'Het is de hoogste tijd voor een nationaal Corona-akkoord'
NIEUWS 3
Wat wordt de permanente tijd?
WINTERTIJD BIOLOGISCHE KLOK^
Vannacht gaat de klok weer een uur achteruit.
Is het aanpassen van onze biologische klok lastiger
nu we door corona veel meer thuiszitten? En hoe
voorkom je dat dochterlief om zes uur 's ochtends
aan je bed staat? Drie slaapexperts geven advies.
Eigenlijk is het al te laat voor het be
ste advies, lacht slaapexpert Winni
Hofman. ,,Wie verstandig is, begint
al vier dagen voor het wisselen van
de klok met het aanpassen van de
bedtijd.'' Door elke dag een kwartier
tje vroeger te gaan slapen, past de
biologische klok zich geleidelijk aan
de nieuwe tijd aan. „Verander ook je
andere routines zo, bijvoorbeeld de
tijd van het avondeten.''
En plan geen wilde dingen in de
dagen na het verzetten van de klok,
zegt Floris Wouterson, slaapdeskun-
dige en auteur van het boek Supersla-
pen. ,,Zo went je lichaam zo snel mo
gelijk aan de nieuwe tijd.'' Alies Cos
ter - met haar bedrijf Sucsleep geeft
ze (online) slaapworkshops en -cur
sussen - adviseert: zorg voor extra
licht in de ochtend. ,,De biologische
klok wordt immers met licht geacti
veerd. Zet meteen een paar lampen in
huis aan, dat helpt!''
Tot zover de tips voor volwassenen.
Wat kunnen ouders doen om hun
kroost te laten wennen aan het tijds
verschil? Niet veel, zegt Winni Hof
man. „Baby's merken sowieso niets
van het verzetten van de klok; zij
functioneren volgens hun eigen
ritme.'' Dat geldt voor jongere kinde
ren ook, vult Coster aan. Bij kinderen
en jongeren zijn de hersenen nog
volop in ontwikkeling en daarmee
ook hun biologische klok. ,,Dat is ook
de reden waarom pubers laat naar
bed willen en er laat uitkomen. In de
pubertijd verschuift de biologische
klok nog één tot anderhalf uur.''
Somberder
De vraag rijst of alle coronabeperkin
gen effect hebben op onze slaap. De
tip van Wouterson om geen gekke
dingen te doen na het verzetten van
de klok is gedurende de huidige se-
milockdown eenvoudig op te volgen.
Met de gesloten horeca valt er nau
welijks iets te beleven. ,,Een deel van
de mensen vaart wel bij het thuisre-
gime. Ze beleven minder stress, bij
voorbeeld door niet te hoeven haas
ten en niet in de file te hoeven staan.''
Het feit dat velen niet naar hun werk
hoeven reizen, levert bovendien
meer tijd in de ochtend op. ,,Die ex
tra tijd moet je niet gebruiken om ex
tra te slapen, maar kun je gebruiken
om in beweging te komen'', zegt
Coster.
Tegelijk voelen veel Nederlanders
zich volgens Wouterson met alle
coronamaatregelen juist somberder.
„Corona is voor hen een stressfactor,
die de grens tussen werk en privé
doet vervagen. Veel mensen hebben
daar moeite mee. Het kost meer
energie om gefocust te blijven op je
werk, er is minder sociale controle.
Dergelijke zaken beïnvloeden ook
het slaappatroon.''
EUROPA
Hofman ziet meer na- dan voordelen.
,,De lockdown in combinatie met het
aantal winterdepressies zorgt voor
problemen. De GGZ's hebben duide
lijk meer te doen.''
Terug naar de wintertijd. Laten we
er vooral niet een te grote ramp van
maken, zegt Hofman. ,,De meeste
mensen wennen er snel aan.'' Ook
volgens Coster is het slim je vooral
niet te druk te maken. ,,Het heeft
geen zin om in bed te piekeren over
waarom je niet goed kunt slapen.''
Desalniettemin adviseren zowel
Coster, Hofman als Wouterson te
stoppen met halfjaarlijks verzetten
van de klok. In 1977 werd de zomer
tijd uit oogpunt van energiebespa
ring ingevoerd. ,,Laten we ophouden
met die poppenkast'', zegt Wouter-
son. Met vrijwel alle andere experts
pleit hij voor één permanente win
tertijd. ,,Zeker de overgang naar de
zomertijd levert problemen op, blijkt
uit onderzoek: meer hartaanvallen en
verkeersongevallen.''
Hofman wijst erop dat onze biolo
gische klok het best aansluit op de
wintertijd. ,,Qua geografie zouden
we eigenlijk al in de Engelse tijdzone
moeten zitten. In de zomertijd zitten
we dus twee uur verkeerd.
Filosoof Marli Huijer en hoogleraar
ouderengeneeskunde Rudi Wes
tendorp denken dat de tweede
lockdown meer schade veroorzaakt
dan het doel, de gezondheid van
veelal oude en zieke mensen be
schermen, rechtvaardigt. Westen
dorp: ,,Verantwoordt wat we nu
doen de enorme schade die wordt
toegebracht aan onze economie, de
horeca, culturele sector, zo veel an
dere zorg die wordt uitgesteld?''
We zouden met elkaar het ge
sprek aan moeten gaan over de
t Hoever gaan we om
mensen te redden,
hoe geven we onze
maatschappij vorm?
vraag hoe het land door de crisis
moet worden geloodst, vinden de
twee. Huijer: ,,Zet de dansleraar, de
directeur van het Concertgebouw,
Famke Louise, Klaas Knot van de
Nederlandsche Bank en anderen
met elkaar om de tafel. In Neder
land zie je voortdurend peilingen
en meningen. Maar een mening is
iets heel anders dan de breed gedra
gen uitkomst van een goed ge
sprek.''
Een Corona-akkoord, in de lijn
van in Nederland eerder gesloten
akkoorden als het Klimaat- en Pen
sioenakkoord, kan volgens Huijer
en Westendorp antwoord geven op
vragen als: hoever gaan we als sa
menleving om coronapatiënten te
redden, hoe moeten we de maat
schappij de komende jaren vorm
geven en hoe geven we jongeren in
elk geval een deel van hun leven te
rug?
Westendorp 'verwijt niemand'
dat Nederland in de hulpstand
schoot toen de coronapandemie het
land trof. ,,Maar kunnen we na ne
gen maanden niet met elkaar gaan
praten? Welk doel willen we berei
ken tegen welke kosten?''
Niet meer gewend
Huijer constateert dat Nederland
na decennia van voorspoed en in
novatie niet meer gewend is aan
'zo'n acute vorm van sterven'. ,,Als
oudere moet j e beseffen dat het niet
in het gemeenschappelijke belang
is om alles uit de kast te halen om
jou als individu te redden. We moe
ten leren accepteren dat de dood bij
het leven hoort.''
De twee hebben niet direct het
antwoord op de vraag hoe de sa
menleving weer op gang kan ko
men zonder de ziekenhuizen te
overbelasten. ,,Het is echt aan de sa
menleving om daar creatieve oplos
singen voor te bedenken.''P8-9
zaterdag 24 oktober 2020
'Doe geen
wilde dingen
als wintertijd
is ingegaan'
David Bremmer
Rotterdam
Slaaptrainer Alies
Coster: ,,Doe 's och
tends meteen een
paar lampen aan, dat
helpt!''
FOTO JEAN-PIERRE JANS
In 2018 stelde de Europese
Commissie voor de klok
niet langer meer te verzet
ten in de EU. Uit een en
quête bleek dat een meer
derheid van de Europeanen
vóór is (onder Nederlanders
liefst 80 procent). Het Euro
pees Parlement stemde
vorig jaar vervolgens in te
stoppen met de halfjaar
lijkse klokwissel per 2021, in
Nederland pleit CDA-Euro-
parlementariër Annie
Schreijer-Pierik hier al jaren
voor. De lidstaten mogen
zelf kiezen wat de nieuwe
standaard wordt. Probleem
is dat de EU-landen er niet
uit komen. Het kabinet wil
voorkomen dat er een lap
pendeken aan tijdszones
ontstaat en vindt dat Neder
land dezelfde tijd moet ken
nen als België en Duitsland.
Premier Rutte besloot
daarom de kwestie op de
lange baan te schuiven.
Er moet een nationaal en breed
gedragen Corona-akkoord
komen dat Nederland richting
geeft in deze moeilijke tijd.
Daarvoor pleiten filosoof Marli
Huijer en hoogleraar ouderen-
geneeskunde Rudi Westendorp
in een interview met deze krant.
Annemieke van Dongen
Chris van Mersbergen
Rotterdam
Hoe verder? Huijer en Wes
tendorp roepen op daarover het
gesprek aan te gaan. foto arie kievit
