willen worden (maar het niet werd)
Voordat Willem-Alexander
startte bij de Elfstedentocht,
bakte Wiegel voor hem een ei
17
Na het verlies van haar zus komt Wiegels
schoonzus Marianne vaak in Amerongen.
Beiden zijn diep aangeslagen door de dood
van Jacqueline. Gaandeweg verdiept het con
tact, en tot blijdschap van de kinderen komt
het tot een huwelijk.
Wiegel is 23 jaar met haar getrouwd als er
zich opnieuw een ongelofelijk drama afspeelt.
Ook Marianne verongelukt in haar auto. Het is
nauwelijks te bevatten. Wiegel woont dan op
een boerderij in Diever, waar hij in kleine
kring zijn verdriet deelt. De dreun van het
tweede traumatische ongeluk maakt herinne
ringen aan Jacqueline los. Tot die tijd sprak hij
nauwelijks met zijn kinderen over hun moe
der. Dochter Marieke zegt in het boek: ,,Hij
had zich als het ware zo afgesteld: 'Als ik dat
doe, verlies ik de controle'. Ik kende al die
verhalen niet. Het is voor mijn gevoel 25 jaar
stil geweest. Toen Marianne was overleden,
kwamen die jaren ervoor er alsnog uit. Heel af
en toe hebben we het erover en dan zijn het
ook weer leuke herinneringen. Maar je merkt
nog steeds: uiteindelijk is het een onverwerkte
situatie.''
2. Passie voor autoriteit en
decorum
Burgemeester, dat wil hij worden, roept
hij uit op de lagere school. En als kind is
Wiegel onder de indruk van de pracht en
praal van de Gouden Koets die langsrijdt met
Wilhelmina, op weg naar haar abdicatie in
1948. Zijn vader zet hem op een ladder tegen
de ouderlijke woning op de Amsterdamse Ro
zengracht, zodat hij alles goed kan zien.
Dat hij hecht aan traditie, laat hij zien als hij
in 1977 minister van Binnenlandse Zaken
wordt. Wiegel voelt er niets voor om in het
nieuwe gebouw van het ministerie te gaan zit
ten. Hij resideert in het Torentje, met uitzicht
op de Hofvijver, in navolging van 45 voorgan
gers. 'Reuze handig' laat hij weten, want als vi-
cepremier zit hij zo naast het ministerie van
zijn vriend, minister-president Dries van Agt.
Hij is een paar jaar minister als hij een oud
gebruik in ere herstelt. Wiegel wil dat hij bij
de sluiting van de Staten-Generaal in een
koets met twee paarden, gesecondeerd door 24
ruiters met helmen en sabels, vanaf het Voor
hout naar de Eerste Kamer wordt vervoerd.
Daar zegt Kamervoorzitter Vondeling: ,,Zo
Hans, ik zie dat je met paard en wagen bent
gekomen?''
Met zijn haarlok, studentikoze brilletje en
colberts is Wiegel een opvallende eend in de
bijt in de linkse jaren 70. Zijn liefde voor ver
toon van 'ouderwetse' franje roept bij links er
gernis op, aan rechterzijde geniet men ervan.
3. Omgangsvormen
Zijn losse omgangsvormen en jovialiteit
zijn vermaard. Als prins Willem-
Alexander de Elfstedentocht wil schaat
sen, belt hij in 1985 naar het huis van Wiegel,
op dat moment commissaris van de Koningin
in Friesland. ,,Kan ik een nachtje bij u slapen?''
Marianne neemt op en zegt: ,,Iedereen kan wel
zeggen dat hij de kroonprins is, belt u mijn
man maar in het Provinciehuis.''
Wiegel regelt dat de dienstplichtig militair
onder de naam W. A. van Buuren kan worden
ingeschreven. Voor aanvang van de tocht bakt
hij eieren met spek voor de kroonprins. Als na
afloop een hofdignitaris suggereert dat de
prins snel terug moet naar de kazerne in Den
Helder, zegt Wiegel: ,,Dat kan hij zelf wel
uitmaken.'' Willem-Alexander knoopt er nog
een nachtje aan vast.
Zijn sociale intelligentie stelt hem ook in
staat ingewikkelde politieke deals te sluiten en
vertrouwen te winnen. Precies daardoor
schrijft hij parlementaire geschiedenis. Want
als CDA'er Dries van Agt in de kabinetsforma
tie van 1977 - na 163 dagen hemeltergend on
derhandelen met PvdA'ers die tien zetels heb
ben gewonnen - eruit probeert te komen met
VVD'er Wiegel, gebeurt er een klein wonder.
De partijen hebben samen maar een meer
derheid van twee zetels, een wankele basis
voor een kabinet. Maar waar Van Agt er in
maanden niet uitkwam met Den Uyl, stelt
Wiegel meteen voor: jij tien ministers, ik zes.
Het conceptregeerakkoord wordt aan de frac
ties voorgelegd. De teleurgestelde Van Agt
komt terug met ruim honderd wijzigings
voorstellen van zijn fractie. Wiegel zegt dan:
,,We doen 't zo: driekwart van die amende
menten krijg je, maar één kwart kan ik je niet
geven, want ik heb ook een fractie.'' Van Agt
daarover: ,,Hij leidde mij gewoon door die
formatie heen, hoor. Met zijn veel grotere
ervaring.''
4. Tango met pers en politiek
Wiegel stoot af en trekt aan, als in een
tango. Ook na 1982, het jaar waarin
hij commissaris van de Koningin in
Friesland wordt, blijft zijn geest in Den Haag
rondwaren. Als het slecht gaat met zijn partij,
dreigt immer zijn terugkeer. Partijgenoten als
Ed Nijpels, Joris Voorhoeve en Hans Dijkstal
hebben grote moeite met 'het orakel', dat te
pas en te onpas vanuit het noorden politiek
commentaar geeft.
Wiegel oppert in 1986 de mogelijkheid om
terug te keren op het Binnenhof als minister
Rietkerk (Binnenlandse Zaken) overlijdt. Het
gaat niet door. In 1993 wordt hem de pas afge
sneden door Frits Bolkestein.
Ook daarna blijft Wiegel flirten met het pre
mierschap. In 2002 oppert hij in het tv-pro-
gramma Buitenhofwel premier te willen wor
den in een kabinet van CDA, VVD en LPF.
Pim Fortuyn en Wiegel hebben dan al de
mogelijkheid besproken van een premier
schap voor de laatste als de VVD groter wordt
dan de LPF. Partijprominent Vonhoff zegt het
op prozaïsche wijze: ,,De heer Wiegel heeft
niet binnen de haag zijner tanden kunnen
houden wat zo langzamerhand het karakter
van een jongensdroom begint te krijgen.''
Drie jaar later komt het nog een keer aan de
orde als Jozias van Aartsen fractievoorzitter is.
Hij doet Wiegel het aanbod premier te worden
als de WD de verkiezingen wint. Thuis zeg
gen de kinderen: „Zou je dat nou wel
doen pa?''
Biograaf Sijpersma schrijft: ,,Zijn eeu
wige verlangen wettigt het vermoeden
dat hij Den Haag te vroeg in zijn leven de
rug heeft toegekeerd, ook al was het
besluit weloverwogen.''
\mg&ae.
GO ZATERDAG 3 OKTOBER 2020
1. Met Dries van Agt, 1978. 2. Zoon Eric (toen 5) en dochter Marieke (3), moederdag 1980. 3. Wiegel
vertrekt uit politiek-Den Haag, Ed Nijpels (midden) volgt hem op als VVD-leider. 4. Kenmerkende lach,
naast minister De Ruiter (1979). 5. Een geëmotioneerde Wiegel tijdens verkiezingsdebat 1981. 6. Met
Gerrit Zalm in Le Bistroquet, 2002. 7. Dick uur Dik, op tv met Dick Passchier. fotos anp hollandsche hoogte
is een iconisch beeld dat diepe indruk maakt.
