7
Hjmm
Leerlingen van de basis-
en de middelbare school
gaan weer 'gewoon' naar
school, maar studenten zitten
nog vooral achter hun laptop
digitale colleges te volgen.
Kan dat niet anders?
zaterdag 5 september 2020
Universiteit Leiden
Ellen van Gaaien
Hanneke Keultjes
Utrecht/Den Haag
e ziet als een berg
op tegen volgende
week: de werk
groepen begin
nen weer. Twee
dejaars student
Interdisciplinaire
Sociale Weten
schappen Rosanne Leguit (18) volgt
die onveranderd via haar laptop. ,,Die
werkgroepen zijn bedoeld om te dis
cussiëren en samen tot een nieuw in
zicht te komen. Maar digitaal werkt
dat niet met 25 studenten in een
Google Meet. Je kunt moeilijk com
municeren, de verbinding werkt niet
altijd goed en je kunt elkaar niet al
tijd zien."
Anders dan andere studenten mag
Rosanne tot en met oktober zelfs nog
geen enkele les op de Universiteit
Utrecht in levenden lijve volgen. ,,Ik
heb een beetje pech dat mijn studie
gemakkelijk online kan." De eerste
jaars krijgen voorrang. Zij mogen één
keer per twee weken naar de univer
siteit voor een werkgroep. ,,Ik hoor
van de meeste studenten om me
heen dat ze misschien één keer per
week een uurtje naar de universiteit
mogen, of soms één keer in de twee
weken. Het houdt nog niet over."
De fysieke lessen zijn dit jaar voor
namelijk voorbehouden aan nieuwe
studenten: eerstejaars en studenten
die beginnen aan een masteroplei-
ding, bijvoorbeeld aan een nieuwe
universiteit. Hogescholen en univer
siteiten zeggen, net als voor de zo
mer, 20 tot maximaal 40 procent van
de studenten kwijt te kunnen.
De hogescholen halen dat niet, op
een aantal piekmomenten na. ,,Het is
nog erg rustig", zegt een woordvoer
der van de Vereniging Hogescholen.
,,We weten niet zo goed hoe dat
komt. Hebben opleidingen uit voor
zorg toch vaak gekozen voor online
lessen? Zijn studenten terughoudend
met naar de school komen? We zijn
dat nu aan het analyseren, zodat we
de capaciteit zo goed mogelijk kun
nen benutten."
Het contrast met het basisonder
wijs en middelbare scholen, die sinds
het einde van de zomervakantie weer
volledig open zijn, is groot. Dat komt
vooral doordat studenten volwassen
zijn en dus 1,5 meter afstand van el
kaar moeten houden. Volgens de ex
perts van het Outbreak Management
Team (OMT) spelen jongeren een
grotere rol bij de verspreiding van het
coronavirus dan kinderen. Deze zo
mer werd dat zichtbaar: onder jonge
ren, ook onder studenten, steeg het
aantal coronagevallen explosief.
Dat stelt de hogescholen en univer
siteiten voor een dilemma. Hoorcol
leges met vijfhonderd studenten
kunnen niet op school worden gege
ven. Kleinere colleges en werkgroe
pen kunnen wel, maar moeten wor
den verspreid over de dag en de week
om te zorgen dat het op de onder
wijscomplexen niet te druk wordt.
Ruimtegebrek
Daarom kiezen de opleidingen er
voor om het eerste semester van dit
collegejaar nog 70 tot 90 procent van
de lessen online te geven. Met name
practica, werkgroepen en sociale ac
tiviteiten gebeuren op locatie. Die
beslissing is ook ingegeven door
ruimtegebrek. Want waar geef je in
Werkgroepen
zijn bedoeld
om samen tot
nieuw inzicht
te komen.
Digitaal werkt
dat niet
- Rosanne Leguit (18),
student in Utrecht
totaal zo'n 750.000 Nederlandse stu
denten les als zij onderling allemaal
1,5 meter afstand moeten houden?
De studentenorganisaties hebben
daar wel een suggestie voor. Zij vin
den dat hogescholen en universitei
ten zalen moeten huren in de steden
waar ze zijn gevestigd om daarmee
het aantal leslocaties uit te breiden.
De Radboud Universiteit in Nijme
gen doet dat al. Dagelijks kunnen
duizend studenten lessen volgen in
Concertgebouw De Vereeniging en
in de Stadsschouwburg Nijmegen.
Op- en afschalen
Dat voorbeeld zouden meer instel
lingen moeten volgen, vinden stu
dentenorganisaties ISO en LSVb. Er
zijn andere universiteiten, waaron
der die in Twente en Rotterdam, die
er serieus naar hebben gekeken. Toch
heeft bijvoorbeeld de Erasmus Uni
versiteit ervoor gekozen geen tenten
neer te zetten, maar de openingstij
den naar de avonduren en zaterdagen
te verruimen. ,,Dat is vrij eenvoudig
te realiseren en we kunnen daarmee
gemakkelijker op- en afschalen", ver
klaart een woordvoerder. Een woord
voerder van de universiteitenkoepel
VSNU noemt de in Nijmegen geko
zen oplossing 'een goed voorbeeld'.
,,Maar je moet het wel kunnen beta
len."
De studentenorganisaties vinden
dat het kabinet financieel moet bij
springen, zodat meer studenten fy
siek onderwijs kunnen krijgen. Ze
klagen dat studenten het volle pond
moeten betalen - en in veel gevallen
hun studiefinanciering moeten le
nen - terwijl zij door de coronamaat
regelen niet het onderwijs krijgen
dat zij hadden verwacht. Alleen voor
studenten die in de laatste fase van
hun opleiding zitten en daar vertra
ging oplopen, is compensatie gere
geld.
,,Acht van de tien lessen zijn on
line. Je kunt niet volhouden dat dat
geen impact heeft op de kwaliteit
van het onderwijs", stelt Lyle Muns,
voorzitter van de Landelijke Studen
ten Vakbond (LSVb). Bij de studen
tenorganisatie zijn ze geschrokken
van 'hoe weinig er live gebeurt'.
Muns: ,,We horen dat er een gebrek
aan docenten is. Het is natuurlijk een
hele opgave om een werkgroep in
kleine groepjes studenten op te knip
pen, want dan moet die meerdere
malen worden gegeven. De werk
druk onder docenten in het hoger
onderwijs is al hoog."
In een poging om toch zoveel mo
gelijk studenten 'even in de ogen te
kunnen kijken', wordt in een vak op
de Hogeschool Utrecht aan dertig
studenten, verspreid over drie loka
len, lesgegeven. De docent staat in de
ene zaal en degenen in de andere
twee kijken digitaal mee met de les.
Tussendoor pendelt de docent tussen
de lokalen waar de overige twintig
studenten zitten en beantwoordt
daar vragen. ,,Die fysieke ontmoeting
is heel waardevol", stelt een woord
voerder.
Om nog iets van het studentenle
ven te ervaren, verruilde Rosanne de
kamer bij haar ouders voor een stu
dentenkamer in Utrecht en sloot ze
zich aan bij een vereniging. ,,Ik reed
laatst met de bus over De Uithof en
dacht 'ik herken het helemaal niet
meer'. Ik heb al sinds maart geen live
colleges meer gehad. Nu ik in Utrecht
woon, kan ik in ieder geval met an
dere studenten afspreken."
Colleges zijn begonnen,
maar studenten zitten thuis
