Rutte in Kamer onder vuur over EU-herstelfonds
EUWS 11
SCP CORONACRISIS
De coronacrisis beïnvloedt slechts beperkt
ons levensgeluk, ziet Kim Putters van het Sociaal
en Cultureel Planbureau. Hij waarschuwt wel. ,,De
rek raakt eruit en de klap kan nog komen.''
Kim Putters (46),
directeur van
het SCP, had
zelf de afgelo
pen maanden
steeds meer
moeite met de
crisis. ,,Het viel me steeds zwaar
der om maar weinig mensen tegen
te komen. Door alsmaar thuis aan
de keukentafel te werken miste ik
de gesprekjes bij de koffieauto-
maat. Verder vind ik het heerlijk
om mijn ouders te knuffelen en
goede bekenden te omhelzen.
Jeetje, wat wordt het leven saai als
je dat allemaal niet meer kunt
doen!''
Het SCP komt vandaag in het
rapport De sociale staat van Ne
derland 2020 tot een vergelijkbare
conclusie: mensen zien de crisis
en de 1,5 metersamenleving na
tuurlijk niet als prettige ontwikke
lingen en deze gebeurtenissen lei-
den tot grote veranderingen in de
stemming over het land en de po
litiek. Tegelijkertijd voelen veel
Nederlanders zich er nog goed bij.
Putters: ,,In de achterliggende
periode heeft de eenzaamheid er
vooral ingehakt bij 75-plussers. Zij
misten hun kinderen, kleinkinde
ren en vrienden vreselijk. Maar
verder komen de meeste mensen
redelijk door deze periode heen,
ondanks een vermindering van
sociale contacten. Alleen moet het
niet te lang meer duren. Anders
zal de groep mensen die zich een
zaam voelt, snel groeien.''
Nederland lag er vóór de coro
nacrisis goed bij, verklaart de
SCP-directeur de veerkracht. Veel
mensen waren tevreden over hun
leven. ,,Al dat goede is niet met
een weg. Dus zijn we de eerste
periode samen best oké doorge
komen, met veel beroep op een
gevoel van saamhorigheid. Daar
beginnen nu scheurtjes in te ko
men. Terwijl we nog steeds het
Nederland van februari zijn, maar
wel met een stapel problemen er
bij.''
Zo verliezen vooral mensen met
tijdelijke en flexibele dienstver
banden en zelfstandigen hun
werk. Putters: ,,In de sectoren die
het hardst zijn geraakt - toerisme,
recreatie, evenementen, de uit-
zendbranche - werken veel flex-
werkers, die vaak minder oplei
ding of een niet-Westerse migra
tieachtergrond hebben. Zij zaten
Je moet zorgen dat
mensen voldoende
sociale contacten
houden
al in een uitermate kwetsbare po
sitie, daar komt nu deze coronacri
sis bovenop. Bij deze groep zien
we dat rek eruit raakt. En de klap
kan nog komen.''
Daarnaast verzetten steeds meer
Nederlanders zich tegen de coro-
naregels. Putters: ,,Mensen hadden
er vooralsnog heel veel voor over
om dat virus in de greep te krijgen.
Daarvoor wilde iedereen wel even
wat vrijheden inleveren. We
hoopten dat alles snel weer nor-
maal zou worden. Naarmate dat
steeds maar niet gebeurt of lukt, is
het logisch dat mensen gaan twij
felen aan maatregelen en degenen
die deze verzinnen.''
De SCP-baas vindt het 'hart
stikke gezond' dat in een democra
tie vragen worden gesteld en twij
fels worden geuit. ,,Dat zeg ik ook
steeds op het Binnenhof tegen po
litici: vervelend als jullie draagvlak
afbrokkelt, maar we leven ook ge
woon in een land waar je naar op
vattingen van anderen moet luis
teren. Daar moet je niet zenuw
achtig van worden.''
Snelkookpan
Het kabinet valt volgens hem ook
niet te benijden. Want er is een
economische crisis, een gezond
heidscrisis én een sociale crisis
gaande. Putters: ,,Alles gaat nu te
gelijk in een snelkookpan. Dat is
nieuw. Je moet nü handelen om de
economische en gezondheids
schade beperkt te houden, maar
ondertussen nadenken over toe
komstige sociale gevolgen. Want
we weten uit vorige crises dat de
stijging van armoede en psychisch
leed vaak anderhalf jaar later komt
bovendrijven.''
Het Sociaal en Cultureel Planbu
reau adviseert het kabinet daarom
te onderzoeken hoe mensen in tij-
den van fysieke afstand toch 'bete
kenisvolle ontmoetingen' kunnen
hebben. En het 'belang' van 'maat
schappelijke samenhang' proberen
te onderkennen.
Putters: ,,De 1,5 meter kan nooit
het nieuwe normaal zijn. Dus je
moet zorgen dat mensen genoeg
sociale contacten houden om toch
een zinvol leven te leiden. Onder
steun mantelzorgers, houd sociale
voorzieningen zoals dagbesteding
en jeugdzorg in stand. Regel dat
onderwijs en zorg op niveau blij
ven. Verder zorgt werken ervoor
dat we onder de mensen blijven.
Dus wij hameren er aan het Bin
nenhof echt op dat werk kan door
gaan, in zo veel mogelijk secto
ren.''
Want zelfs als de pandemie snel
onder controle komt, zullen de ge
volgen nog lang doorwerken,
voorspelt de SCP-directeur. ,,Deze
crisis is zo diep en groot dat die op
iedereen wel een bepaalde impact
zal hebben. Als we later oud zijn,
zullen we ons 2020 nog herinne
ren. Dit is een belangrijk moment
in onze geschiedenis. Alhoewel in
het verleden ook vaak is gebleken
dat er uiteindelijk niet zo veel ver
andert. Laten we deze periode
aangrijpen om het slechte achter
ons te laten en het goede mee te
nemen de toekomst in.''
Een groot deel van de oppositie én
coalitiepartij CDA wil van premier
Mark Rutte opheldering over de
'noodrem' die in juli in Brussel op
zijn voorspraak werd bedongen.
Daarmee zouden subsidies aan lan
den die hun economie niet hervor
men, kunnen worden gestopt. Maar
nu lijkt de geldstroom alleen tijde
lijk te kunnen worden opgeschort.
,,Is het slechts een pauzeknop?''
wilde Pieter Omtzigt (CDA) weten.
Volgens Geert Wilders (PVV) had
Rutte geen mandaat om Nederland
'weer de pinautomaat van de EU te
laten zijn'.
Ook volgens SP-Kamerlid
Renske Leijten had Rutte terug
moeten gaan naar het parlement
voor hij zijn handtekening onder
het akkoord had gezet. ,,In het re
geerakkoord staat: geen gezamen
lijke schulden. De minister-presi
dent komt thuis met gezamenlijke
schulden.'' Zij noemde de deal 'niet
democratisch'.
Volgens Rutte is hij 'geen rode lij
nen' overgegaan. ,,Ik ben de pre
mier. Ik moet de inschatting maken
of dit goed is voor Nederland en in
lijn is met de wens van de Kamer.
On balance is dit een goed pakket.''
Ook benadrukte de premier dat dit
een eenmalig pakket is in uitzon
derlijke tijden. Het herstelfonds
krijgt steun van in elk geval de coa
litiepartijen en PvdA en Groen
Links.
'Vrekkige vier'
In juli bereikten de 27 lidstaten van
de Europese Unie na negentig uur
onderhandelen een akkoord over
het herstelfonds, dat de Europese
Unie uit de economische crisis
moet trekken die door de corona-
pandemie ontstond. Rutte werd in
Brussel gezien als de leider van de
'vrekkige vier', de landen die zich
lange tijd verzetten tegen geza
menlijke, Europese schulden en
wel leningen wilden, maar geen
giften. Het kwam hem op de bij
naam Mr. No te staan. Maar volgens
Kamerlid Henk Krol werd dat al
snel Mr. Yes. ,,Dat betekent dat Ne
derland vanaf 2028 tot 2058 1 mil
jard euro extra kwijt is aan de EU.
Dan is de heer Rutte 91 jaar.''
Wilders verweet Rutte dat hij
heeft 'gejokt' toen hij stelde tegen
giften te zijn. ,,U heeft het toch ge
daan.'' Hij vergeleek dat met Ruttes
verkiezingsbelofte uit 2012 dat er
'geen cent naar Griekenland' meer
zou gaan. Die belofte kon hij niet
waarmaken. Wilders: ,,Dit verge
ven mensen u niet, dat zult u mer
ken volgend jaar maart.''
Rutte ziet echter 'een fundamen
teel meningsverschil' over de rol
van de EU. Volgens hem is een sta
biele EU in het belang van Neder
land, dat voor een groot deel afhan
kelijk is van buitenlandse handel.
donderdag 10 september 2020
FOTO MARCO DE SWART
Edwin van der Aa
Den Haag
- Kim Putters, SCP
Premier Mark Rutte kwam gis
teravond in de Tweede Kamer
onder vuur te liggen over het
Europees herstelfonds van
750 miljard euro.
Hanneke Keultjes
Den Haag
Premier Mark Rutte. foto anp
