II
Gemeente blijft bij nieuwe kleur vuurtoren
5
VERHALEN UIT DE OORLOG GEVANGEN OP HET DOEK
Het project met de
korte films over de
Slag om de
Schelde krijgt nog
een fraai vervolg.
Kunstenaar John
Nieland verbeeldde
de verhalen van
twee Zeeuwse
oorlogskinderen.
Het resultaat hiervan
is te zien in het
Bevrijdingsmuseum.
De vijf korte films die
zijn gemaakt over de
Slag om de Schelde
trokken de afgelopen
weken veel bezoekers
naar de filmhuizen en Film by the
Sea. Ze blijven voorlopig ook te
zien, want het Bevrijdingsmu
seum in Nieuwdorp heeft beslo
ten ze komende tijd permanent te
vertonen, inclusief foto's van het
ontstaansproces van de films.
Maar er is meer. Sinds kort
hangt ook een indrukwekkend
groot schilderij van kunstschilder
John Nieland uit Kortenhoef in
het museum. Binnenkort komen
er bovendien enkele kleinere wer
ken van hem bij. Ze zijn het resul
taat van Vage herinneringen, een
onverwacht zijproject van Het
Pamflet, een van de vijf films.
Moderne touch
Nieland werd gegrepen door de
Slag om de Schelde. Hij kende Jus
tin Heyl, regisseur van Het Pamflet,
van vroeger.
,,Ik maak kunstwerken die gaan
over het verleden, maar wel met
een moderne touch", zegt Nieland.
op doek. Dat heb ik op een heel
eenvoudige manier gedaan, een
beetje in de stijl van CoBrA. Het
gaat niet alleen over oorlog en on
derdrukking, maar vooral ook over
vrijheid. Door op een speelse ma
nier met vrolijke kleuren te wer
ken wil ik laten zien dat vrijheid
iets moois is waar we zuinig op
moeten zijn. Dat moet ook aan de
volgende generatie worden door
verteld."
Het enorme schilderij, Occupa
tion Oppression Liberation Zeeland
1940-1945 getiteld, heeft hij nu ge
schonken aan het Bevrijdingsmu
seum. Hij maakte ook vier kleinere
oliewerken. Die zijn binnenkort
tijdelijk in het museum te zien.
Nieland hoopt dat deze uiteinde
lijk worden geveild of verkocht.
Met de opbrengst wil hij Justin
Heyl helpen om nog enigszins uit
de kosten voor diens film te ko
men.
Het verhaal van de twee zussen
en de totstandkoming van de
kunstwerken zijn vastgelegd in
een korte documentaire, die on
line is te bekijken. ,,Er werd thuis
heel weinig over de oorlog ver
teld", zegt Carla Guit in de film.
,,Mijn vader kon het ook niet uiten
en hij wilde, denk ik, zijn kinde
ren beschermen. Dat hij het de
laatste weken van zijn leven pas
verteld heeft, dat vond ik zo bij
zonder."
,,Toen ik hoorde dat Justin met de
Slag om de Schelde bezig was,
dacht ik: wat is dat? Het is best wel
amazing dat we daar zo weinig van
afweten. D-Day en Market Garden
kennen we allemaal wel, maar de
Slag om de Schelde? Ik wist het
niet."
Luitenant
Om zich in te leven, zocht hij con
tact met Carla Guit-Evers uit
Woubrugge, de moeder van zijn
vroegere vriendin. Zij is in de oor
log geboren in Biervliet. Samen
met haar oudere zus Ine Janse-
Evers, die nu in Groede woont,
was ze bereid om - als tweede ge
neratie - haar herinneringen te
vertellen. Hun vader was Piet
Evers (1911-1998), tijdens de oorlog
luitenant in het leger. In de jaren
vijftig werd hij burgemeester van
Kattendijke en later van Kortgene.
Een soort trance
,,Terwijl de zussen vertelden, ben
ik gaan schilderen", zegt Nieland.
,,Ik heb geprobeerd in een soort
trance te komen, om hun emoties
op te vangen en die weer te geven
Ik wil laten zien dat
vrijheid iets moois is
waar we zuinig op
moeten zijn
Drie weken geleden stond heel
Schouwen-Duiveland op zijn kop.
Zo'n beetje de voltallige nationale
pers toog naar Nieuw-Haamstede
om verslag te doen van de rel rond
de iconische vuurtoren, die na ze
ventig rood-witte jaren plotseling
oxiderood zou worden geschilderd.
Het lijkt nu stil, maar dat is het
niet. Achter de schermen is flink
vergaderd door de betrokkenen. De
gemeente Schouwen-Duiveland,
die het besluit nam tot de nieuwe
kleur, heeft Rijkswaterstaat en de
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed
op bezoek gehad. Die staan volgens
de gemeente pal achter de nieuwe
kleuren.
Grondig onderzoek
,,Kleurdeskundigen van de Rijks
dienst voor Cultureel Erfgoed heb
ben grondig wetenschappelijk on
derzoek gedaan naar de historie van
dit Rijksmonument", laat de ge
meente weten, in antwoord op kri
tische vragen van VVD en Pvda.
,,Dat heeft uitgewezen welke kleu
ren in het verleden op de toren zijn
aangebracht. De nieuwe kleuren
We doen alles om
dit onzalige plan
terug te draaien
doen dus recht aan de geschiedenis
van de vuurtoren. Daarom hadden
we ook verwacht dat de reacties
overwegend positief zouden zijn.
Maar dat waren ze niet. En dat
had de gemeente kunnen weten als
ze van tevoren van omwonenden
had overlegd, zegt Jan Edu Kelder
namens de Belangenvereniging
Nieuw-Haamstede. ,,Maar in de ge
sprekken die er waren, kwamen al
leen de werkzaamheden ter sprake.
Niets werd er gezegd over de kleur.
Dat is heel vreemd."
Twijfels
De vereniging heeft zo haar twijfels
bij de zorgvuldigheid van het
kleuronderzoek. ,,Wie schildert
zo'n iconische vuurtoren nou in de
kleur die het maar vijf van de 180
jaar heeft gehad? Doe dan grijs, dat
was die toren honderd jaar lang.
Maar roestbruin, nota bene amper
zichtbaar vanaf zee, zoals bezorgde
zeevarenden inmiddels hebben la
ten weten. We hebben de wethou
der gevraagd of er rekening is ge
houden met de veiligheid, maar het
antwoord was nee."
De gemeente heeft inmiddels la
ten weten dat het niet van stand
punt verandert: de vergunning is
onherroepelijk en Rijkswaterstaat
kan gaan schilderen. Maar de belan
genvereniging legt zich daar niet
zomaar bij neer. Kelder: ,,De ge
meente trekt zich terug achter pro
cedures, maar dat laten we niet zo
maar gebeuren. Wij onderzoeken
elke stap die in dit proces is geno
men en bereiden een zienswijze
voor. We doen alles om dit onzalige
plan terug te draaien."
woensdag 23 september 2020
Inspiratie uit Slag om de Schelde
Rolf Bosboom
Nieuwdorp
Het schilderij Occupation-Oppression-Liberation Zeeland
1940-1945
A John Nieland werkend aan zijn schilderij. foto claudia baburek
De documentaire is te zien op
johnnieland.nl/vage-herinnerin-
gen.
-John Nieland, kunstschilder
De vuurtoren van Haamstede
wordt oxiderood en niet anders.
Die conclusie trekt de gemeente
Schouwen-Duiveland na ge
sprekken met zowel overheids
instanties als bewoners. Die
laatste groep laat het er echter
niet bij zitten.
Wendy Wagenmakers
Nieuw-Haamstede
- Jan Edu Kelder,
Belangenvereniging
Nieuw-Haamstede
ffii.
M't Lkho W
