9
dinsdag 13 oktober 2020
Veel ambtenaren hebben geen
zin om brieven en andere teksten
van de overheid begrijpelijker te
maken. Sommigen vrezen minder
serieus te worden genomen als ze
simpeler schrijven. Volgens
staatssecretaris Knops is een
'cultuurverandering' nodig.
Peter Winterman
Den Haag
Een jaar geleden stelde staatssecretaris Ray
mond Knops (Binnenlandse Zaken) een 'Di
rect Duidelijk Brigade' van honderd taalex
perts aan om brieven van de overheid duide
lijker te maken. Sindsdien trekken taalcoa-
ches het land in om ambtenaren te helpen bij
het schrijven van begrijpelijke teksten.
Inmiddels zijn 20.000 overheidsteksten
verbeterd, blijkt uit een enquête van
Knops onder 188 organisaties,
zoals gemeenten en provincies.
,,Dat is echt veel meer dan de
duizend teksten die we vooraf
als doel hadden gesteld'', zegt
Knops. ,,We zien dat de
sneeuwbal gaat rollen.''
Toch blijkt er nog veel weer
stand onder ambtenaren te zijn.
Van de organisaties die zijn begonnen met
het verbeteren van teksten geeft 33 procent
aan 'vaak of zeer vaak' weerstand hiertegen
te ervaren van collega's. Bij nog eens 42 pro
cent is er sprake van 'gemiddelde weerstand'.
Slechts een kwart proeft enthousiasme over
het schrijven van begrijpelijke teksten.
„Het gaat niet vanzelf', erkent Knops. „Ik
denk dat ambtenaren die direct contact heb
ben met burgers heel goed begrijpen
waarom dit moet gebeuren. Het zijn de men
sen die daar wat verder van af zitten, die
weerstand hebben. Dit laat alleen maar zien
dat de cultuur en de houding verder moeten
veranderen."
Juristen
Uit de enquête blijkt dat vooral ict'ers en ju
risten moeite hebben hun taalgebruik aan te
passen. Juristen willen alles 'dichtgetimmerd
hebben', waardoor teksten onbegrijpelijk
kunnen worden. Ambtenaren krijgen ook
het gevoel dat hun vakkennis niet serieus
wordt genomen door de versimpeling van
taal. Verder vinden ze het niet altijd nodig
teksten te veranderen. 'Inwoners begrijpen
het toch wel', is de gedachte. ,,Wij hebben als
overheid de plicht om begrijpelijke bood
schappen uit te zenden'', reageert Knops.
,,Als twee juristen praten over hun vak, be
grijpen de meeste mensen niet waar het over
gaat. Dat vind ik niet zo erg. Het wordt an
ders als die jurist met burgers in gesprek gaat.
Dan moet je het duidelijk willen uitleggen.''
Het kabinet trok vorig jaar 3 miljoen euro
uit voor de 'Direct Duidelijk Brigade'. Het
geld wordt onder meer gebruikt voor een
hulppakket voor overheidsinstanties. Daarin
zitten voorbeeldbrieven, een woordenlijst
met alternatieven voor ambtelijk jargon en
een checklist voor het schrijven in heldere
taal. Volgend jaar komt er ook een speciale
'taalhulplijn' voor ambtenaren, net als een
app die helpt om moeilijke teksten te her
schrijven.
(Hrt&el2.4.lllhotdetl
Dus ik mag gewoon
vanaf nu mijn fiets ook
buiten het fietsenrek
bij ons huis
neerzetten?
Voorbeeld 1
uitnodigingsbrief
Deze verdieping en be
zinning op de toekomst
van de tippelzone willen
wij vormgeven door het
gesprek met u aan te gaan
via de publieke waarde
cyclus met een
zogeheten multiloogtafel.
We willen graag met u
praten over de tippel
zone.
Voorbeeld 2 WMO-brief
OUD
U ontvangt sinds (datum)
ondersteuning op grond van
de Wet maatschappelijke
ondersteuning 2015 (Wmo
2015) en de Verordening
maatschappelijke ondersteu
ning 2017. Uw indicatie van
uit de Wmo is geëindigd of
gaat binnenkort eindigen.
Een huisbezoek voor het
onderzoeken van een nieuwe
indicatie is gepland op
(datum).'
U krijgt sinds (datum) hulp
in de huishouding, u heeft
hier recht op volgens be
paalde wetten. In de bijlage
bij deze brief kunt u lezen
welke wetten dat zijn. Bin
nenkort verloopt uw hulp in
het huishouden. Wij komen
op (datum) bij u op bezoek
om te praten over welke hulp
u nodig heeft en of we uw
hulp gaan verlengen,
stoppen of uitbreiden.'
Voorbeeld 3 brief over bomenkap
OUD
'De (straatnaam) wordt aan de
evenzijde gemarkeerd door 12
lindebomen in het trottoir. De
gemeente is voornemens deze
bomen te rooien en geheel of
gedeeltelijk te vervangen. Reden
van de voorgenomen kap van de
lindebomen is dat de bomen
geen groei meer vertonen en of
geen groeimogelijkheden hebben
en jaarlijks voor flinke wortel-
opdruk aan de verharding - en
daarmee gepaard gaande over
last veroorzaken.'
U woont aan de (straatnaam).
De gemeente is van plan bijna
alle bomen in deze straat te ver
vangen en nieuwe te planten.
Aan de kant met even huisnum
mers staan 12 lindebomen.
Waarom willen wij deze bomen
(voor een deel) vervangen? De
lindebomen zijn groter gewor
den dan de standplaats. De wor
tels van de bomen drukken hier
door de straattegels omhoog.'
GO
Ambtenaar heeft moeite
met simpeler taalgebruik
r!'
ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS
NIEUW
NIEUW
