II
'Iedereen zou Esperanto moeten spreken'
4
Drie concerten na half jaar gedwongen pauze door corona
,,In het begin van de coronacrisis
was iedereen lamgeslagen. Alles
ging dicht, geen uitvoeringen
meer. Veel vergaderen en we vroe
gen ons echt af oemoemenoe. We
zijn gelijk naar de toekomst gaan
kijken. Wat was er nog mogelijk
Onze dirigent Ivan
Meylemans toverde
toen een oplossing
uit de hoge hoed
binnen de Covidregeltjes? Het
bleek helaas niet veel. Het bestuur
heeft veel plannen uitgebroed. Ook
de musici namen initiatieven. Maar
we werden steeds door de werke
lijkheid ingehaald", vertelt
Wietske Lelie, orkestsecretaris van
HZO en celliste.
Zoals voor iedereen was de an
derhalve meter afstand een strui
kelblok. HZO probeerde van alles
uit. Repeteren op het podium van
de Zeeuwse Concertzaal met meer
dan zeventig musici kon niet en
een orkest wil toch vooral grote or
kestrale werken spelen.
Voetbalelftal
,,We misten het samenspelen heel
erg. Muziek is een passie, dus ble
ven we individueel oefenen, maar
een orkest is als een voetbalelftal: je
kunt wel een balletje trappen, maar
het samen optreden is leuker. Het
bestuur wilde het orkest zo snel
mogelijk weer samen laten spelen.
Ook om de orkestleden een finan
cieel steuntje in de rug te geven.
Het struikelblok dat we niet alle
maal op het podium konden, bleef
hét grote probleem. Onze dirigent
Ivan Meylemans toverde toen een
oplossing uit de hoge hoed. 'Alle
maal tegelijk spelen kan niet, dan
maar na elkaar!' zei hij. Dat was de
oplossing voor ons optreden op za
terdag 12 september. Eerst treedt
een uitgebreide kopersectie met
slagwerk op, daarna de houtblazers
en tot slot de strijkers met enkele
hout- en koperblazers."
,,Omdat er geen pauze is in het
concert duurt het optreden iets
korter. Een pauze is moeilijk coro-
naproef te organiseren. Toen zei
een bestuurslid 'twee concerten na
elkaar is mooi, waarom eigenlijk
geen derde concert in Veere'. Het is
een soort try-out. Ik ben benieuwd
naar de reactie van het publiek en
hoe het uitpakt met die anderhalve
meter." OrkestsecretarisWietske
Lelie onderstreept dat het bestuur
optreden belangrijk vindt voor de
samenhang van het orkest en de
individuele musici. De drie concer
ten bieden kansen voor bijna alle
orkestleden.
Ludiek
,,Deze optredens voldoen aan twee
belangrijke voorwaarden: als orkest
moeten we creatief zijn en alles
moet volgens de geldende Covid-
regels. We zijn blij met de ludieke
oplossing van Ivan Meylemans.
Het is niet te vergelijken met een
'gewoon' concert, maar we spelen
tenminste. We moeten het podium
met twee meter uitbouwen en niet
alle strijkers kunnen meedoen, een
solist is er deze keer niet bij, hope
lijk wel in het najaar.''
Tot de jaren 60 telde
Zeeland een groot aantal
Esperanto-clubs. Nu
spreekt nog maar een
handjevol Zeeuwen de
kunsttaal. Als het aan Simon
Smits (86) ligt, komt daar
verandering in. Hij wil, bij
voldoende animo, een
cursus geven.
Hij spreekt de taal moeiteloos. ,,Of
Esperanto een mooie taal is?", zegt
Simon Smits uit 's-Heerenhoek.
,,Sufice bela lingvo, een tamelijk
mooie taaj. Facile lernebla, makkelijk
te leren. Ciuj lernu gin, iedereen zou
het moeten leren."
Hij is inmiddels 86 jaar, maar
blijft onvermoeid pleitbezorger
voor Esperanto, de kunsttaal die de
Joodse oogarts Lejzer Zamenhof in
1887 introduceerde. Het ideaal was
dat de taal de wereldbevolking zou
verbinden. In de jaren 20 en 30
kende Esperanto een grote bloeipe
riode, maar na de Tweede Wereld
oorlog kwam de klad erin.
,,Ik heb het zelf geleerd naar aan-
leiding van een radiouitzending,
rond 1956. Toen zond de VARA één
keer per week socialistisch nieuws
in Esperanto uit. Ik had nog nooit
van de taal gehoord. Op school was
het alleen maar Engels, Frans en
Duits. Dat vind ik een beetje kort
zichtig. Toen ben ik gaan zoeken en
kwam terecht bij het Taleninsti
tuut in Rotterdam, waar een Espe-
ranto-leraar was. Daar heb ik een
cursus gevolgd." Het oorspronke-
lijke ideaal staat voor Smits nog vol
ledig overeind. ,,Het is een neutrale
taal. Tegenwoordig is alles Engels.
Dat is een groot nadeel voor andere
talen en landen. Dat zie je ook aan
wat er in de krant staat. Dat gaat al
lemaal over Amerika, alsof de we
reld helemaal Engelstalig is. Het is
mijn overtuiging dat Esperanto een
goede zaak is voor heel de wereld,
zeker in deze tijd, met alle interna
tionale contacten. Bovendien is het
voor iedereen makkelijk te leren,
omdat de taal volledig regelmatig
is."
Groep opgeheven
Het aantal sprekers in Zeeland
heeft hij de laatste jaren zien afne
men. ,,Het zijn er misschien nog
een stuk of tien. We hadden lange
tijd een groep Midden-Zeeland,
maar door overlijden en ouderdom
is die een paar jaar geleden opgehe
ven. Zelf ben ik sindsdien lid ge
worden van een Vlaamse groep, in
Heide-Kalmthout. Daar ga ik één
keer per maand naartoe." Daarnaast
bezoekt hij internationale congres
sen en ontmoet Esperantisten over
de hele wereld.
Smits wil dat meer mensen de
taal leren. Daarom gaat hij binnen
kort een cursus geven, als daar vol
doende geïnteresseerden voor zijn.
,,Onbekend maakt nu eenmaal on
bemind. We zoeken vooral ook j on-
gere mensen die Esperanto willen
leren."
Ingel Baaijens uit Vlissingen is
bezig om de geschiedenis van Espe
ranto in Zeeland in kaart te bren
gen. ,,Dat komt door mijn grootva
der. Hij was lid van de Esperanto-
club Arnemuiden. Nu wil ik de taal
ook wel gaan leren."
Hij weet dat er tot de jaren 60 al
lerlei Esperantoclubs in Zeeland ac
tief waren. ,,Onder meer in Vlissin-
gen, Souburg, Kortgene en Bres-
kens. Mijn doel is om het verhaal
van Esperanto in Zeeland door de
jaren heen te schetsen. Ik heb al be
hoorlijk wat informatie verzameld,
maar ik vermoed dat er meer men
sen zijn die kunnen helpen om dat
beeld nog wat completer te ma
ken."
zaterdag 5 september 2020
Zeeuws Orkest gaat van start
Celliste Wietske Lelie (tweede van rechts): ,,Het struikelblok dat
we niet allemaal op het podium konden, bleef hét grote probleem."
FOTO HANS COLIJN
Middelburg
- Wietske Lelie, celliste
Het Zeeuws Orkest speelt zater
dag 12 september drie concerten:
Een koffieconcert om 11.00 uur en
een matinee om 15.00 uur (beiden
in de Zeeuwse Concertzaal in Mid
delburg.) Avondconcert om 20.30
uur in de Grote Kerk in Veere.
Op het programma: koperblazers
en slagwerk met Dukas, Sjostako-
vitsj en Edinroth Kallo, hout- en
koperblazers met Gounod en R.
Strauss en strijkers, hout- en ko
perblazers met Bizet en Tsjai-
kovski.
Toegangskaarten moeten van te
voren gekocht worden online of
aan de kassa bij de Drukkery in
Middelburg.
De spreuk Luctor et Emergo
past uitstekend bij het Zeeuws
Orkest (HZO). Zes maanden ge
leden werd het voorjaarsconcert
geannuleerd, de musici konden
niet meer samen repeteren,
maar na de lange worsteling
komt HZO weer boven. De mu
sici hebben jaren woelige baren
doorstaan en zijn ervan over
tuigd dat ze het ook deze keer
gaan redden.
Jeanette Vergouwen
M Simon
Smits: ,,Het is
mijn overtui
ging dat Espe
ranto een
goede zaak is
voor heel de
wereld." FOTO
MARCELLE DAVIDSE
Rolf Bosboom
's-Heerenhoek
Voor meer informatie en aanmel
dingen: spsmits@hotmail.com.
