'De geluiden uit Italië en de piek in Brabant maakten
k
m
mmL
'Er zijn mensen
alleen overleden.
Dat is heel triest'
'In het begin zag
ik: dit gaan we zo
niet volhouden'
niet dat het corona is', zei die. 'Ze
moet gewoon die kuur afmaken,
zes paracetamol per dag nemen
en dan kijken we het nog even
aan'."
,,Mijn moeder werd steeds
slechter. Opnieuw kwam er ie
mand van de HAP bij haar langs,
en die constateerde opnieuw geen
corona. Er werd overigens niet ge
test, beide keren niet. 'Neem nog
maar een extra paracetamol', was
de boodschap. Terwijl wij dach
ten: waarom nemen ze haar nu
niet op in het ziekenhuis? Maar
ondertussen dacht ik: die dokter
zal het wel weten. Maar mijn
moeder werd nóg slechter, dus ik
belde opnieuw met de huisart
senpraktijk en zei: er moet nü ie
mand komen. Dat was 's ochtends
voor negenen, maar om twaalf
uur waren ze er nog niet. Toen ze
er eindelijk waren, bleek dat mijn
moeder corona had en ging ze
naar het ziekenhuis. Woedend
was ik."
,,Mijn moeder heeft in het zie
kenhuis nog een paar dagen ge
streden. Vanwege haar leeftijd
had ze vooraf aangegeven dat ze
niet naar de ic wilde. Op 4 april is
ze gestorven. Alleen mijn zus
mocht erbij zijn. Mijn broer, die
op Bonaire woont, en ik hebben
afscheid moeten nemen via face-
time. Een slechte film was het.
Haar crematie vond uiteraard
plaats in kleine kring. Het was
vreselijk verdrietig, maar ook heel
mooi en intens. De uitvaarton
derneming zorgde voor een live-
stream, zodat ook mijn broer er
een beetje bij was."
Chris Teunissen, internist-intensivist
bij het Adrz in Goes
,,De geluiden uit Italië en de piek in Bra
bant maakten ons bezorgd. Hoe gingen
we dat in vredesnaam in Zeeland bol
werken? Door met zijn allen hard te wer
ken en met hulp van alle kanten - ver
pleegkundigen, assistenten en medisch
specialisten van allerlei afdelingen
sprongen bij - boksten we het voor el
kaar. De aanpak was per regio verschil
lend. In Zeeland waren we terughou
dend met behandelingen waarvan nog
niet duidelijk was of ze écht werkten. Zo
kozen we ervoor om onze coronapatiën
ten niet met chloroquine te behandelen.
Achteraf natuurlijk makkelijk praten,
maar inmiddels blijkt ook dat het middel
niets doet, maar wel risico's met zich
meebrengt qua bijwerkingen en interac
ties met andere medicijnen."
,,Op de ic krijgen veel patiënten slaap
middelen, dus verpleegkundigen en art
sen communiceren normaal gesproken
vooral met de familie. Nu was die familie
er noodgedwongen niet. Wij moesten
mensen dus aan de telefoon uitleggen
hoe het met hun dierbaren ging. Vrij
snel schaften we wel iPads aan, zodat we
konden facetimen en familie en gelief
den een beetje konden zien hoe het
eraan toe ging. Dat hielp. Maar het is heel
anders dan het normale menselijk con
tact. Helaas is het voorgekomen dat
mensen die vrij plotseling overleden, al
leen waren. Dat is heel triest natuurlijk."
,,In de loop der jaren ontwikkel je in
Chris Teunissen. foto cynthia cats
mijn vak een klinische blik. Dat betekent
dat je op basis van een aantal dingen in
schat hoe ziek iemand is. Die blik liet ons
tijdens die eerste coronagolf voor een
groot deel in de steek. We moesten hem
bijvijlen om de coronapatiënten goed te
kunnen inschatten. De meeste mensen
die weinig zuurstof krijgen omdat ze een
longprobleem hebben, praten bijvoor
beeld niet zoveel meer. Ze snakken naar
adem en liggen stil in bed. Coronapatiën
ten hadden vaak nog heel veel praatjes,
terwijl ze op dat moment heel weinig
zuurstof in hun bloed hadden. Ik herin
ner me een patiënt die op de rand van zijn
bed met zijn telefoon nog berichtjes aan
het sturen was, terwijl ik op basis van een
aantal waarden wist dat hij mee moest
naar de intensive care. Een paar uur later
lag hij onder narcose aan de beademing.
Daar hebben we veel van geleerd."
Joke Gaemers, directeur Pu
blieke Gezondheid bij de GGD
Zeeland
,,Ik maakte me ongerust over de
ziekenhuiscapaciteit. In Zeeland
hebben we maar twee ziekenhui
zen. En die in Brabant en in de re
gio Rotterdam-Rijnmond - onze
uitvalbases - liepen vol. Waar
moesten de Zeeuwse coronapa
tiënten heen als de ic's hier vol
zouden liggen? De Veiligheidsre
gio Zeeland besloot toen het toe
risme even wat buiten de deur te
houden. Landelijk werd besloten
om patiënten te gaan spreiden.
Dat haalde de druk van de ketel."
,,Wanneer ik terugdenk aan die
eerste weken, denk ik in de eerste
plaats aan het persoonlijke leed.
Joke Gaemers.
Het effect op families en zorgper-
soneel. Professioneel denk ik
vooral aan de snelheid waarmee
zo'n virus zich verspreidt, en de
snelheid waarin je je werk moet
doen en beslissingen moet ne
men. Ik vond het mooi om te zien
hoe snel de GGD Zeeland in een
crisisorganisatie veranderde. In
fectieziekten bestrijden is iets
wat wij natuurlijk altijd al doen,
maar dan op kleinere schaal. Daar
hoort de burger eigenlijk nooit
wat van. De omvang van de coro
nacrisis maakte dat allemaal an
ders. Het vereiste veel creativiteit
en inzet."
,,In het begin van de coronacri
sis zag ik: dit gaan we zo niet vol
houden. Mensen werkten kei
hard, maar het was gewoon te
veel. Bij bron- en contactonder-
zoek is snelheid heel belangrijk;
als je mensen met een positieve
test diezelfde dag niet kunt bel
len, weet je dat het anders moet.
Toen hebben we veel verpleeg
kundigen van andere afdelingen -
jeugdgezondheid, reizigersvacci-
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 2020 GO
VERVOLG VAN PAGINA 3
L
r
K I 1 >1
1 V* V
FOTO CYNTHIA CATS
