L: "weet je
zeker?"
S: "Jaaaa
1OOOOOproc"
"lekker
voor zijn
kankermoeder'1
14
lucratief met een hoofdletter L.
Reken maar uit: grofweg 40.000
gebruikers wereldwijd die gemid
deld minimaal 1.000 euro aftikken,
dan heb je het over een omzet van
40 miljoen.
Voor een Encro-telefoon kun je
niet terecht in de plaatselijke Vo-
dafone-shop, maar moet je zijn in
de schimmige telefoonreparatie-
winkeltjes. En alleen met de juiste
connecties komen ze daar onder
de toonbank vandaan. Wie zoekt
op internet, vindt nog wat oude
adresjes: een tabakszaak in Rotter
dam, een spyshop in Amsterdam
en een telecomwinkel in Utrecht.
Niemand wil praten. ,,Ben je gek
of zo?'', zegt de eigenaar van de
laatste winkel over de telefoon.
Ook een dealer die de toestellen
online aanbood, wil nergens aan
meewerken. Of misschien toch
wel. 'Honderd euro per vraag', typt
hij brutaal op WhatsApp. 'Anders
nummer wissen.' Hij lijkt meteen
spijt te hebben en verwijdert snel
al zijn berichten.
Het zegt iets over de duistere
wereld waar EncroChat zich in be
vindt. ,,EncroChat deed zich voor
als een groot en gerenommeerd
internationaal telecombedrijf,
maar in werkelijkheid was het
niets meer dan een samenwerking
tussen criminelen en een paar
IT'ers", zegt een bron. Wie er
schuil ging achter het bedrijf is
niet precies duidelijk. Er lopen
lijntjes naar onder andere een ad
vocatenkantoor in Panama. Maar
in het criminele circuit wordt
vooral gewezen naar een crimi
neel kopstuk uit Brabant. Die zou
veel geld hebben geïnvesteerd in
de ontwikkeling van EncroChat.
Duizenden servers
In de zoektocht naar EncroChat
komt de politie in 2019 terecht in
het Noord-Franse Roubaix. Aan de
rand van de in verval geraakte tex
tielstad domineren de muren van
verweerde rode baksteen. Boven
een daarvan zijn door het prikkel
draad enorme ventilatoren te zien.
Iets verderop steken hypermo
derne buizen uit vergane fabrieks
panden. In dit troosteloze decor
bevindt zich achter een dubbele
slagboom het hightechbedrijf
OVH. Hier start de operatie tegen
EncroChat. In de stad van duizend
schoorstenen zoeken Franse re
chercheurs tussen duizenden ser
vers van OVH naar de server die
EncroChat huurt voor haar tele
foondata. Het doel: inbreken in
deze computer.
Hoe de Franse opsporingsdien
sten dat precies hebben geflikt,
blijft geheim. Ludovic Dantec van
de Gendarmerie Nationale wil al
leen prijsgeven dat er zowel ter
plaatse als digitaal is 'ingebroken'.
Het technische hoogstandje dat is
gebruik om de EncroChat-berich-
ten te onderscheppen, hebben de
Fransen gebombardeerd tot mili
tair staatsgeheim, blijkt uit dos
sierstukken die deze krant heeft
ingezien.
De misschien wel grootste af
luisteroperatie ooit start op
woensdag 1 april 2020, om precies
17.15 uur. Vanuit Nederland wordt
gespannen meegekeken. De Fran
sen beloven alle onderschepte be
richten via een beveiligde verbin
ding door te sturen. Maar op het
moment suprème blijven alle
schermen bij de Landelijke Een
heid zwart, geen EncroChat-be-
richt te zien. ICT-specialisten zoe
ken koortsachtig naar een oplos
sing. Het is diep in de nacht als
eindelijk het eerste bericht bin
nenkomt. Daarna is er geen hou
den meer aan. De politie wordt
overspoeld met duizenden en dui
zenden berichten.
Vanaf dat moment kan de poli
tie drie maanden ongemerkt mee
lezen terwijl criminelen alles met
elkaar bespreken. De politie voelt
zich als een kind in een snoepwin
kel. ,,Het is elke dag een feestje'',
zegt Andy Kraag, hoofd van de
landelijke recherche, die weet dat
een groot aantal onderzoeken nu
een boost krijgt. ,,Bij deze onder
zoeken krijgen we nu ondersteu
nend en sluitend bewijs dankzij
EncroChat. Dat is ongekend. Nor
maal moeten we in een zaak op
zoek naar bewijs. Nu zoekt het be
wijs naar een zaak. We worden
ook bedolven onder de verzoeken
van andere landen en zitten
ineens serieus aan tafel bij de DEA
(Amerikaanse drugsbestrijding,
red.)." Nederland is daardoor
opeens een belangrijke speler ge
worden in de internationale strijd
tegen georganiseerde misdaad.
De lijst met spraakmakende
vondsten is eindeloos. Zo stuitte
de politie in een appartement in
Eindhoven op 12,5 miljoen euro
verdeeld over vijftien boodschap
pentassen. Ook kon een voort
vluchtig kopstuk van een Osse
woonwagenfamilie eindelijk wor
den opgepakt. Hij typte op Encro
Chat op welk vakantiepark hij zich
schuilhield. In de Rotterdamse ha
ven onderschepte de politie on
dertussen het ene na het andere
drugstransport. En met 4500 kilo
coke, verstopt tussen de bananen,
werd in Vlissingen de grootste
Zeeuwse drugsvondst ooit gedaan.
Martelkamer
De vondst van speciaal ingerichte
martelkamers in het dorpje
Wouwse Plantage ging de hele
wereld over. In een zeecontainer
trof de politie ingerichte gevange
nissen aan. Een andere ruimte
deed dienst als heuse martelka
mer, compleet met vingerklem
men, scalpels, een takkenschaar,
een snoeischaar en een tandarts
stoel. In de chats, die live werden
meegelezen, ging het volgens de
politie onverbloemd over het ge
bruik van de martelkamer. ,,3x ge
ïsoleerd. Al sta je er naast hoor je
niks. En met demper is altijd
handig. Als ze niet meewerken, ge
lijk in de knie."
In de chatgesprekken gaat het
vaker achteloos over leven en
dood. Het is de categorie berichten
die bij de politie de allerhoogste
prioriteit krijgt: threat-to-life-sig-
nalen. Een speciaal team moet
deze aangekondigde liquidaties en
ontvoeringen voorkomen. Zo wor
den twee van de beoogde slachtof
fers in de regio Eindhoven meteen
gewaarschuwd. ,,Eén van de twee
schrok niet eens toen we vertelden
dat er opdracht was gegeven om
hem te liquideren", zegt Toine van
Loenhout, recherchechef van de
politie in Oost-Brabant. ,,Hij wist
er al van en had maatregelen ge
troffen." In totaal worden er drie
duizend threat-to-life-signalen
uitgeplozen en waarschuwt de po
litie 22 beoogde slachtoffers.
De rechercheurs, observatie
teams en de arrestatieteams heb
ben geen idee waar de tips van
daan komen waarmee ze op pad
worden gestuurd. Het doorzoeken
van EncroChat is tussen april en
juni zelfs binnen de politie slechts
beperkt bekend. ,,Je doet er alles
aan om het zo lang mogelijk ge-
heim te houden, we vroegen ons
af wanneer de criminelen wakker
zouden worden'', zegt Van Loen
hout. ,,Al waren er natuurlijk veel
'toevallige vondsten' door de poli
tie en zag je daarmee ook dat het
gebruik van EncroChat afnemen.''
Om in de brij aan chatgesprek
ken zo snel mogelijk bij de juiste
berichten uit te komen, zoekt de
politie met steekwoorden naar bij
voorbeeld wapens (bv 'AK',
'Glock'), geld ('pap', 'papier'),
drugshandel ('container') of liqui
daties ('slapen'). Het resultaat is
een ranglijst met berichten waar
de kans het grootst is dat het over
zware criminaliteit gaat. Analisten
moeten dat laatste beoordelen en
kunnen vervolgens ook alle ge-
ZATERDAG 24 OKTOBER 2020 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
Dankzij Encro
Chat kwam de
recherche op
het spoor van
een martel
kamer in een
zeecontainer.
FOTO HH/EPA
