Tien jaar in Torentje: weinig Ruttemoeheid
Altijd de
anderen
7
CORONA RIVM
Aan het begin van de coronacrisis was
Jaap van Dissel een soort held in de ogen
van velen. Die status is hij inmiddels wel kwijt
Edwin van der Aa
Hans van Soest
Den Haag
RIVM-directeur Jaap van Dissel
praat vandaag de Tweede Kamer
weer bij over de laatste ontwik
kelingen in de corona-epidemie.
De Kamerleden zijn steeds kri
tischer, en het vertrouwen in
Van Dissels RIVM is tanende.
,,Het verhaal van Van Dissel
klopt vaak niet en dat is ernstig,
want het beleid is er goeddeels
op gebaseerd'', zegt Fleur Agema
van de grootste oppositiepartij
PVV. ,,Ik denk niet dat het
kwade bedoelingen zijn, maar
op sommige punten gaat het
mis. Hij freewheelt te veel.''
Nu is Agema vaker hard in
haar oordelen, maar ze staat
niet alleen in haar kritiek. Zeker
het RIVM-advies over de
mondkapjes - het dragen ervan
zou geen meerwaarde hebben -
begrepen veel mensen niet.
In de ons omringende landen
zijn ze al maanden verplicht in
openbare gelegenheden. Van
Dissels Amerikaanse collega
Anthony Fauci adviseerde hem
zich bij te lezen. Toen het kabi
net onder druk van de Tweede
Kamer alsnog het dringende
advies uitvaardigde mondmas-
kers te dragen in winkels en
horeca, herhaalde Van Dissel
dat het weinig toegevoegde
waarde had.
SP-Kamerlid Maarten Hijink
vindt de rol van Jaap van Dissel
'ingewikkeld'. ,,Ik verwacht
van hem dat hij de wetenschap
pelijke literatuur kent op basis
waarvan wij beslissingen kun
nen nemen. Mijn zorg is nu:
houdt hij vast aan zijn mening
of loopt hij daadwerkelijk
achter?''
Niet alleen Kamerleden zijn
kritisch. Een groep weten
schappers, onder wie Robbert
Dijkgraaf, beschuldigt het
RIVM in een open brief ervan
inflexibel te zijn. Dat Nederland
zo veel nieuwe besmettingen
heeft, komt volgens de critici
doordat Van Dissel en zijn
collega's wetenschappelijke
inzichten over de verspreiding
van Covid-19 te laat omarmen.
,,Ik vind dat het RIVM een
beetje slachtoffer is geworden
van de manier waarop het kabi
net communiceert", zegt Marco
Zannoni van het Instituut voor
Veiligheids- en Crisismanage
ment COT. ,,Het kabinet moet
duidelijker uitleggen dat er
meer adviseurs zijn dan het
RIVM en het Outbreak Ma
nagement Team (OMT). En
duidelijk uitleggen waarom het
wel kiest voor de ene maatregel
en niet voor de andere. Nu is
het alsof alles maar ad hoc be
sloten wordt, maar dat is maar
deels waar.''
Dynamiek
Uiteindelijk moet het kabinet
twee dingen met elkaar verbin
den, zegt Zannoni. Enerzijds
adviseren experts zoals Van
Dissel over wat nodig is om het
virus te bestrijden. Anderzijds
is er de maatschappij die dingen
moet kunnen dragen en zelf
ook dingen eist. ,,Een voorbeeld
is het mondkapjesbesluit. Daar-
Het zou raar zijn als
hij nu ineens zegt:
o nee, mondkapjes
hebben wél veel nut
van zeiden de experts: hoeft
niet. Maar er ontstond een
dynamiek in de samenleving,
waardoor het kabinet zei: laten
we het toch maar doen. Ook al
draagt het niet veel bij, alles
beetjes helpen.''
We moeten daarom niet te
heftig reageren als het kabinet
iets anders beslist dan Van Dis
sel zegt, vindt Zannoni. ,,Dat is
prima uit te leggen. Het zou
juist raar zijn als Van Dissel als
wetenschapper ineens onder
maatschappelijke druk zou zeg
gen: o nee, mondkapjes hebben
wél heel veel nut. Het enige dat
zijn geloofwaardigheid aantast,
zijn al die buitenlandse onder
zoeken die iets anders zeggen.
Maar misschien maken ze daar
andere afwegingen.''
Van Dissel heeft tijdens de
coronacrisis allerlei gedaanten
aangenomen. Voor minister
Bruno Bruins was hij een red
dingsboei: het virus was nieuw
en het kabinet verliet zich vol
ledig op het RIVM. Daarna werd
Van Dissel meer kop van Jut:
impopulaire maatregelen wer
den afgekondigd omdat hij die
adviseerde. Dat leidde tot kri
tiek dat het kabinet te veel zijn
oren liet hangen naar de ex
perts. Inmiddels is hij gewoon
adviseur waarnaar het kabinet
niet altijd hoeft te luisteren.
Minister van Volksgezond
heid Hugo de Jonge vindt het
prima dat de RIVM-directeur
zijn mening ventileert, ook al
strookt die niet altijd met het
kabinetsbeleid. ,,Van Dissel
handelt autonoom. Het is aan
het kabinet om op basis van het
OMT-advies, waarvan hij de
voorzitter is, tot besluiten te ko
men. Zolang we die rol beiden
zuiver spelen, gaat dat goed.''
Vandaag is Mark Rutte precies
tien jaar premier. Van de onder
vraagden vindt 35 procent dat hij
het niet goed heeft gedaan. Deze
kiezers zitten vooral bij PVV, SP,
PvdD en FvD. 63 procent van de
ondervraagden vindt dat Rutte
het wel goed heeft gedaan.
Het vertrouwen in
Rutte is met 57 procent
relatief hoog. Een Vcm-
daag heeft dat de afge
lopen tien jaar elk half
jaar gemeten. Het per
centage lag alleen hoger
bij de MHi7-ramp en de maatre
gelen bij de eerste coronagolf.
Het Opiniepanel geeft Ruttes
decennium een 6,2.
Zo'n 58 procent verwacht dat
Rutte premier wordt van zijn
vierde kabinet en daarmee de
langstzittende premier
ooit wordt. 27 procent
verwacht dat niet.
53 procent vindt Rutte
als volgende premier
acceptabel, 40 procent
vindt dat niet.
Van de kiezers die niet
op de VVD stemmen vindt
63 procent het acceptabel als hun
partij in een coalitie komt, die
wordt geleid door Rutte.
Ruttes start, met zijn minder
heidskabinet van VVD en CDA,
gedoogd door de PVV, wordt
door 40 procent als zijn slechtste
kabinet gezien. Het beste kabi
net is de vierpartijencoalitie
Rutte III, vindt 31 procent.
Momenten die de kiezers het
meest zijn bijgebleven zijn Rut-
tes optreden bij de ramp met de
MH17, de coronacrisis, het (uit
eindelijk afgeblazen) afschaffen
van de dividendbelasting en de
belofte van 1000 euro voor iedere
werkende Nederlander.
IN QUARANTAINE
TWEEDE GOLF, DAG 20
We gingen uit eten, nu het nog
kon. Klaar met die corona-
regels. Even ademhalen. Net
toen we de auto in wilden stappen,
kwam de buurvrouw aangelopen. Of ze
een lift kon krijgen? Ik keek mijn vrouw
aan. Ja hoor. We vertrouwden haar wel.
Ze was nooit ziek, toch. We zetten haar
achter in de wagen. ,,Wel de gordels
om'', zei ik nog. Veiligheid voor alles.
Ik moest eerst even langs de super,
parkeerde de wagen en liet het stel
achter. Binnen realiseerde ik me dat ik
m'n mondkapje was vergeten. Shit.
Nou ja, die ene keer. Ik sloeg een paar
noodzakelijke boodschappen in, stond
nog even te twijfelen voor het brood
beleg, werd ik op mijn schouder getikt.
Ik keek om. ,,Harry, kerel!'' Een vriend
die ik al drie maanden niet meer had
gezien. Lockdowngevalletje. Hij stak
zijn hand uit. Ik pakte 'm, sterker, in een
snelle beweging door omhelsde ik mijn
De sfeer was uitgelaten.
Het was nu toch wel
voorbij met die corona?
oude vriend. Ach, die ene keer. En
Harry, die was schoon op zichzelf hoor.
Dat wist iedereen. Enfin, we praatten
gehaast bij. Werk, kinderen, gezond
heid. ,,Beetje kwakkelend'', zei hij en
haalde eens flink z'n neus op. ,,De herfst
komt eraan, hè.''
Zo is 't. Ik nam afscheid met een tikje
tegen zijn wang, spoedde me naar de
kassa en daarna de auto, waar vrouw en
buurvrouw gelukkig in gezellig gesprek
verwikkeld waren. We brachten haar
naar haar bestemming, slechts een
kleine omweg. Als dank kregen we een
lekkere pakkerd. Buurvrouw toch.
We bereikten ons restaurant precies
op tijd. Het was erg rustig. O ja, de pers
conferentie van Rutte. Kunnen we ff
kijken, vroeg ik? ,,Kom maar mee naar
de keuken'', zei de ober. D'r stonden
nog vijf gasten. Maar ze zagen er alle
maal supergezond uit. De sfeer was
uitgelaten. Rutte kwam binnen met een
onbekende tolk. Er ging geroep om
Irma op. 'Irma! Irma!' We wachtten in
spanning af, trokken met onze blikken
bijna de verlossende woorden uit zijn
mond. Het was nu toch wel voorbij met
die corona?
U denkt nu natuurlijk: dit is niet
gebeurd! Is ook zo. 't Was een boze
droom. We waren immers altijd netjes.
Ik, u, wij allemaal. Wij hielden altijd af
stand. Wij hadden altijd ons mondkapje
op. We waren nooit met te veel mensen
thuis. We wasten altijd onze handen.
Een boze droom slechts. Daarom hoeven
we nu ook niet die winter vol strenge
maatregelen in. Het zijn de anderen,
niet wij, die disfunctioneren.
DHR. VAN DISSEL
woensdag 14 oktober 2020
GO
- Marco Zannoni, COT
Bijna twee derde van de kie
zers vindt dat Mark Rutte het
goed heeft gedaan tijdens
zijn tienjarige premierschap.
Dat blijkt uit een onderzoek
van EenVandaag onder het
Opiniepanel.
Jan Hoedeman
Den Haag
Frank
Poorthuis
Frank Poorthuis schrijft dagelijks
over het gezinsleven tijdens corona.
Jaap van Dissel krijgt
veel kritiek. 'Hij freewheelt
te veel', vindt de PVV.
FOTO ANP
