Park Oosterschelde hoopt op Haags geld
Bewogen historie van een vijfhoek
Essay over kracht regioprovincies
8 ZEELAND
Ook wordt slufter zandmotor
i W:
Uitgangspunt van het hele plan is
een nieuw landschap creëren
waarin het strand, de duinen en de
bestaande recreatie vloeiend in el
kaar overlopen. Daarin is ruimte
voor kleinschalige verblijfsrecrea-
tie. Dat geldt zeker voor het weste
lijk deel van het gebied langs de
Banjaardweg, maar ook voor de
strook grond tussen de Vredenhof-
weg en de N57. Het toestaan van
kleinschalige verblijfsrecreatie is
noodzakelijk om het maken van
nieuw landschap te betalen, zo
blijkt uit de visie voor het Ban-
jaardgebied die binnenkort ter in
zage komt. Een plan dat is opge
steld in samenspraak met diverse
belanghebbenden en past in de
Kustvisie.
Het Banjaardgebied op het meest
westelijke puntje van Noord-Beve
land is vanuit economisch perspec
tief bekeken heel belangrijk voor
Noord-Beveland. Een toeristische
trekker van formaat, maar dat zie je
er niet vanaf als je er met de auto
langskomt. Dan zie je vooral duin
doorn, vakantiehuizen en een
groot hotel. Ook de parkeerplaats
valt op, maar dat daarachter nog
een heel gebied en groot strand
verscholen gaat, weet niet ieder
een.
Dat gaat veranderen. De eerste
aanzet is al gedaan door de belang-
SPOREN IN DE DELTA
Wat duijvel, moet men hier
noch seven dagen slaegs
staen?' weeklaagde Con-
stantijn Huygens in november
1645. De befaamde geleerde, diplo
maat en dichter lag met de stad
houderlijke troepen voor Fort
Moerspui ten zuidoosten van
Zuiddorpe. Het was een grote vijf
hoekige schans, die nog niet eens
rijkste duinovergang bij de grote
parkeerplaats heel grondig aan te
pakken. Deze kreeg een luxe uit
straling. De duinen en het strand
beginnen al op het moment dat je
de auto uit stapt. Ook de andere
overgangen moeten in deze sfeer
worden aangepast. Het Banjaard-
strand wordt een echt familie-
strand.
Een ander onderdeel van het
plan is de bestaande slufter in het
gebied inzetten als zandmotor van
het strand. Het Banjaardstrand
kampt met een zandprobleem om
dat het afkalft. Om de zoveel tijd
Banjaardgebied bij
het N-Bevelandse
Noordzeestrand
wordt aangepakt
moet er nieuw zand opgespoten
worden. Door nu de slufterdyna-
miek te herstellen, ontstaat er
nieuwe natuur waar niet alleen
dieren en planten van profiteren,
maar ook de strandbezoekers. In de
slufter wordt zand afgezet dat je
kan gebruiken voor het behoud
van het strand.
Al die aanpassingen en het creë
ren van nieuw landschap betekent
wel dat ook het verkeer moet wor
den aangepakt. Per saldo zullen er
evenveel auto's kunnen staan,
maar niet allemaal meer dicht bij
het strand. Noord-Beveland wil
stimuleren dat mensen op de fiets
ofwandelend naar het strand gaan.
De conceptvisie Banjaardgebied
komt binnenkort ter inzage en is te
vinden op de website van de ge
meente Noord-Beveland.
was voltooid. De Spanjaarden had
den de versterking ongeveer een
jaar tevoren gesticht op een hoog
gedeelte in de Moerspui, een oude
vaarweg tussen Gent en Axel die
sterk was verbreed door inunda
ties in 1586. De binnengracht van
het fort was ruim 35 meter: 'Zo
groot als die van Hulst,' meldde
Constantijn. De borstwering stak
ongeveer 7 meter boven het maai
veld uit, twee dammen vormden
de verbinding met de wal.
Huygens was mee op veldtocht,
onder meer om prinses Amalia
van Solms te informeren over de
matige gezondheid van haar echt
genoot, stadhouder Frederik Hen
drik. Het eigenlijke beleg van
Moerspui vond plaats door graaf
Willem Frederik van Nassau-
Kun je de natuur tegelijkertijd be
schermen en door mensen laten
beleven? Dat is de doelstelling bij
de vernieuwing van het Nationaal
Park Oosterschelde en hengelt
daarvoor naar geld in Den Haag en
Middelburg.
Op initiatief van de Tweede Ka
mer ligt in Den Haag 5,45 miljoen
Zeeland en Friesland gaan samen
een essay schrijven over de kracht
van regioprovincies. De auteurs
zijn professor Caspar van den Berg
van de Rijksuniversiteit Gronin
gen (Campus Fryslan) en doctor
Herman Lelieveldt van University
College Roosevelt.
Het moet een 'prettig leesbaar
en wetenschappelijk onderbouwd
Dietz, stadhouder van Friesland.
Twaalf dagen na de capitulatie van
Hulst, op 16 november, kon Huy-
gens aan Amalia berichten dat
ruim 350 Spaanse soldaten met
drie stukken geschut Moerspui
hadden verlaten. Het behoorde tot
de laatste Spaanse roerselen in
oostelijk Staats-Vlaanderen.
De omvang van het fort liet toe
dat er een geplaveide hoofdstraat
met goten werd aangelegd. Iepen
en wilgen werden aangeplant.
Voor de nieuwe bezetting met
aanhang stelde men een school
meester en predikant aan. Er was
sprake van een kerk, woonhuizen
en een windmolen. Er kwam zelfs
een vroedvrouw naar het fort.
Maar na de Vrede van Munster
in 1648 verminderde het belang
euro klaar voor Nationale Parken
nieuwe stijl. Doel is om van die
parken een sterk merk van inter
nationale allure te maken. Het Na
tionaal Park Oosterschelde (NPO)
wil graag een graantje meepikken.
Daarvoor is een aantal projecten
ingediend. Een ervan is het verwe
ven en versterken van de land
bouw en de natuur. Dat moet ook
zichtbaar en beleefbaar worden
gemaakt. Met andere Nationale
essay' worden dat (deels) ook als
opiniestuk kan worden aangebo
den aan landelijke media.
Het Montesquieu Instituut in Den
Haag ziet het wel zitten om er een
boekje van te maken dat de pro
vincies ter promotie kunnen aan
bieden aan relaties.
Boodschap
Maar er moeten ook wat noten in
worden gekraakt. ,,De weten
schappers gaan opschrijven wat de
van Fort Moerspui. De sterke stro
ming tastte het aan, in de jaren na
1682 werd het verlaten. Na een
korte heropleving tijdens de
Spaanse Successieoorlog (1701
1714) is Moerspui geslecht. De
kleine gemeenschap leefde voort
als de hervormde gemeente van
het grotendeels katholieke Zuid-
dorpe.
Bij een archeologische verken
ning in 1991 bleek dat de omwal
ling tot ongeveer 1 meter boven
het maaiveld bewaard was geble
ven. Een vijfhoekig bosperceel
geeft de contouren van het bin
nenplein aan. Deze vijfhoek maakt
op luchtfoto's een mysterieuze in
druk. Geen wonder dat aan dit
verlaten fort een volksverhaal ver
bonden raakte, met bekende in-
Parken wordt gewerkt aan het pro
ject 'Maak trekvogels beleefbaar'.
Verder zet het NPO in op duur
zaam watervervoer voor toeristen
en op onderzoek naar verdronken
dorpen.
In totaal heeft het NPO 460.000
euro nodig. Als Den Haag de helft
toekent, legt de provincie de rest
erbij. Gedeputeerde Anita Pijpe-
link (PvdA, natuur) denkt dat de
aanvraag kansrijk is.
kansen zijn van regioprovincies als
Friesland en Zeeland, die in veel
opzichten op elkaar lijken", zegt
commissaris van de koning Han
Polman. ,,Maar het is ook een
boodschap aan de rijksoverheid."
Daarbij gaat het om de vraag hoe
regioprovincies slimmer kunnen
worden bestuurd, zowel ter plekke
als vanuit Den Haag.
Het essay verschijnt nog dit jaar.
Zowel Friesland als Zeeland steekt
er 5000 euro in.
grediënten, zoals een zwarte
spookhond en een koffer met
goud. Zijn er werkelijk schatten
verborgen op Fort Moerspui? Ze
ker: die van de historie en de ver
beelding.
woensdag 16 september 2020
Meer natuur
in gebied bij
de Banjaard
GO
Entreepunt Nationaal Park Oosterschelde Wemeldinge. foto joeri wisse
Meer natuur en een slufter die
fungeert als een kleine zandmo
tor. En om dit alles mogelijk te
maken, wordt kleinschalige ver-
blijfsrecreatie toegestaan. Het
Banjaardgebied bij het Noord-
Bevelandse Noordzeestrand
wordt aangepakt.
Melita Lanting
Kamperland
Jan J.B. Kuipers
Een tweewekelijkse rubriek
over Zeeuwse vondsten, histori
sche sporen en verhalen.
Ernst Jan Rozendaal
Middelburg
Ernst Jan Rozendaal
Middelburg
Fort Moerspui.
FOTO GOOGLE SATELLIETOPNAME
