10 NIEUWS
ZAAK-NICKY VERSTAPPEN DILEMMA
Voor veel mensen
is het helder:
Jos Brech is de
dader in de zaak-
Nicky Verstappen.
Maar de rechter staat
voor een taai
dilemma, met veel
stof tot twijfel. ,,Het
helpt dat er een
hoger beroep volgt.''
zaterdag 3 oktober 2020
Niels Klaassen
Maastricht
a er maar aan
staan. Een oordeel
vellen in de zaak-
Nicky Verstappen.
Met dna-bewijs
dat sterk is, maar
niet het hele ver
haal vertelt, een verdachte die ont
kent en onduidelijkheid over de
doodsoorzaak. Dus werd er in de
gangen rond de Maastrichtse rechts
zaal afgelopen week meer dan eens
verzucht: ,,Ik zou niet graag met die
man ruilen.'' Je zou maar de rechter
zijn die Brech vrijspreekt. En toch is
dat meer dan een theoretische optie.
,,Bij twijfel niet inhalen", is het de
vies voor oud-rechter Frank Wieland
(bekend van de zaak-Holleeder).
,,Dan begin je niet aan een veroorde
ling." Advocaat Gerard Spong om
schrijft het chiquer: 'in dubio pro reo',
citeert hij het adagium met de strek
king dat een verdachte het voordeel
van de twijfel moet krijgen. Als de
drie rechters te veel dubben over de
schuld van een verdachte, dan moet
hij vrijuit gaan, domweg omdat je het
risico niet mag lopen dat onschuldi-
gen lang in de cel verdwijnen. Spong:
,,Dus dat zullen we advocaat Roethof
in de zaak-Nicky Verstappen nog wel
vaak horen zeggen."
Dat zal de komende week blijken,
als de inhoudelijke behandeling ver
dergaat en het OM in Maastricht de
vermoedelijk forse strafeis formu
leert tegen Jos Brech (58). De Lim
burger wordt verdacht van ontvoe
ring, misbruik en het doden van de
jongen in augustus 1998. Nicky Ver
stappen verdween op 11-jarige leef
tijd van een zomerkamp op de
Brunssummerheide, een dag later
werd hij dood gevonden. Voor velen
lijkt Brechs schuld al vast te staan; de
rechters zullen het moeilijker heb
ben met een oordeel. Er is dna gevon
den, maar verder ontbreekt het gro
tendeels aan bewijs, het misbruik is
niet onomstotelijk vastgesteld.
Hoe gaat dat straks in de raadka
mer, waar de drie rechters achter ge
sloten deuren vergaderen over het
vonnis? Kan Brech wegkomen met
zijn curieuze verhaal over zijn vondst
van Nicky? Afgelopen week verraste
hij iedereen met het verhaal dat hij
de jongen in 1998 wel heeft gezien,
maar pas nadat hij overleden was.
Brech had Nicky per toeval aange
troffen in het sparrenbosje tijdens
een plaspauze, zei hij in een video
verklaring. Toen bleek dat Nicky
dood was, had Brech hem 'netter
neergelegd' en 'gefatsoeneerd' om
vervolgens 'in paniek' te vertrekken.
Veeg teken
Op verdere detailvragen bleef de ver
dachte echter stil. En zo ziet het er
toch slecht uit voor Brech, denkt
oud-rechter Wieland. Hij kent het
dossier niet van a tot z, maar het feit
dat de verdachte zo laat met een ver
klaring komt die 'precies past' in het
dossier is alvast een veeg teken. ,,En
als een van de rechters tijdens de on
dervraging dan zegt 'dit schreeuwt
om een verklaring' zoals vorige week
gebeurde, dan is dat niet mis te ver
staan. De verdachte gaf geen ant
woord op de vraag hoe het kon dat
twintig van zijn dna-sporen op en in
de onderbroek gevonden zijn. Die
komen er niet als je een arm recht
legt en hier en daar blaadjes weg
haalt", zegt Wieland. ,,Maar de druk
is groot hoor. Vergis je niet. De fami
lie is er kapot van, de verdachte zit al
twee jaar vast. Dan slaap je wel even
wat minder, ja."
In de raadkamer moet de recht
bank na de strafeis bepalen of er ge
noeg 'wettig en overtuigend bewijs'
is om de verdachte te veroordelen.
Wieland: ,,Ik ging altijd eerst gewoon
een paar keer rond: wat vinden we
van deze zaak? Soms speel je dan ad
vocaat van de duivel tegenover een
collega, je pelt het af. Langzaam maar
zeker ontstaat dan het beeld en zo
kom je tot een beslissing."
En dat is lang niet altijd zwart-wit.
Het laat en leugenachtig verklaren
speelt mogelijk een rol bij het oor
deel, zwijgen op cruciale punten kan
zeker meewegen, maar uiteindelijk
gaat het om het complete plaatje. Het
hele verhaal, alle zogenoemde feiten
en omstandigheden. Wieland: ,,Ik
herinner me een zaak, een simpel in-
braakje op een industrieterrein. Maar
toch: de verdachte werd gevonden
met een rugzak met inbrekerstuig in
de buurt, op een plattegrond van dat
industrieterrein zaten z'n vingeraf
drukken. En hij bleef zwijgen! Ja, dan
houdt het voor mij op, die kreeg dus
de volle mep."
Maar ook ongeloofwaardige verha
len künnen kloppen, en daar zal de
rechtbank altijd rekening mee hou
den, hoe onwaarschijnlijk ook. Neem
de zaak rond Spongs nichtje Vivica.
Zij werd in 2012 dood onderaan de
trap gevonden in haar woning. De
verdachte was haar toenmalige part
ner, er lag een bult bewijs tegen hem.
Hij had leugenachtig verklaard,
poetste sporen weg, er waren zoek
opdrachten gevonden als 'how to kill
without a trace'. Maar experts konden
een val van de trap niet uitsluiten,
een motief ontbrak eveneens. Dus
werd Vivica's partner vrijgesproken,
ook in hoger beroep. Bij serieuze
twijfel past slechts vrijspraak. Spong:
,,Mijn broer, haar vader, is er nog al
tijd door ontdaan. Dus ook dat komt
voor, ondanks leugens."
Al ziet Spong ook risico's voor
Brech: ,,Allereerst is er die riskante
proceshouding. Lang zwijgen, en dan
uiteindelijk met een verklaring ko
men. En de rechter heeft al gewaar-
De rechtbank in
Maastricht, waar de
zaak tegen Jos Brech
dient. foto's anp, erik smits
Als er
twijfel is, dan
veroordeel
je niet.
Helder
- Frank Wieland,
oud-rechter
schuwd dat dit tegen hem gebruikt
kan gaan worden, omdat ze zei dat
het 'schreeuwde om een verklaring'.
Kijk: dat er twijfels zijn over de
doodsoorzaak is op zichzelf lastig,
maar niet onoverkomelijk om tot een
veroordeling te komen. Er zijn men
sen veroordeeld voor moord terwijl
er nooit een lijk gevonden is. Dan
moet de motivering alleen uitvoeri
ger opgeschreven worden. Het dna-
bewijs in deze zaak is klemmend. Al
zal Roethof erop wijzen dat er in 1998
heel anders omgesprongen werd met
bemonstering en dna-bewijs en dat
slordigheid op de loer lag."
Ongeloofwaardig
Oud-rechter Wieland: ,,Maar als er
geen uitleg komt over dna aan en in
de onderbroek, als er vraagtekens zijn
bij iemands verklaring, dan ligt een
veroordeling in de rede. Deze ver
dachte riep geen hulp terwijl hij een
dood jongetje vond? Hij zegt dat hij
iets zag liggen van zo'n grote afstand?
Dan kan de rechter zeggen: we vin
den deze hele constructie zo onge
loofwaardig dat we ervan uitgaan dat
er sprake is van doodslag. Het geeft
deze rechtbank wel ruimte dat dit de
eerste aanleg is, er volgt waarschijn
lijk een hoger beroep, het Hof kan het
dan definitief beslissen."
Het dilemma blijft groot, zegt
Wieland: ,,Als er twijfel is, dan ver
oordeel je niet. Helder. We hebben
bij de Schiedammer parkmoord ge
zien dat je de mist in kunt gaan. Al
kun je ook weer niet bij iedere raad
kamerzitting zeggen: denk aan
Schiedam, daar zaten ze ook
fout!" Spong: ,,Dit is zeker geen mak
kie hoor, al met al blijft dit een moei
lijke zaak, vooral omdat hoe dan ook
de geest van Schiedam rondwaart."
GO
Brech is schuldig, denkt iedereen,
maar rechter heeft meer nodig
