'Wij kunnen vooral goed
werken, maar goed leven?
Dat vinden we lastiger'
onderzoeken hoe ik mijn leven voortaan
kan invullen, krimp ik inwendig steeds
weer een beetje ineen als mensen zeggen:
,,Hoe is het, druk zeker?''
„Sinds ik niet meer werk voel ik me een
stuk beter, eigenlijk voel ik me prima'', zegt
een mede-parkinsonpatiënt. Maar kan dat
zomaar? Kun je je prima voelen én niet
meer werken? Mag dat wel? Of moet je je
nederig opstellen omdat je niet (meer)
meebetaalt aan de maatschappij en 'para
siteert' op de zak van de belastingbetaler/
echtgenoot? Waarom is werk zo belangrijk
voor ons en waarom heb ik er zo'n moeite
mee om het los te laten?
Het is vreemd: waar de Britse econoom
Keynes in de jaren 30 van de vorige eeuw
voorspelde dat we in de toekomst - nu dus
- dankzij robots nog maar vijftien uur per
week zouden hoeven werken, lijkt het
tegendeel waar. We werken steeds harder,
soms uit bittere noodzaak, maar vaker uit
gewoonte. Een collectieve gekte, noemt
filosoof Karim Benammar het zelfs. ,,We
jagen elkaar constant op, met steeds meer
burn-outs tot gevolg. Het is een giftig pa
troon: onze eigenwaarde is op het ziekelijke
af verbonden met ons werk. Iemand een
'harde werker' noemen is een compliment.
Kun je niet (meer) werken, dan word je
zielig gevonden. Alsof dan je hele leven
over is. Terwijl je je natuurlijk ook zou
kunnen afvragen wie er echt zielig is,
als vakanties, weekendjes weg en alcohol
nodig zijn om zo'n moordend werktempo
te kunnen blijven volhouden.'' Inderdaad,
ook ik voelde me stiekem altijd een beetje
groeien als mijn moeder weer eens hoofd
schuddend zei: ,,Kind, je werkt echt te hard.''
Ooit was het anders, zegt filosoof Trees
Schopman. Voor de oude Grieken en
Romeinen was werken absoluut niet het
hoogste doel in het leven. Het was belang
rijker om na te denken hoe je een 'goed'
leven kon leiden. Inmiddels leven we in een
maatschappij waarin de economie leidend
is. „Hoeveel geld je verdient, bepaalt je
status. We zijn in een soort fuik beland, en
denken collectief dat ontsnappen lastig is'',
zegt Schopman.
Benammar: ,,In Nederland zijn twee
vragen belangrijk als je iemand ontmoet op
een feestje: 'Hoe heet je?' En: 'Wat doe je?'
ZATERDAG 24 OKTOBER 2020 17
