4.
Hartje
LIEVE JONGENS
Darwinvinken ,,Het zijn eigenlijk onooglijke
vogeltjes'', zegt Marijke Besselink. ,,En het zijn niet
eens vinken, maar gorzen.'' Toch mocht dit illustere
vijftal op de expositie niet ontbreken. Het gaat na
melijk om enkele van de wereldberoemde 'vinken'
waarop Darwin zijn evolutietheorie baseerde. Hij
verzamelde ze in 1835 op de Galapagoseilanden,
die hij aandeed met zijn schip de Beagle. Van de
31 stuks kwamen er vijf in de depots van Naturalis
terecht. ,,Ze zien er niet uit, maar het blijft wel Dar
win. De heilige graal van Naturalis.''
Koffiebonen
Sandra Donker woont met Jean en hun drie zoons Tip (13),
Alosja (11) en Stas (8) in Monnickendam. De komende tien
weken doet ze verslag over haar leven met de vier mannen.
Een dag aan het strand. Sandra
piekert over de dag dat ook haar
jongste zoon een tiener wordt.
Het was de laatste warme dag
van de zomer, we zaten op het
strandje aan het meer, mijn jong
ste en ik. Het was rustig. Geen
gegil, geen waterscooters, geen
barbecues of coronaparties, dat
seizoen was voorbij; alleen het
geklots van water en het gesnater
van een incidentele eend.
,,Kijk mama'', zei Stas, ,,een
hartje van zand.'' Hij hield een
vormpje omhoog. Inderdaad, met
een beetje fantasie viel er een
hart in te zien, twee boogjes
uitmondend in een puntje, de
randjes korrelig.
Hij legde het klompje hard-
geworden zand voorzichtig op
mijn handdoek. ,,Jij moet er op
passen'', zei hij, en sprong op om
nog één keer te gaan zwemmen.
Ik keek hem na, een jongetje van
8, zon-gebruind na die lange rare
zomer waarin alles anders was, er
was veel onmogelijk maar zwem
men niet, en dat was toevallig wat
hij het liefste deed.
Verderop zaten zijn twee grote
broers met wat vriendjes, ver
genoeg om duidelijk te maken dat
zij met met hun moeder naar het
strand waren. Een zak chips ging
rond, cola light. Twee van hen
gingen al naar 'de middelbare',
de rest nog niet.
Ik luisterde naar het gekwetter
van hun hoge jongensstemmen.
,,Gister had ik tot 4 uur les'',
hoorde ik de oudste met een tikje
bravoure zeggen. ,,Toen waren jul
lie allang uit!'' De anderen keken
naar hem met een mengeling van
benauwdheid en ontzag, in de we
tenschap dat hen volgend jaar ook
een turbulent bestaan als brug
pieper wachtte. ,,En toen moest
ik thuis nog aan mijn wiskunde!''
Stas kwam uit het water, kippen
vel stond op zijn armen. Ik pakte
zijn handdoek en sloeg die om
hem heen. Achter hem weerkaat
ste de zon in de golven, gedempt
door de nevel die de herfst aan
kondigde. Hoe lang zou ik dat nog
mogen doen, hem afdrogen, hem
tegen mij aandrukken als hij het
koud had zonder dat hij zou pro
testeren? Hoe lang nog voor ook
hij met zijn vrienden verderop
zou gaan zitten, in zijn eigen,
nieuwe wereld waarin hij best
zonder mij kon?
,,Heb je het hartje nog mama?''
vroeg hij. Ik kuste hem in zijn natte
haren. ,,Ja liefje'', fluisterde ik in
zijn oor, ,,ikheb je hartje nog.''
In 1883 wilde Nederland tij
dens de Wereldtentoonstel
ling in Amsterdam pronken
met alle 'successen' in de
koloniën. ,,Er werden zelfs
complete dorpen nage
bouwd, waarin Javanen,
Sumatranen en Surinamers
werden opgevoerd'', zegt
Besselink. ,,Zo zie je maar
hoe de tijdgeest is veran
derd.'' Ook konden bezoe
kers kennismaken met exo
tische lekkernijen, waar
onder deze arabica-koffie-
bonen uit Java. Nog altijd
zijn ze bron van weten
schappelijk onderzoek.
,,Bijvoorbeeld om te kijken
hoe de smaak en geur van
koffiebonen is veranderd.''
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 2020 23
