Bijna helft van de GGD's voerde coronatests niet juist uit
9
CORONA REGIOMAATREGELEN
Met gerichte ingrepen moet de tweede coronagolf
gebroken worden. Al is het de vraag hoe effectief dit
regionale experiment is. Steden afsluiten is geen optie: ,,We
leven niet in de middeleeuwen.''
et aantal besmettingen
loopt in en rond de grote
steden zo hard op dat er
vandaag nieuwe maatre
gelen volgen. Steden en
(veiligheids-)regio's gaan niet op
slot, reizen blijft mogelijk, verwacht
een ingewijde. Wel voert het kabinet
in een aantal regio's een avondklok in
voor de horeca, werd gisteravond be
kend. RIVM-directeur Jaap van Dis
sel opperde deze maatregel vorige
week al in deze krant. ,,Studentenso-
ciëteiten en horeca 's avonds laat
dicht, beperking van het aantal soci
ale contacten: zulke maatregelen
hebben dan effect", zei Van Dissel.
Actie is nodig nu het aantal be
smettingen maar blijft oplopen. Gis
teren noteerde het RIVM het record
aantal van 1766 nieuwe gevallen, in
ziekenhuizen loopt het aantal patiën
ten ook op, al is er nog geen sprake
van een tweede golf in de zorg.
'Optimale lockdown'
En zo gaat de Nederlandse virusbe
strijding een nieuwe fase in, waarbij
regionale ingrepen verkozen worden
boven landelijke actie. De bazooka
van dit voorjaar - een landelijke in
telligente 'lockdown' - blijft in de
kast, met een scalpel hopen kabinet
en burgemeesters het virus er nu
weer meer onder te krijgen. Hierbij
Ik vind het te
makkelijk
alleen naar de
studenten te
wijzen
Nederlanders
leven intensief
samen en
reizen veel
gaan ze op zoek naar een 'optimale
lockdown' die de economie spaart en
het virus controleert: ,,Dat zal niet
waterdicht zijn, natuurlijk", zegt
Frits Rosendaal, hoogleraar klinische
epidemiologie aan de Universiteit
van Leiden. ,,We leven niet in de
middeleeuwen, waarin steden afge
sloten werden met wachters voor de
poorten om de pest buiten de deur te
houden. Maar met gerichte maatre
gelen kun je best het aantal potenti
ële contacten verminderen, minder
mensen naar de stad laten komen."
Hoewel burgemeesters bij eerdere
restricties nog last hadden van hore-
catoerisme uit gebieden waar regels
strenger waren, denkt Rosendaal dat
bijvoorbeeld studenten niet zomaar
100 kilometer verderop feest gaan
vieren. ,,Maatregelen moet je wel
enigszins grofmazig nemen, op re
gionaal niveau, voor provincies, of
zelfs voor de Randstad."
Afgelopen voorjaar werd ook nog
even geprobeerd om zulk maatwerk
te leveren, maar corona was al zo
breed verspreid dat de hygiëne- en
reisregels voor Brabant na zes dagen
uitgebreid werden tot de rest van het
land. ,,Nederlanders leven intensief
samen en reizen veel", zei RIVM-di-
recteur Jaap van Dissel toen in een
toelichting. Dat klonk als: het 'dorp
Nederland' lijkt te klein voor lokaal
ingrijpen.
Maar ditmaal is het anders, denken
kenners. Door het intensieve testbe-
leid en de algemene maatregelen (af
stand houden, thuis blijven bij
klachten) is er meer kans om clusters
heel precies aan te pakken. Snelheid
is gezien de rappe stijging dan wel
geboden, waarschuwden de virolo-
gen en experts van het Outbreak Ma
nagement Team (OMT) afgelopen
week in hun advies, zo meldt een
bron. ,,Het is vervolgens aan het ka
binet en de veiligheidsregio's wat er
moet gebeuren."
Al zijn de mogelijkheden beperkt,
want aan veel extra knoppen kunnen
de bestuurders niet draaien. Hand
having kan op plekken misschien
strenger, communicatiecampagnes
onder doelgroepen kunnen gelan
ceerd worden, hotspots kunnen
dicht of beperkt open, maar de vraag
is of het gros van de besmettingen
daarmee wordt voorkomen.
De GGD's slaagden er afgelopen
week in bij een kwart van de nieuwe
gevallen een vermoedelijke besmet
tingslocatie aan te wijzen. En daaruit
blijkt dat nog altijd meer dan de
helft daarvan herleid kan worden
naar de thuissituatie, 10 procent
raakte besmet bij andere familiegele
genheden, nog eens 10 procent op
het werk, zo'n 6 procent bij vrien
den. Studentenverenigingen en -
feestjes vormen in dat GGD-staatje
slechts 1,8 procent van de besmet
tingsbronnen, horeca is goed voor 5,5
procent. Rosendaal: ,,Daarom vind ik
het ook te makkelijk om alleen naar
de studenten te wijzen, ze zijn ook
weer niet met zóveel."
Dat constateert de Inspectie Ge
zondheidszorg en Jeugd (IGJ) na
onderzoek in alle 25 GGD-regio's
dat is uitgevoerd in juli en augus
tus. De inspectie uit forse kritiek op
de manier waarop de GGD's de
tests afnamen, zo blijkt uit het rap
port dat vandaag is uitgekomen.
,,Bij bijna de helft van de GGD's ziet
de inspectie hier verbeterpunten'',
verklaart de toezichthouder.
De 'meeste verbetering' is vol
gens de inspectie te behalen 'bij het
uitvoeren van de tests'. Meerdere
GGD's wijken af van de Covid-19-
richtlijn van het RIVM, die uitge
breid beschrijft hoe tests moeten
worden afgenomen. ,,GGD-mede-
werkers waren zich onvoldoende
bewust van het risico op besmet
tingsgevaar bij het afnemen
van een test'', constateert de in
spectie.
Volgens hoofdinspecteur Korrie
Louwes van de Inspectie voor Ge
zondheidszorg en Jeugd gaat het
daarbij om 'praktische verbeter-
punten, die de GGD's direct heb
ben opgepakt'. ,,Het beeld dat de
helft van de GGD's van alles niet op
orde had, is echt niet terecht.''
Volgens de hoofdinspecteur is
nergens geconstateerd dat er daar
door mensen nodeloos zijn besmet.
,,Maar het risico was er wel'', aldus
Louwes. Zo kon het volgens haar
misgaan bij het 'op een goede ma-
nier terugzetten van testbuisjes en
bij het aan- en uittrekken van be
schermingsmiddelen'. ,,Er is altijd
een risico dat er iets van het virus
op een schort landt, omdat je ook
besmette personen test. Als je dan
je schort niet goed uittrekt, is dat
Het kon misgaan
bij het terugzetten
van de testbuisjes,
meldt de inspectie
riskant.'' De inspectie adviseert in
het rapport meer aandacht te heb
ben voor 'de omgang met persoon
lijke beschermingsmiddelen', het
scheiden van schoon en vuil afval
en de manier waarop het afval
wordt afgevoerd.
vrijdag 18 september 2020
'De stadspoorten
dichtgooien kan
in deze tij d niet'
Niels Klaassen
Den Haag
- Frits Rosendaal,
hoogleraar klinische
epidemiologie
-Jaap van Dissel,
RIVM
De uitvoering van coronatests
werd bij bijna de helft van de
GGD's niet op de juiste manier
gedaan, blijkt uit onderzoek van
de Inspectie Gezondheidszorg
en Jeugd. Zo waren GGD-mede-
werkers zich onvoldoende be
wust van besmettingsgevaar bij
de testafname en werden be
schermingsmiddelen niet altijd
op de goede manier gebruikt.
Marcia Nieuwenhuis
Utrecht
Een GGD-
medewerker
voert een test
uit. FOTO ANP
