pas
EfTH
y(k
18
De bescherming
van bedreigde
diersoorten leunt
steeds meer op
innovatieve
technologie.
Een van de
kartrekkers is
het Nederlandse
Smart Parks, dat
stropers bestrijdt
met slimme
sensoren.
kÉttSB
ïM&bV:
RStfiS
f h dit zijn de
H puppy's.'' Laurens
de Groot, mede
oprichter van de
sociale onderne
ming Smart Parks, klapt zijn koffer
open zoals een huis-aan-huisver-
koper trots zijn stofzuigers de
monstreert. In een bedje van
schuimrubber ligt een verzame
ling matzwarte apparaatjes uitge
stald. Wildlifetrackers. De kleinste
exemplaren - ongeveer zo groot
als twee suikerklontjes - werden
in oktober voor het eerst geïm
planteerd in de hoorns van neus
hoorns in Liwonde, een nationaal
park in Malawi. De grootste - net
wat kleiner dan een pakje bakbo
ter - hangen sinds maart om de
nek van olifanten in hetzelfde
park. Smart Parks ontwikkelde
ook al sensoren voor onder meer
cheeta's, leeuwen en wilde hon
den.
Al sinds de jaren 60 worden
wilde dieren uitgerust met zen
ders die hun omzwervingen bij
houden. De laatste dertig jaar drij
ven die veelal op gps. Elke keer dat
de locatie wordt achterhaald en
doorgeseind, moet er verbinding
worden gemaakt met een satelliet,
ruim 20.000 kilometer hoger. Na
deel: een torenhoog energiever
bruik. Vandaar dat de locatie maar
een paar keer per dag wordt door
gegeven. De batterij is gemiddeld
binnen twee jaar leeg, waarna een
olifant of leeuw moet worden ver
doofd voor het plaatsen van een
nieuwe zender; een stressvolle ge
beurtenis voor het dier en peper
duur voor de parkbeheerders.
Datapakketjes
De zenders van Smart Parks ver
sturen hun data via een zogeheten
LoRaWAN-netwerk, de techniek
die het fundament vormt onder
frt
-*15
m-
het internet of things. Voorwer
pen met weinig vermogen worden
voorzien van draadloze sensoren
die piepkleine datapakketjes ver
spreiden binnen een wijds net
werk van zendmasten. Handig
wanneer je bijvoorbeeld je gesto
len fiets wilt lokaliseren in een
grote stad. Of je olifant dus.
,,Tegen een fractie van de kosten
van een gps-zender kan een LoRa-
WAN-sensor acht jaar lang elk
kwartier zijn locatie doorspelen'',
legt De Groot uit. ,,Of meer dan
dertig jaar bij een interval van
eens per uur. Het is een kwestie
van tijd voordat dieren nooit vaker
Hoe wordt het wildpark
beveiligd?
dan eens in hun leven gezenderd
hoeven te worden.''
Dat is geen overbodige luxe,
aangezien het aantal bedreigde
diersoorten op de 'rode lijst' sinds
2000 verdriedubbelde tot 30.178.
Van zeker 515 soorten resteren
zelfs minder dan duizend exem
plaren, waarschuwden weten
schappers onlangs in het tijd
schrift PNAS. In menig wildpark
zijn natuurbeschermers nog volle
dig afhankelijk van de observaties
van rangers in het veld. Die lopen
vaak achter de feiten aan: het ge
bied is te groot, de dieren te on
voorspelbaar, de slopers te sluw;
om sporen uit te wissen overgie
ten ze gestroopte kadavers bijvoor
beeld met gif zodat de rangers niet
langer gealarmeerd worden door
rondcirkelende gieren.
De Groot begon ShadowView,
de voorloper van Smart Parks, in
2012 na een carrière als recher
cheur bij de milieupolitie en een
tumultueus avontuur bij milieu
organisatie Sea Shepherd. Bij die
organisatie werd hij wereldnieuws
toen hij werd overvaren door Ja
panse walvisjagers. Aanvankelijk
legde de start-up zich jarenlang
toe op surveillance per drones. In
middels is de overtuiging dat een
scala aan sensoren op de grond
parkbeheerders een beter vogel
perspectief biedt op hun eigen ter
rein, zonder dat er diepe zakken of
ingewikkelde trainingen nodig
zijn. De hightech halsbanden zijn
slechts een deel van de slimme
snufjes die informatie doorsturen
naar een centrale controlekamer.
Natuurlijk dragen de stropers
zelf geen zender op hun rug. Maar
ze kunnen wel worden opgemerkt
door bewegingssensoren bij de
parkgrenzen of akoestische senso
ren die geweerschoten opmerken.
Of het valt beter te voorspellen
waar ze zich zullen ophouden,
omdat slimme watermeters door
seinen of een drinkpoel zuiver ge
noeg is om dorstige dieren te lok
ken. „We maken nu ook enorme
stappen op het gebied van kunst
matige intelligentie en machine
learning, glundert De Groot.
„Foto's zijn veel te groot om te ver
sturen over een LoRaWAN-net-
werk. Maar een bewegingsgevoe-
lige bushcamera kan wel op het
apparaat zelf een analyse maken
en aan de bel trekken als hij een
stroper herkent. Nu ziet een ran
ger die beelden pas als hij na we
ken een keer de geheugenkaart
verwisselt."
Obstakels
Zambia, Tanzania, Rwanda, Kenia,
Namibië: in tal van Afrikaanse lan
den zijn natuurgebieden inmid
dels getransformeerd tot smart
park. Sindsdien is de stroperij er
volgens Smart Parks tot het nul
punt gedaald. Maar ook de Noord
Hollandse Kennemerduinen gel
den als proeftuin; om er de bewe-
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 2020 GO
WETENSCHAP Smart Parks wil stropers de
De sensor die neushoorns
MATTHIJS MEEUWSEN
«-ft
-j
1
:.rvW*.
- r I- >*-•
v ,4k t
Bewaking van:
Voertuigen
Apparaten
Dieren/mensen
Door middel van:
Slimme camera's
Vloeistofmeters
Akoestische sensoren
Bewegingssensoren
