'We houden
hier niet van
levende
beestjes'
Je zou Christel Schollaardt ge
blinddoekt de depots van Naturalis in kun
nen sturen en ze weet nog steeds feilloos
waar ze zich bevindt. ,,Elke verdieping
ruikt anders'', zegt ze. ,,De alcoholdepots
zitten niet voor niets bovenin. Uit die dui
zenden potten vol sterk water stijgt nogal
een penetrante damp op.'' Mammoetkiezen
hebben een meer aards bouquet. Inktvissen
ruiken zilt. En op de afdeling botanie is het
alsof je met je neus in grootmoeders spece-
rijenrek bent gekukeld. „Vogels? Die stin
ken gewoon.''
Schollaardt kan het weten. Als hoofd
collectie is ze verantwoordelijk voor het
beheer van alle twintig verdiepingen van
de opeengestapelde Naturalisdepots. Waar
in de museumzalen ongeveer 3800 objec
ten staan uitgestald voor het publiek, wordt
achter de gesloten deuren van 'de toren' de
duizelingwekkende omvang van de verza
meling pas echt zichtbaar. Ruim 42 miljoen
opgezette dieren, planten, fossielen, schim
mels en gesteenten worden er bewaard in
stellingkasten, alcoholpotten, insectenlades
en kadaverbakken. En dat is nog een zeer
voorzichtige schatting, zegt Schollaardt.
,,Kijk, deze pot telt als één object. Maar in
werkelijkheid zitten er tientallen schelp
jes in.''
Van buldogmier tot bonobo en van een
denmossel tot emoe; wie wordt toegelaten
tot de schatkamers van Naturalis, krijgt de
indruk dat de ark van Noach op de Leidse
Darwinweg op de klippen is gelopen. Neem
alleen al 'de kudde', de verdieping waar de
hoefdieren rijendik tegen elkaar aan staan
geschurkt. Een verstilde stormloop van
edelherten, steenbokken, kamelen, gnoes,
okapi's, rendieren, reeën, lama's, muskus
ossen en antilopen.
Een collectie van zo'n omvang brengt
voor Schollaardt dikwijls uitdagingen mee.
,,Zo hadden we ineens een ontheffing van
de Opiumwet nodig omdat we op de afde
ling botanie historische cannabis en cocaï-
neblaadjes bewaren. En de oudere prepara
ten op sterk water worden geconserveerd
in meer formaline - een oplossing die mo
gelijk kankerverwekkend kan zijn - dan
we volgens de letter van de wet mogen
bewaren. Maar het zou jaren kosten om
de hele collectie te verpotten.''
De hoofdbrekens waren nog groter toen
de voltallige verzameling tijdens de ver
bouwing van Naturalis, tussen 2016 en 2019,
moest verkassen naar het huidige onder
komen. Hoe breng je een vijf meter lange
wurgslang naar boven die met geen moge
lijkheid in de lift past? Hoe sjouw je de 900
kilo zware potvisschedel door een modde
rige bouwput? En hoe herschik je ondertus
sen 167.000 dozen vol dode plantjes? Schol
laardt: ,,We zijn nu volleerde verhuizers."
En dan te bedenken dat de collectie nog
immer uitdijt. Natuurlijk worden er geen
franjeapen en zadeljakhalzen meer gescho
ten in exotische oorden. Maar in dierentui
nen gaat er nog weleens een olifant dood.
En vanochtend is er bij Terneuzen een over
leden butskop aangespoeld. Ook fanatieke
privéverzamelaars nemen Naturalis in hun
erfenis op, zo bewijst de nalatenschap van
een Brabantse vlinderverzamelaar die op de
insectenverdieping in meterslange stapels
wacht om geïnventariseerd te worden. Even
verderop vraagt alweer de volgende klus om
aandacht: een karrenvracht in kranten ge
wikkelde planten, vanuit Thailand opge
stuurd door onderzoekers. ,,Ze gaan eerst
de vriezer in om bacteriën te doden'', legt
Schollaardt uit. Droogjes: ,,We houden hier
niet van levende beestjes.''
Geknakt gewei
Wat ooit begon als het rariteitenkabinet
van Koning Willem I, is uitgegroeid tot een
van de vijf grootste natuurhistorische ver
zamelingen op aarde. Dit jaar is het twee
honderd jaar geleden dat de vorst 's Rijks
Museum van Natuurlijke Historie opende,
de voorloper van Naturalis. Reden voor een
feestje. Aan Marijke Besselink, inhouds-
ontwikkelaar tentoonstellingen, de taak
om die wildgroei van 42 miljoen objecten
terug te snoeien tot een expositie van
25 zelden vertoonde kroonjuwelen.
,,Met zo'n reusachtige collectie is het
ondoenlijk om gewoon door de depots te
snuffelen en lukraak laadjes open te trek-
18
Kuddedieren
Op de hoefdieren
verdieping staan
de gnoes, edelher
ten, okapi's en an
tilopen rijendik.
Op een andere
verdieping toont
hoofd collectie
Christel
Schollaardt de
vlinderlades.
