5
We zeiden:
1opde100
gaat dood.
Dat zouden
er dan deze
week640
zijn. Dat
aantal halen
we gelukkig
niet
Kunnen ziekenhuizen nu meer coronapatiënten
redden?
Ongewild werd gepionierd met
diverse medicijnen, zegt Diederik
Gommers, voorzitter van de Ne
derlandse Vereniging voor Inten
sive Care (NVIC). ,,Dat is nu echt
anders. We hebben virusremmers
(remdesivir, red.) en herkennen
veel beter de grofweg twee types
coronapatiënten. De eerste groep
krijgt last van bloedstolsels, zij
krijgen bloedverdunners, soms al
thuis. De andere groep heeft last
van een overreactie van het af-
weersysteem, aan hen geven we
steroïden, zoals dexamethason.
Uit studies blijkt dat dat de sterfte
met wel 30 procent kan verlagen.''
De gemiddelde ligduur van co
ronapatiënten op de intensive care
is flink afgenomen. Van bijna 21
dagen in het voorjaar, naar 16 da
gen in de zomer. ,,Die daling
schept ruimte'', zegt Gommers.
Dit voorjaar was er volop discussie
over triage: wie moet er gered
worden als voor twee patiënten
maar één bed beschikbaar is? Dat
zwarte scenario lijkt voorlopig ver
weg.
Tegelijk met een daling van de
gemiddelde leeftijd, van 64 tijdens
de eerste golf naar 60 nu, steeg het
aantal tachtigers op de ic. Een te
ken dat ook voor hen gewoon een
ic-bed beschikbaar is, stelt Gom-
mers.
Pakken verpleeghuizen
het anders aan?
Veel ouderen die overleden aan corona,
woonden in een verpleeghuis: ruim 5400
van de bijna 9000 overledenen ontvingen
'langdurige zorg', stelt het CBS. Verpleeg
huizen bleken niet berekend op het dodelijke
virus. Inmiddels lijkt de situatie onder con
trole. Gemiddeld overlijdt dagelijks ongeveer
één bewoner aan corona, blijkt uit het corona
dashboard, en worden enkele tientallen bewo
ners positief getest.
,,Het aantal nieuwe besmettingen is heel be
perkt'', zegt Mireille de Wee van ouderenzorg
koepel ActiZ. ,,We hebben veel geleerd van de
eerste fase. Er is geen tekort meer aan bescher
mingsmiddelen. Als een cliënt of medewerker
besmet is, kunnen we preventief testen.'' In de
meeste verpleeghuizen mogen bewoners weer
bezoek ontvangen, al wordt dat bezoek drin
gend gevraagd afstand te houden. Het bezoek-
verbod dat zoveel leed veroorzaakte, is opgehe
ven en zal ook nooit meer als algemene maat
regel worden opgelegd, beloofde het kabinet.
De Wee: ,,Elk verpleeghuis maakt bij een uit
braak nu zijn eigen afweging. Als er geen men
sen met dementie wonen, zijn minder ingrij
pende maatregelen nodig omdat je bewoners
goed kunt instrueren en isoleren. Mensen met
dementie kunnen zelf niet aangeven of ze
klachten hebben. Dan kan preventief testen
nodig zijn.'' De maatregelen in verpleeghuizen
verschillen per regio. In gebieden met veel be
smettingen wordt bezoekers en personeel
soms gevraagd mondmaskers te dragen.
Krijgen we minder virus binnen
nu we afstand houden?
In theorie kan dat zeker, maar er is geen hard
bewijs voor, zegt viroloog Ab Osterhaus. ,,We
zagen in de beginperiode artsen en verpleegkun
digen die erg ziek werden nadat ze zonder be
schermingsmiddelen mensen met corona behan
delden. Maar er moet echt meer onderzoek ko
men.'' Na een studie onder meer dan 1000 patiën
ten, gepubliceerd in The Lancet, stelden onder
zoekers vast dat hoe meer virus, des te groter de
kans om te sterven. Viroloog Marion Koopmans
(Erasmus MC) waarschuwt voor te snelle conclu
sies: ,,Dit artikel toont maar een klein effect, waar
andere studies veel grotere variaties laten zien.''
Ook in de dagelijkse Nederlandse praktijk ziet ze
een ander beeld: ,,Bij studenten die positief tes
ten, treffen we juist heel hoge viral loads aan. Zij
hebben echter heel milde klachten.''
5.
Is er iets veranderd in de groep
mensen die is besmet?
Dat is moeilijk met cijfers te staven, omdat er
dit voorjaar veel minder werd getest. Tegen
over de 1 miljoen mensen die (naar schat
ting) corona kregen, stonden slechts 41.000
officiële gevallen. Dat was dus het topje van
de ijsberg, dat vooral bestond uit te zware en
oudere patiënten. Met het huidige testbeleid
is een veel groter gedeelte van de 'coronapi
ramide' zichtbaar. Ook mensen met lichte
klachten komen in de statistieken, vaak zijn
dat jongeren. Ongeveer 85 procent van de
positieve tests wordt inmiddels vastgesteld
bij mensen jonger dan 60 jaar. Eén ding staat
vast. In de tweede golf raken weinig ouderen
besmet. Ter vergelijking: in de laatste week
van maart werden 1600 zeventigers positief
getest. Afgelopen week 247, terwijl het test
beleid nu juist ruimer is. Daardoor zitten er
meer 'lichte' gevallen bij. Kortom: het aantal
ouderen met echt serieuze klachten ligt nog
lager dan 247. Dat komt onder meer doordat
zij zich beter aan de coronaregels houden.
7.
Hebben we te maken met
een mildere virusvariant?
Het is een populair gespreksthema aan
de stamtafel van hobbyvirologen: is er
een nieuwe coronavariant? Het span
nende antwoord luidt: ja, eigenlijk wel. Er is
een virusmutatie die 'de boel overneemt',
zoals Marion Koopmans het noemt. Het gaat
om de Spike D6i4G-variant, zo genoemd
omdat de mutatie zich voordeed bij een van
de uitsteeksels van de 'kroon' van het coro
navirus.
Deze versie ging al langer rond, maar uit
'dna-onderzoek' is gebleken dat hij echt do
mineert. De reden: hij is besmettelijker en
'wint' dus van anderen, zegt Koopmans, die
de coronastambomen onderzoekt. ,,Zulke
mutaties ontstaan per toeval, we onder
scheiden er nu meer dan tweehonderd we
reldwijd. Virussen vermenigvuldigen zich
in cellen van de gastheer, daarbij ontstaan
soms 'slordigheidsfoutjes' bij het kopiëren.
Dan kan er een mutatie komen.''
De million dollar question: is deze mutatie
milder of juist dodelijker? En: werken de nu
ontwikkelde vaccins als het virus verandert?
Dat is onderzocht, zegt Koopmans: ,,Er is
geen effect op vaccinaties en ook geen ver
band met een mildere of ernstigere ziekte.''
9.
Zijn de huidige maatregelen
nodig?
Als zoveel dingen beter gaan dan toen, is het
dan nodig om meteen fors te reageren op een
stijging in het aantal besmettingen? Experts
waarschuwen: te vroeg juichen is riskant. Zij
zien ook dat ouderen minder vaak besmet raken,
en zien vooral daarin een oorzaak voor het lage
aantal slachtoffers. Tegelijk wijzen ze op een
wetmatigheid: als grote aantallen jongeren be
smet raken, zullen ze uiteindelijk ook ouderen
aansteken. Het is de vaste route bij een infectie
ziekte, stellen ze. ,,Ik snap de bezorgdheid'', zegt
intensivist Peter van der Voort. ,,Aan de andere
kant hebben we gezegd dat het beleidsdoel is dat
de situatie in de ziekenhuizen hanteerbaar is.
Dat is die nu, dus in die zin hoefje niet drastisch
in te grijpen. Maar dat is een politieke afweging.''
Het probleem is, zegt hij, dat je pas achteraf
weet wat je had moeten doen. Dit voorjaar
schrok Nederland ook pas wakker toen het bijna
te laat was. Virussen gedragen zich exponentieel.
Eén patiënt besmet er 2, dat worden er 4, 8, 16,
enzovoort. Het brein kan daar moeilijk mee om
gaan. Of, zoals een Amerikaanse wetenschapper
het zegt: ,,Je denkt dat je de situatie prima onder
controle hebt, tot vlak voor het moment dat je de
situatie helemaal niet meer onder controle
hebt.''
maandag 21 september 2020
GO
Voor de mensen die tóch in het
ziekenhuis belanden, is het per
spectief inmiddels ook anders.
Dit voorjaar zochten ic-artsen
naarstig naar de beste behande
ling. Patiënten werden standaard
op hun buik gedraaid en vaak be
ademd met hoge druk, zoals ge
bruikelijk bij mensen met een
longontsteking.
De bezoekregeling in mei: met bewoners
praten vanaf een hoogwerker.
FOTO HERMAN STÖVER
Experts zien dat mensen die nu besmet
raken, gemiddeld jonger en dus minder
kwetsbaar zijn dan tijdens de eerste golf.
-Jan Kluytmans, OMT
