'Met een deel
van de
kinderen die
met jeugdzorg
te maken
hebben, gaat
het door covid
juist beter'
men. Die moest na de basisschool een spe
ciaal traject volgen; daarna zou hij naar het
gymnasium kunnen. De moeder zat met
twintig mensen aan tafel om te besluiten
naar welke school het kind zou gaan, en
niemand van hen had het kind ooit gezien!''
,,Dat jeugdzorg op een manier is georgani
seerd die niet in het belang is van kinderen.
Het geldt niet alleen voor hen. Ik sprak een
meisje met anorexia dat zeven behandelaars
had: een kinderarts, een internist, een beel
dend therapeut, een creatief therapeut, een
kinderpsychiater, een orthopedagoog en
een systeemtherapeut. Zelf wilde ze er
twéé. Dat is wat we in Nederland doen: als
we er niet uit komen, schalen we op en
bemoeien nog meer lagen zich ermee.''
,,Juist kwetsbare kinderen zagen voordelen.
Degenen die al langer moesten thuiszitten
voelden zich prettiger, omdat ze niet meer
de enigen waren. Kinderen die werden
gepest, waren even van de pestkoppen af.
Maar vooral: kinderen kregen meer aan
dacht van hun ouders. Dat vinden ze
belangrijker dan wat dan ook. Maar bij
jongeren die thuis veel spanning ervaren,
was er meer ruzie. En er zijn kinderen van
de radar verdwenen. We vermoeden dat
een deel van hen is vertrokken naar de plek
waar hun ouders als arbeidsmigrant
vandaan kwamen.''
,,Ik heb het gemerkt met de zwartepieten-
discussie, in 2016. Ik was kort in functie en
sprak met kinderen die zeiden vanwege
sinterklaas al vanaf oktober buikpijn te
hebben. Die kinderen gingen - ik vond dat
ontroerend - zelf op zoek naar een oplos
sing. Vanuit die gedachte hebben wij
als Kinderombudsman een standpunt
geschreven: kijk lokaal, ga in gesprek met
ouders en school. Dat heeft me een impact
gehad; bedreigingen naar mij en mijn
kinderen. Ik durfde de supermarkt niet
meer in, heel heftig.
Wat dat 'Kinderombudsman' betreft: dat is
het instituut, persoonlijk word ik ook wel
ombudsvrouw genoemd. Kinderen hebben
daar geen problemen mee, volwassenen
soms wel.''
,,Hij was een echte bohemien. Hij werkte
zich op van onderwijzer tot hoogleraar
psychologie en werd later kunstenaar.
Op vrijdagavonden kwamen bij ons thuis
regelmatig wetenschappers bij elkaar die
ook kunst maakten.
Mijn zus, broer en ik zijn opgevoed met
het beeld van die briljante vader die alles
kon, en waarbij wij middelmatig afstaken.
Toen hij was overleden, ruimden we zijn
huis op en kwam ik intelligentietests tegen
die hij bij ons had afgenomen. Toen bleek
dat ik een veel hoger IQhad dan ik dacht. Ik
had tot dat moment altijd gedacht: ik ben
misschien niet zo slim, maar weet goed
gebruik te maken van m'n sterke kanten.''
,,Eigenlijk heel raar. Tijdens mijn middel-
bareschoolperiode leerde ik graag voor de
vakken waarvan ik wist dat ik er goed in
was, maar ik kocht expres mijn statistiek-
boek voor wiskunde niet. Ik dacht dat ik
statistiek niet zou kunnen en als ik wél
leerde en een onvoldoende haalde, dan
was ik pas echt dom. Ik heb bij mezelf een
soort faalangst gekweekt.''
Ze zoekt even naar een voorbeeld. ,,Vijf
jaar voordat ik als kinderombudsvrouw
begon, was die baan ook beschikbaar. Ate
was toen erg ziek, dus ik kon m'n interesse
niet kenbaar maken. Toen de functie op
nieuw langskwam, hoorde ik dat ik op het
lijstje stond. Ik heb toen zelf laten weten
dat ik ervoor in was, maar heb me bewust
niet specifiek voorbereid op het gesprek.
Zo dacht ik: als ik het niet word om wie ik
ben, dan ben ik niet geschikt. Ik ga me niet
anders voordoen dan ik ben. Dus ik heb
wél meer zelfinzicht.''
,,We kregen wat toen hij 23 was, ik 20. We
zijn 32 jaar bij elkaar geweest. Ate bracht mij
ongelooflijk veel, maar was niet ongecom
pliceerd. Hij was beeldend kunstenaar, in
veel opzichten begaafder dan ik. Hij paste
minder goed in de samenleving, is een
tijdje lang echt ontspoord. Ik kwam uit een
warm nest, was socialer en sensitiever. Ate
zei bij alles wat ik bereikte, zoals toen ik
hoogleraar werd: dat had ik moeten doen.''
,,Niet echt. Ik heb om die reden de kunst
die ik vroeger maakte, altijd maar in een la
laten liggen. Omdat ik al kostwinner was
en Ates ego wilde ontzien. Toen onze zoon
Wybe na het overlijden van zijn vader naar
mijn tekeningen vroeg, heb ik die la weer
opengetrokken. Ze bleken best goed.''
,,Ik doe het weer veel meer, maar niet voor
de ogen van anderen. Zelfportretjes. Omdat
ik in mijn werk merk dat ik zo veel verschil-
Wat zegt dat?
Covid maakt ons dus ook wijzer. Zijn er
meer verrassingen?
Hoe is het om een publiek figuur te
worden: van hoogleraar tot Nationale
Kinderombudsman?
U bent sociaal wetenschapper, maar
deed ook de kunstacademie, net als uw
vader. Wat was zijn invloed?
Hoe ging u daarmee om?
Ergens moet dat goed zijn gekomen.
Bent u veranderd?
U kon dus pas kinderombudsvrouw
worden toen uw man was overleden.
Wat bracht hij u?
Dat vond u vast niet fijn?
Heeft u het tekenen weer opgepakt?
ZATERDAG 3 OKTOBER 2020 29
