II
Syriëganger niet terug in gevangenis
Lezing over celliste
Jacqueline du Pré
8 ZEELAND
BERNARD BLACK BELEEFDE ZIJN AVONTUUR NA NOODLANDING OP SCHOUWEN ELK JAAR OPNIEUW
De gestrande
Engelse gliderpiloot
Bernard Black was
een van de zeventien
personen die in
december 1944 vanaf
de Oosterscheldedijk
bij Zierikzee naar het al
bevrijde Noord-
Beveland probeerden
te ontsnappen. Die
mislukte poging kostte
tien verzetsstrijders het
leven. Ze werden door
de Duitsers bij Renesse
opgehangen. Black
overleefde de oorlog en
schreef zijn Schouwse
ervaringen
gedetailleerd op.
Luitzen Bijlsma uit Zie
rikzee kreeg Blacks ma
nuscript in handen,
raakte gefascineerd door
zijn verhaal en vertaalde
dat in een 144 pagina's dik boek,
verrijkt met authentieke foto's en
landkaarten onder de titel Schou
wen Koorts.
,,Ik heb het alleen in de tegen
woordige tijd gezet en er verder
vooral niks aan veranderd", bena
drukt Bijlsma de historische
waarde van het manuscript. ,,Zijn
avontuur hier leest vanzelf als een
thriller. Doorspekt met de nodige
Engelse humor." Het geeft boven
dien een waardevolle kijk op de si
tuatie in het laatste oorlogsjaar op
Schouwen-Duiveland, ontdekte
Bijlsma bij zijn naspeuringen. Het
bestaan van het manuscript was al
langer bekend, maar tot dusver do
ken er alleen fragmenten uit
Blacks notities op in diverse publi
caties.
Boven het Mastgat
Gliderpiloot Bernard Black (23)
vertrok 17 september 1944 met
meer dan 1500 andere vliegtuigen
vanuit Engeland op weg naar Arn
hem, voor operatie Market Garden.
De zwevers, groot genoeg om der
tig man en licht materieel te ver
voeren, werden voortgetrokken
door bommenwerpers. Boven het
Mastgast kwam een andere com-
binatie te dicht in de buurt van
Blacks Airspeed Horsa en ging het
mis.
Dit is het gevreesde scharen, een
onhoudbare toestand voor een
Dit is het
gevreesde scharen,
een onhoudbare
toestand voor een
zweefvliegtuig op
sleeptouw
zweefvliegtuig op sleeptouw. Hoe
meer ik uit positie naar links wordt
gedwongen, hoe meer ik de sleper
dwing naar rechts te gaan, doordat ik
zijn staart omtrek. Deze toestand
duurt maar een paar seconden en ik
neem de enige beslissing waarop de
training me heeft voorbereid. Ik laat
de sleepkabel los. Terwijl Phil het
overvliegende verkeer in de gaten
houdt, probeer ik voorzichtig uit de
vliegtuigenstroom te komen. Ik draai
geleidelijk naar stuurboord in de
hoop het vasteland te bereiken.
Duitse schutters op drie schepen in
het Keeten Mastgat hebben andere
ideeën en beginnen op ons te schie
ten. Terwijl ik ontwijkende manoeu
vres onderneem, duiken er twee of
drie Typhoons naar beneden en be
schieten de schepen.
Noodlanding
Black maakte een noodlanding op
een kreekrug ter hoogte van de
Middenweg bij Nieuwerkerk. Eén
van de weinige droge plekken in de
polder die door de Duitsers onder
water was gezet.
Ik ben druk bezig met de afdaling
op zoek naar een geschikte landings
plaats. Het gebied is overstroomd
maar één gebied ligt net iets boven
water en ziet er modderig uit. We
landen veilig op het veld dat deel uit
maakt van de boerderij van Kees Ro-
meyn bij Nieuwerkerk en we gaan
van boord. In de verte zien we aan de
Justitie eiste gisteren in hoger be
roep bij het gerechtshof in Den
Bosch alleen nog een voorwaarde
lijke celstraf van 463 dagen bo
venop zijn voorarrest van bijna een
jaar. Dat de aanklager hem niet
meer in de gevangenis wil hebben,
komt omdat hij zich eindelijk goed
laat behandelen aan persoonlijke
problemen, waaronder schizofre
nie. Medewerkers van de reclasse-
ring zeiden dat gisteren. Maar ze
vertelden ook dat hij nog altijd ji-
hadsites bezoekt en extremistische
filmpjes kijkt. Een theoloog gaat
nog met hem praten over de ma
nier waarop hij zijn geloof belijdt.
Z. zou in 2013 naar Syrië zijn ge
reisd en daar in een terroristisch
trainingskamp hebben gezeten.
Daar zou hij na enkele weken weer
zijn gevlucht. Daarnaast werd hij
in 2016 opgepakt in Duitsland, in
een trein vlakbij de Oostenrijkse
grens. Het vermoeden is dat hij on
derweg was naar Syrië.
De rechtbank sprak Rashid Z.
vrij, omdat niet duidelijk was in
wat voor kamp hij zat en waar pre
cies. In 2013 was IS er nog niet. Mo
gelijk zat hij in een kamp van het
Vrije Syrische Leger, dat was opge-
richt om president Assad van de
troon te stoten, niet per se voor ter
reur.
Moslimterreurorganisatie Jabat
Al-Nusra, gelieerd aan Al Qaida,
werd daarnaast pas eind mei 2013
op de terreurlijst geplaatst, toen Z.
weer thuis was.
Antipsychotica
De 26-jarige Middelburger wordt
beter behandeld aan zijn proble
men na een veroordeling begin dit
jaar vanwege bedreigingen. Hij
krijgt nu antipsychotica. Volgens
de reclassering zou het niet goed
zijn als hij weer de gevangenis in
moet. ,,Dan valt alles wat hij nu
heeft opgebouwd weg en valt hij
weer ver terug."
MIDDELBURG De voorstelling
We'll never let you down over het le
ven van Jacqueline du Pré is van
wege de coronamaatregelen voorlo
pig de laatste die in de Zeeuwse
Concertzaal in Middelburg wordt
verzorgd. De kameropera wordt
vrijdag 23 oktober tweemaal opge
voerd: om 16.00 en 20.00 uur.
Ter voorbereiding verzorgt musi
coloog Huib Ramaer een lezing. Hij
vertelt over het mysterieuze leven
van de celliste. Toen ze 26 jaar was
kreeg ze MS. Huib Ramaer is al
vanaf jongs af gefascineerd door het
spel van Du Pré en de verhalen die
over haar verteld worden. In de le
zing van 75 minuten vertelt hij wie
Jacqueline du Pré werkelijk was. Zij
was getrouwd met Daniel Baren-
boim en speelde op jeugdige leef
tijd al op onnavolgbare wijze het
celloconcert van Elgar.
Door de MS kwam een vroegtij
dig einde aan haar wereldtournee.
Zij gaf daarna nog wel celloles. Zij
stierf in 1987, maar haar ster bleef
postuum stijgen door onthullingen
over haar privéleven en haar fami
lie. Haar tumultueuze leven werd
beschreven in het boek A Genius in
the Family door zus Hilary en broer
Piers du Pré. Tijdens de lezing wor
den beelden vertoond van de film
Hilary and Jackie. Vandaag om 19.30
uur in de Zeeuwse Concertzaal.
dinsdag 20 oktober 2020
'Manuscript van Engelse piloot
Bernard Black in 1944 in de cockpit van zijn Airspeed Horsa zweefvliegtuig onderweg voor de operatie
ARCHIEF BERNARD BLACK
Marcel Modde
Nieuwerkerk
-Bernard Black, gliderpiloot
tijdens Tweede Wereldoorlog
Market Garden. foto collectie familie-
De vermeende jihadganger
Rashid Z. (26) uit Middelburg
hoeft ook van het Openbaar Mi
nisterie niet meer de gevange
nis in. Drie jaar terug wilde justi
tie hem nog voor vier jaar ach
ter de tralies hebben.
Den Bosch
De uitspraak is op 29 oktober.
