Zo kom je
tot een
gewogen
oordeel
Kunsthistoricus Wieteke van Zeil over hoe kunst helpt te oordelen
We zijn gewend om snel te oordelen, op sociale
media vaak zelfs té snel. Maar hoe kom je eigenlijk
tot een oordeel? Kunsthistoricus Wieteke van Zeil
pleit voor het loslaten van onze instinctieve mening.
26
STAPPENPLAN
Neem de tijd. Laat het even rusten,
stop het in een laatje en kijk, als je
alle factoren hebt laten mee
wegen en een beetje tijd hebt
genomen, wat dan je oordeel is.
„Behalve je stemming kan ook je
achtergrond en opvoeding je oordeel
beïnvloeden. Want je opvoeding
leert je wat 'normaal' zou zijn en wat
niet. Gezinnen, culturen en religies,
daar komen de eerste oordelen uit
voort. En dat kan een gewogen oor
deel aardig in de weg zitten.''
STAP 5
Weet dat als je dezelfde situatie
over een jaar meemaakt, dat je er
weer heel anders over kunt
denken. Daardoor ga je nu minder
krampachtig vasthouden aan je
meningen, alsof ze bij je identiteit
zouden horen. Je mening is een
optelsom van allerlei factoren, die
op dat moment een rol spelen.
,,Weet dat ons weten en ons kennen
beperkt is. Blijf dus altijd een deurtje
openhouden voor verandering van je
mening en blijf openstaan voor de
mening van anderen. Hoe anders die
aanvankelijk in jouw ogen ook mag
zijn.''
Altijd iets te vinden, de kunst van het
oordelen van Wieteke van Zeil is ver
schenen bij Atlas Contact (€25).
,,Je verwacht het misschien niet,
maar naar kunst kijken is ideaal om
goed oordelen te oefenen. Je krijgt in
een museum beelden aangereikt,
geen woorden. De betekenis van een
kunstwerk geeft zich meestal niet
meteen prijs, dus je gaat je vanzelf
meer openstellen. Het houdt je
nieuwsgierig en verbreedt je blik.
Kunst is geduldig. Er wordt niet van
je verwacht dat je snel een mening
klaar hebt. Dat is een voordeel, want
als je vaker of langer met iets gecon
fronteerd wordt, ga je je er ver
trouwd bij voelen en er vaak toch iets
goeds van vinden. Zoals met een
liedje dat je op de radio hoort en
waarvan je eerst denkt: wat een rot-
lied, maar na drie keer heb je het pot
verdorie in je hoofd. En daarna be
trap je jezelf erop dat je het mee zit te
neuriën en stiekem nog leuk vindt
ook.
Als je geconfronteerd wordt met
iets wat je niet kent, heb je automa
tisch de neiging dat af te wijzen. Ter
wijl wanneer je ergens vertrouwd
mee raakt, je minder snel een afkeer-
reactie hebt, omdat het veilig is gaan
voelen. Het is daarom belangrijk dat
je weet dat je mening kan verande
ren, dat dat oké is en dat je dus niet
zo hoeft te hechten aan je eerste me
ningen. Nieuwe informatie kan je
nieuwe inzichten geven en kan je
oordeel sturen. Sta open voor andere
perspectieven, voor andere argu
menten.''
STAP 4
STAP 1
Zet je allereerste instinctieve
mening in de parkeerstand.
Die heb je nu eenmaal.
Wieteke van Zeil: ,,Snelle meningen
hebben we automatisch, voordat we
nadenken. Door sociale media zijn ze
nu ook veel meer zichtbaar. De vrij
heid om je te mogen uiten is een
groot goed, maar we worden wel met
steeds meer meningen geconfron
teerd, en dat werkt beklemmend. Als
je vijf minuten op Twitter kijkt, heb
je al honderd meningen gezien. Voor
je het weet denk je zelf ook de hele
tijd: 'dit vind ik leuk, dit vind ik
stom, dit kan écht niet, dit moet wel
en dit niet'. Terwijl om een gewogen
oordeel te kunnen vormen, je tijd,
context en beetje nieuwsgierigheid
nodig hebt.''
STAP 2
Onderzoek jezelf en bekijk waar je
mening vandaan komt. Vraag
jezelf af: zegt mijn stemming iets
over het snelle oordeel dat ik net
velde? Bijvoorbeeld: ben ik zo
negatief omdat ik toch al
chagrijnig was?
,,Het is een feit dat jouw emoties
werken als een regisseur voor alles
waar je een oordeel over hebt. Dat
betekent dus dat als je verdriet hebt,
je eerder somber, minder hoopvol,
over van alles zult oordelen. Terwijl
als je heel blij bent, je een veel opti
mistischer mening zult hebben.
Wat je vindt van dingen en situa
ties, komt dus voor een groot deel
voort uit hoe je je voelt. Met dat in
het achterhoofd is het aan te raden
altijd even tot tien te tellen, voordat
je je bijvoorbeeld na een dag stressvol
thuiswerken met beeldvergaderin
gen, afreageert op je druk spelende
kinderen of partner die klaagt over
een kapotte wasmachine."
STAP 3
Neem de tijd en kijk om je heen.
Bedenk wat je niet weet over dit
onderwerp en waar je nieuwe
informatie kunt vinden. Kun je er
ook anders tegenaan kijken,
waardoor je anders kunt
oordelen?
Kunsthistoricus Wieteke van Zeil: „Naar kunst kijken is ideaal om oordelen te oefenen.
De betekenis van een kunstwerk geeft zich niet meteen prijs, dus je stelt je meer open.''
ONNO LAKEMAN
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 2020 GO
FOTO JEAN-PIERRE JANS
Parkeer je
mening hier