7
■■■W-tX-
BOEK EN FILM
zich terugtrok uit het Klimaatak
koord van Parijs. ,,De VS heeft
geen respect meer voor de natuur.
Ik haat het om dit te zeggen, maar
iemand moet het doen. Als je hal
ve land getroffen wordt door zulke
erge bosbranden en je doet alsof er
niets aan de hand is, dat is raar."
In de film toont Attenborough
hoe de mensheid de aarde meer en
meer als haar bezit is gaan be
schouwen. We zien hoe de we
reldbevolking groeide en groeide,
en hoe bijna niemand erover pie
kerde om zijn verworven recht op
een dagelijks stuk vlees op te offe
ren, met een enorme belasting op
het milieu tot gevolg. Attenbo-
rough legt uit dat grote vleeseters
- neem de leeuw - in de vrije na
tuur almaar zeldzamer worden,
omdat er dankzij de mens steeds
minder leefgebied is voor hun
prooien. ,,Die wetmatigheid geldt
voor mensen ook. Onze planeet
kan onze vleesconsumptie niet
aan, daar is geen plek voor."
Zelf eet hij al lang geen vlees
meer. ,,Gek genoeg was het niet
eens een bewuste keuze. Ik kwam
erachter dat ik het niet meer be
stelde in restaurants. Vroeger was
ik ook zo iemand die dacht: dat is
een goed restaurant, daar hebben
ze grote steaks. Maar dat is allang
voorbij. Misschien is het de leef
tijd: ik verlang er niet meer naar."
Of er nog een dier is waar we als
mens iets van kunnen leren? ,,Nee,
daar geloof ik niet in. Dieren heb
ben geen altruïstische levensvisie,
geen morele principes. En wij zijn
net zo slecht, daar heb ik geen illu
sie over. We doen vreselijke din
gen als we de kans krijgen."
Spreekt hier werkelijk de man
die honderden miljoenen mensen
in vervoering bracht met zo veel
moois? Absoluut, het is hem echt.
Maar toch, omdat de hoop als laat
ste sterft, eindigt Attenboroughs
egodocument met een broodno
dige portie positiviteit. ,,Over een
eeuw kan de planeet weer wild
zijn, en ik ga vertellen hoe",
droomt de oude Brit hardop, bij
beelden van windmolens, om-
ringd door wilde dieren. Zijn op
lossing: minder bevolkingsgroei,
alle ballen op schone energie en
collectief overschakelen op een
veel plantaardiger dieet.
Een deel van de oplossing ligt
misschien wel in Nederland, een
van de weinige landen die in de
film expliciet genoemd wordt. Een
dichtbevolkt land, maar wereld
wijd toch de tweede exporteur van
voedsel, legt Attenborough uit.
Dat die export voor een flink deel
ook vlees en zuivel betreft, blijft
onvermeld. Attenborough toont
de efficiënte wijze waarop in ons
land groenten worden geteeld, in
kassen en onder kunstmatig zon
licht. Dat is de toekomst, denkt hij.
,,Ik wil niet te lovend zijn, maar
jullie skills zijn een voorbeeld voor
velen voor ons", zegt hij. Hij wijst
ook op de omgang van Nederland
met het zeewater. ,,Een van de
problemen waar we door klimaat
verandering mee te maken gaan
krijgen, zijn overstromende ste
den. Ook daarover kunnen jullie
de rest van de wereld veel leren."
Parijs
Misschien wordt Attenborough
wel fluitend 100 jaar, of ouder, en
kunnen we hem, de stem van de
natuur, nog jaren horen. Maar
misschien loopt het anders, en is
deze film het slot van een meer
dan indrukwekkend oeuvre. Wat
zou Attenborough de mensheid
en haar leiders op het hart willen
drukken? ,,Dat ze hun handteke
ningen zetten onder internatio
nale verdragen, zoals die van
A life on our planet
David Attenborough
Parijs. We wéten wat er moet ge
beuren. Het is de verplichting van
elke zichzelf respecterende over
heid. Ik hoop dat het gebeurt, want
we staan nu op het randje."
Misschien brengt de coronacri
sis de wereld ook iets goeds, hoopt
Attenborough. ,,Dat we door deze
gezamenlijke vijand ontdekken
dat we hier samen in zitten, met
zijn allen." Hetzelfde geldt voor
klimaatverandering, stelt hij. Als
we klimaatverandering een halt
toe willen roepen, ons duurzaam
willen ontwikkelen en biodiversi
teit herstellen, dan moet het inter
nationaal gebeuren. En dan moet
er veel meer evenwicht zijn tussen
wat landen nemen en geven. De
rijke landen hebben veel geno
men. Nu is het tijd om te geven."
De film begint en eindigt met
Attenborough die zijn leven over
denkt, terwijl hij door spookstad
Tsjernobyl wandelt, daar in Oe
kraïne waar een ongeluk met een
kernreactor een einde maakte aan
menselijke bewoning. Hij ziet pa
rallellen tussen Tsjernobyl en
onze planeet. ,,Slechte planning en
menselijke fouten zorgen in beide
gevallen voor een absolute ramp."
Dat tegenwoordig in Tsjernobyl
verlaten flatgebouwen overwoe
kerd worden door bomen, en dat
de stad ingenomen is door dieren,
is volgens Attenborough ook een
signaal. ,,Met of zonder ons, de na
tuur zal wel weer opkrabbelen.
Van de mensheid kan ik dat nog
niet zeggen. Dit verhaal gaat niet
over het redden van de planeet,
maar over het redden van onszelf."
maandag 28 september 2020
GO
wat we met aarde doen'
rWlÏFE*
}i,i
David Attenborough, hier in
Kenia, filmde decennia mooie
natuur over heel de wereld. Na
tuur die aan het verdwijnen is.
,,Ik ben zo bevoorrecht geweest.
Ik zou me schuldig voelen als ik
nu niets zou doen.'' foto wwf/uk
Beelden uit de film A life on our planet, waarin de beroemde Brit nu eens de achteruitgang van de
natuur benadrukt. Foto rechts: Tsjernobyl. fotos netflix
David
Attenborough
A life on our pla
net is vanaf van
daag te zien in
meer dan hon
derd bioscopen
in Nederland.
Daarna is de film
te zien via Netflix. De film is
mede mogelijk gemaakt door
het Wereld Natuur Fonds. Dat
geldt ook voor het gelijkna
mige boek - Nederlandse titel:
Een leven op onze planeet -
dat op 1 oktober in de winkels
ligt. Van elk verkocht boek
komt 1 euro ten goede aan het
Wereld Natuur Fonds.
Sir David Attenborough (1926)
is wereldwijd vermaard als
brein achter tientallen natuur-
documentaires, waarvan Life,
Frozen Planet, Planet Earth en
Blue Planet de bekendste zijn.
Attenborough won vele prij
zen, ontving talloze eretitels.
Hij werd in 1985 geridderd en
kreeg in 2005 de Order Of
Merit, de hoogste onderschei
ding in Groot-Brittannië. Hij
wordt gezien als de populair
ste levende Brit.
