigd Cy
prus. Dan zou de opening van Va-
rosha feestelijk zijn. De Turkse-
Cyprioot Okan Dagli is het met
haar eens. Ze ontmoeten elkaar
voor het eerst in de spookstad van
hun beider jeugd. „Niemand wint
hiermee, niet de Turks-Cyprioten,
niet de Grieks-Cyprioten'', zegt
hij. ,,Alleen samen kunnen we het
prikkeldraad weghalen.''
maandag 26 oktober 2020
GO
'Het doet pijn om dit te zien'
Mitra Nazar
Varosha
v,<^
- Emilia Mastri Christoforidou
A Bezoekers bij de vervallen
panden. Links: Actie tegen de
opening van Varosha met krui
zen voor de in 1996 bij een beto
ging tegen de Turkse bezetters
omgekomen Tassos Isaac en
Solomos Solomou. foto's reuters,
MITRA NAZA EN KATIA CHRISTODOULOU
Varosha
licosia
VN-bufferzone (1974)
Brits gebied
