NIEUWS 13
Provincies openen transfermarkt om beurse economie op gang te helpen
Provincies als Noord-Brabant en
Overijssel bieden hoop voor projecten
die door de stikstofcrisis klem zitten.
Zij staan toe dat stoppende boeren hun
stikstofruimte verkopen aan bijvoorbeeld
(wegen)bouw en industrie. Maar in zowel
landbouw- als milieuhoek broeit het verzet.
en kleine anderhalfjaar
nadat de rechter het Ne
derlandse stikstofbeleid
naar de prullenbak ver
wees, zijn overheden nog
altijd naarstig op zoek naar oplossin
gen om uit de impasse te komen. Als
bijvoorbeeld een nieuwe weg wordt
aangelegd, moet eerst glashard wor
den aangetoond dat dit in geen enkel
beschermd natuurgebied tot extra
stikstofneerslag leidt. De verlaging
van de maximumsnelheid zorgde
voor een heel klein beetje lucht, maar
andere maatregelen komen voorals
nog niet van de grond. Zo probeerde
minister Carola Schouten van Land
bouw het dieet van koeien zo aan te
passen dat ze minder stikstof zouden
uitscheiden. Maar de weerstand on
der melkveehouders bleek enorm en
het resultaat te onzeker.
De nieuwste poging om de vergun-
ningverlening vlot te trekken, komt
nu van verschillende provincies.
Noord-Brabant, Zeeland en Overijs
sel hebben een soort stikstoftransfer
markt in het leven geroepen. Zij
staan toe dat stoppende boeren de
stikstofruimte die zij gebruiken ver
kopen aan bijvoorbeeld een (wegen-)
bouwproject. Op die manier zou de
extra uitstoot direct gecompenseerd
kunnen worden. De Brabantse pro
vinciebestuurder Erik Ronnes (CDA)
ziet deze methode - 'extern salderen'
genaamd - vooral als een tussenstap.
,,We moeten op termijn zorgen voor
minder stikstof in de natuur, het rap
port van de commissie-Remkes biedt
daarvoor goede handvatten. Maar het
is ook van groot belang dat de ver
gunningverlening op gang komt.''
Over extern salderen wordt door
Rijk, provincies en andere betrokken
partijen al een jaar moeizaam over
legd. In theorie is het de makkelijkste
en meest logische weg uit de impas
se: de benodigde stikstofruimte is op
papier immers vooral te halen bij de
veehouderij. Niet alleen omdat die de
grootste uitstoter is, maar ook omdat
heel veel boerenbedrijven stoppen.
Als die ruimte in heel Nederland vrij
verhandelbaar zou zijn, zouden
bouw, verkeer en industrie al lang uit
de problemen zijn.
Risico's
Maar extern salderen brengt ook
forse risico's met zich mee. Zo zou
een run kunnen ontstaan op stop
pende veehouderijen, waarbij vooral
het recht van de sterkste geldt. Mede
daarom zijn boerenorganisaties fel
gekant tegen de werkwijze van de
provincies. Herman Litjens van boe-
renorganisatie ZLTO wijst bijvoor
beeld op de plannen om rijksweg A58
bij Breda te verbreden. ,,Er is daar re
latief veel stikstofruimte nodig. De
overheid moet daar echt flink bij
boeren gaan kopen om dat mogelijk
te maken. Dat betekent dat veehou
ders die daar in de toekomst iets wil
len, achter het net vissen: de ruimte
is dan immers al vergeven.''
Of stoppende boeren goud in han
den hebben omdat zij hun stikstof
ruimte te gelde kunnen maken, ver
schilt overigens nogal van geval tot
geval. Op plekken waar weinig boe
ren zijn en de stikstofruimte schaars
is, kan de prijs volgens analisten flink
oplopen. Op locaties die verder van
de natuur af liggen of waar het aan
bod aan stoppende boeren groot is,
valt minder te verdienen.
Ook provincies zijn verdeeld over
de gevolgen van deze stikstofhandel.
Het is van
groot belang
dat de
vergunning
verlening
weer op
gang komt
Zo wil Gelderland extern salderen
vooralsnog niet mogelijk maken.
,,We hebben hier met de Veluwe het
grootste natuurgebied van Neder
land'', stelt gedeputeerde Peter
Drenth (CDA). Door de grootte en
centrale ligging leiden ontwikkelin
gen in andere provincies vaak ook tot
extra stikstof op de Veluwe. ,,Als wij
dit nu toestaan, vrezen we een enor
me jacht op de stikstofruimte van
een beperkt aantal boerderijen. Ter
wijl het óók belangrijk is dat we boe
renbedrijven behouden in het gebied
rond de Veluwe. Die bepalen mede
het landschap.''
Onzeker
In de agrarische sector, maar vooral
ook bij milieuorganisaties bestaat bo
vendien de vrees dat extern salderen
juist tot meer stikstofneerslag zal lei
den. Op papier is dat niet zo: bij elke
stikstoftransactie mag maar 70 pro
cent van de ruimte worden gebruikt.
De overige 30 procent komt - in the
orie - ten goede aan de natuur. Maar
daaraan kleven onzekerheden: onder
meer omdat een boer die zijn stal
niet vol heeft staan ook de stikstof
ruimte mag verkopen van dieren die
hij in de praktijk niet heeft. Mobilisa
tion for the Environment (MOB), de
organisatie van Johan Vollenbroek
die het Nederlandse stikstofbeleid
met succes aanvocht, bereidt zich al
voor op een nieuwe gang naar de
rechter. Misschien zelfs wel zij aan zij
met de actieboeren van Farmers De
fence Force (FDF), die ook al juridi
sche stappen hebben aangekondigd.
dinsdag 22 september 2020
GO
Vechten om stikstofrechten
van stoppende boeren begint
Boeren die stoppen met hun bedrijf, kunnen voortaan in sommige provincies hun stikstofrechten aan andere bedrijfstakken verkopen. foto teun kweekel
Lukas van der Storm
Eindhoven
- Erik Ronnes (CDA),
gedeputeerde
van de provincie
Brabant
